Consensus 2022: Bırakın Mevcut Kurumlar Yok Olsun

Merkeziyetsiz dünya şeffaflık, yönetişimde tabana yayılma, kimlik ve veri sahipliliğinde etik yaklaşımlar çerçevesinde şekillenirken bu dönüşüm sadece yeni bir dünya oluşturmakla kalmıyor. Mevcut dünyamızın yerleşik yapıları ve kurumları da bu dönüşümden etkileniyor. Bugün merkez banakları, sivil toplum kuruluşları, finansal kaynakları, üniversiteler, kısacası her kurum bu yeni yaklaşımların kendi modellerinde ezberleri nasıl bozacağını ve bu dalgadan nasıl yararlanabileceklerini düşünüyor. 

Peki gelecekte nasıl bir tablo bizleri bekliyor. Siyaset bilimci ve Other Life bültenin/podcastinin yaratıcısı Justin Murphy, merkeziyetsizlik felsefesi ve araçlarıyla donanan bireyler ve şirketler geliştikçe her şeyi düzeltmeye mi çalışanlım, bırak gidelim mi” soruların yanıt arıyor

• İçinden geçtiğimiz bu dönemi ve kriptonun özünü anlamak için toplumun dinamiklerine ve sosyal bilimlerin kavramlarına aşina olmak çok önemli.

• Bu noktada Albert O. Hirschman’ın 1970’te yazdığı “Exit, Voice and Loyalty” adlı eser çok iyi bir rehber. Hirschman bu eserinde bir durumla karşılaşıldığında ne zaman sesimizi çıkarıp onu düzletmeye çalışmamı, ne zaman bırakıp gitmemiz karşılaştığımızda dair bir perspektif veriyor.

• Kurumlar yozlaşmaya başladığında veya fonksiyonelliğini yitirdiğinde iki seçeneğimiz var: Gördüklerimizi dile getirip, ilgililerle konuşmak ve kurumu düzeltmeye çalışmak. Ya da arkamızı dönüp gitmek ve kurumu geride bırakmak. Genelde yapılan birincisi. Yani kurumu kurtarmak ve düzeltmek. Ancak gerçek şu ki birçok kurum kurtarılamaz durumda.

• Aslında bir kurum içerisinde sesinizi çıkarmak ve kurumu düzeltmeye yönelik çaba göstermek bir yere kadar fayda sağlar. Sonrasında ise marjinal getirisi düşer. Fazla gürültü olur, sesler birbirine karışır. Yani çok ses çıkarmak ve uzun süre ses çıkarmak yaradan çok zarar getirebilir.

• Peki neden çıkıp gitmiyoruz? Çünkü çıkıp gitmenin bir maliyeti var. Eğer sistem dışında seçenekleriniz yoksa kolay kolay çıkamazsınız. İşte kripto ana sitemin dışında çok önemli bir seçenek.

• Güven unsuruna gelince. İnsanların en az güvendiği kurumlar politikacılar ve medya iken en fazla güvendiği kurumlar ordu ve polis . Bu çalışma ABD’de yapılmış. Ancak ilginç olan şu ki güven duyulanlar arasında küçük işletmeler de var. İnsanlar sistemin çarkı olmamış, küçük yapılara iyi niyet besliyor. İşte o yüzden yaratıcı ekonomisi önem kazanacak.

• Temel mesajım: İnsanların davranışları da bağlama göre değişiyor. Örneğin kötü bir kurumu kurtarmaya çalışırken kötü bir ilişkiden veya arkadaştan uzaklaşmaya çalışıyoruz genelde. Bunun tam tersine dönmesi gerekli. Yani ilişkileri kurtarmalı, kurumlardan çıkmalıyız.