2022 yılı büyük ölçeli NFT projelerine sahne olmaya devam ediyor ve bunda Bored Ape yacht Club’ın muazzam başarısının payı büyük. 

Bu projelerin ana yaklaşımı topluluğu bir şirket gibi kullanmak. Burada NFT bir tür üyelik biçimi olarak konumlanıyor. Yani klasik şirketlerde hisse senedi sahiplerini şirketin paydaşı kılarken kripto topluluklarda NFT’ler çıkararak bunların sahiplerini paydaş kılıyor ve belirli derecelerde imtiyazlar sağlıyor. 

Diyelim ki bir online topluluğunuz var. Bu, Twitter takipçileri, hayran grubu veya online bir sosyal kulüp olabilir. Bu topluluktaki herkese kendi NFT’lerine sahip olma hakkı veriyorsunuz yani bir nevi dijital üyelik bileti sunuyorsunuz. Bu biletler topluluğa dahil olmanın tek yolu. Topluluğun üyesi olarak kendi biletinizi topluluk dışından (bir taraftara veya bir spekülatöre) birine satabilir veya size sağlanacak imtiyazların keyfini çıkarmak için elinizde tutabilirsiniz. (SEC’in NFT’leri bir yatırım sözleşmesi olarak kabul edip etmeyeceği bir başka tartışmanın konusu.)

Bu imtiyazlar birçok farklı biçimde kurgulanabilir. Örneğin NFT sahibi olarak yeni gelecek NFT projelerinden ilk satın alma hakkı sizde olabilir veya topluluğa dair kararlarda küçük de olsa bir söz hakkınız olabilir. Ya da 10.000 TOPLULUK tokenınız olur veya Twitter ya da Discord profil fotoğrafınızda kullanabileceğiniz bir görsel edinebilirsiniz. 

Ana iş kararları genelde topluluğun kurucuları tarafından alınır ve en fazla NFT’yi onlar elinde tutar ancak yine de bir kolektiflik hissiyatı söz konusudur. Genelde neler yapılıp neler yapılamayacağına dair net ve kesin kurallar yoktur. 

Geçen sonbaharda girişim sermayedarları Chris Cantino ve Jaime Schmidt tarafından kurulan Crypto Packaged Goods ve Web 2.0 girişimcisi Kevin Rose tarafından hayata geçirilen benzer girişim Proof’un arkasında da bu düşünce tarzı yatar. Proof Nisan ayında yeni bir NFT koleksiyonu yayınladığında mevcut üyeler genel kullanıcılardan daha erken satın alma hakkına sahip olmuşlardı. 

Moonbirds adlı bu NFT koleksiyonu başarılı olmuş ve şirketin hazinesine 58 milyon dolar kazandırmıştı. Ancak NFT üzerinden sermaye edinme modeli beraberinde bazı riskleri de getirir.

İstismara Açık mı?

Geçtiğimiz haftalarda eski bir beysbol oyuncusu olan Micah Johnson’ın kurucusu olduğu bir proje 35 milyon dolarlık bir NFT lansmanı yaptı. Kısa süre sonra ise tüm parayı kaptırdı.

Johnson son bir yıldır adını uzaylı maskotundan alan bir kripto medya şirketi olan Aku’yu duyurmakla uğraşıyordu. Daha sonra Aku evreninin resmi avatarı olan Akutar’ları satışa sundu. Fiyatlar 3,5 ETH gibi yüksek bir seviyeden başladı ve satışın ilerleyen aşamalarında düşüş gösterdi. 

NFT’lerin lansman mekanizmaları Ethereum blokzinciri üzerinde akıllı sözleşmelerle açık ve net olarak tariflendiği için internet bağlantısı olan herhangi birisi NFT’nin nasıl çalıştığına dair net bilgi edinebilir. Bu şeffaflık açısından çok doğru olsa da güvenlik anlamında önemli bir açık. Akutar satışı başladıktan bir saat sonra birisi bu projenin akıllı sözleşmesinin açığını keşfetmişti bile. 

Hatta açığı yakalayan ve hırsızlığı yapan kişi işlem sürecinde bir de mesaj bırakmış:

“Eğlenceliydi açıkçası. Aslında bunları araklamaya niyetim yoktu. Öyle olsaydı coinbase kullanmazdım. Siz açığı ve sızmayı resmi olarak duyurduğunuz anda ilgili bloku sileceğim- USER221.”

Bu sızıntı sözleşmeyi tamamen kıramasa da başlattığı bir zincir reaksiyonla 35 milyon değerindeki ETH’ın hazinede kilitlenmesine neden oldu. Ethereum’a koyulan kodun “değiştirilemez” olması nedeniyle elden bir şey gelmedi ve tüm para uçup gitti.

Olaydan sonraki gün, Aku’nun resmi Twitter hesabı, sözleşmenin yeni versiyonunu kurgulamak için yardım çağrısında bulundu. 

“Minting sözleşmemizi kontrol edecek kod uzmanları arıyoruz. Lütfen bize ulaşın.” Plan şuydu: Akutarlar halihazırda mint pass’i olanlara bedava gönderilecekti ve hatalı sözleşmeye para koyanlara kısmi bir geri ödeme yapılacaktı.

Aku topluluğu bundan çok memnun oldu. Topluluk üyeleri kurucu Micah Johnson’ı tebrik ediyor ve bırakıp gitmektense yeniden lansman yapmasını takdirle karşılıyorlardı. Topluluk, #weareaku etiketini başlatarak durumla başa çıkmaya çalışan proje sahiplerine destek oluyor ve şüphecilerle savaşıyordu. Ayrıca bu sızıntıyı gerçekleştiren kişinin aslında hırsızlık niyetli değil açığı ortaya çıkarmaya çalışan iyi niyetli biri olduğu fikri yayılıyordu.

Aslında birisi parasını geri alacaksa bu topluluğun kendisi değil Aku ekibi olacaktı.

Kod Kanundur

Kripto dünyasında eski bir kural vardır: Kod kanundur. Blokzinciri üzerinde akıllı sözleşmenizi geliştirdikten sonra bunu hayata geçirmenin tek bir yolu vardır. Bu da hataları ve açıkları düzeltmeyi zorlaştırır.

Geliştiriciler incelemeler ve denetlemeler sonrası kodlarını güncelleyebilirler ancak bunu yapmak için varlıkları yepyeni bir sözleşmeye taşımak gerekir. Bu nedenle sektörde “kendi araştırmanı kendin yap” felsefesi geçerlidir. Yani kişisel sorumluluk söz konusudur. Kodun büyük kısmı şeffaf olduğundan ve güncellemelerin zorluğundan dolayı genelde hatalar geliştiricilere değil kullanıcılara yüklenir. 

Peki kodda sistemi çökertecek bir açık varsa ne olacak? Sonuçta zararı karşılayacak bir banka veya kaynak olmayacak.

Her şeyi zincir üzerinde yapmanın potansiyel risklerinden biri de budur. Eğer kripto temelli yeni topluluklar bir şirket gibi görülür ve NFT projeleri de sermaye toplamanın yöntemi olarak kabul edilirse bu tür sorunlardan kim sorumlu olacak?

Örneğin erken aşamadaki bir startup da para kaybedebilir ve sermayesini yakabilir. Büyük bir hata yapılmış olsa bile şirketin kurucuları elini kolunu sağlayıp gidemez. “Kod kanundur” söylemi böylesi bir durumda mahkemede size bir avantaj sağlamaz.

Sonunda bu azarlardan birileri sorumlu tutulacak. Aku ekibi sorumluluk aldığı ve Micah Johnson’ın 35 milyon doları karşılama gücü olduğu için bu örnekte topluluk üyeleri çok da tepki göstermedi.

Akutar’ların durumu toplulukları şirket gibi gören NFT modeli için önemli bir tehlike sinyali. Kod çöktüğünde Aku yatırımcıları bu tek kişinin insafına kalmış durumdaydı. Bir sonraki olayda kurucunun gemiden ilk kaçan kişi olmayacağının garantisi var mı?