Önce Topluluğu Kur Sonra Bir Şeyler Sat

CoinDesk Türkiye’nin sorularını cevaplandıran AKQA Group Turkey CEO’su Alemşah Öztürk blokzincir teknolojilerinin geleceğine, markaların metaverse serüvenine ve NFT’lerin taşıdığı potansiyele kadar birçok konuda görüşlerini paylaştı.  

Blokzinciri teknolojileri pazarlama ve iletişim dünyasına ne getiriyor? 

Bence burada en önemli konu şeffaflık. Bugün zincirde olan bir medya platformu düşünün. Okuyucu otomatik olarak hangi marka hangi reklama ne kadar vermiş görebilecek. Marka başına tıklamalar vs hepsi şeffaf biçimde görülebilecek. Yada bir influencer, ne kadar kazanmış akıllı kontrattan görülebilecek. Yüzde 5 komisyon aldığını söyleyen bir medya ajansı ne kadar alıyor görülebilecek. Peki bunlar ne getirecek? Adaletsiz dağıtılan paranın çok daha adaletli bir şekilde dağılmasını sağlayacak. Bu iş kısa dönemde birilerini batırsa da uzun vadede sektöre yarayacaktır.

Diğer taraftan web3’ün getirdiği bütün bu yeni teknolojilerin her birinin çok eşsiz etkileri olacak pazarlama dünyasına. Yapay zeka, yaratım süreçlerini değiştirecek. Şu anda yapay zeka bazı ürünleri yaratılabiliyor. Çok yüksek yaratıcılık gerektirmeyen, banner gibi jenerik işler yapılabiliyor. Hatta hiçbir insana gerek duymadan senaryo bile yazıyor. Bizim ihmal edilebilir içerik dediğimiz, sosyal medyada görülen “günaydın” postları, sevgililer günü postları yada basit postlar yapay zeka ile yapılacak. Markalar, hiç üretmek istemedikleri ama üretmek zorunda oldukları tasarımlar için zaman ve para harcamayacak. Daha mantıklı işlere yönelecek. Bu da toplam yaratıcılığı ve iş kalitesini artıracaktır. Bu tabi ki hemen olmayacak. Önce bir yıkım olacak. Ajanslar kapanacak, bazı markalar zarar görecek. Her yenilenme için bir yıkım gerekiyor.

Artırılmış gerçeklik (AR) tarafında da önemli etkiler olacak. Bir gözlük takıyorsun ve hiç kimsenin görmediği, sana özel bir reklam görüyorsun. Bu oldukça “saldıran” bir yöntem. Bunun kişinin bütün verisi üzerinden yapılacak olması gerçeği beraberinde pek çok yasal problemi de getirecektir elbette.  Ama bir şekilde uyum sağlanacak. Bundan 15 yıl sonra yapay zeka, blokzinciri teknolojileri günlük hayatımızın içine yerleşmiş olacak. Bankacılıkblok zinciri üzerinde çalışıyor olacak, sadakat sistemleri NFT olacak, bütün reklamlar artırılmış gerçeklik olacak. Oyunlar üç boyutlu olacak, okula oradan gidilecek. Uzaktaki arkadaşlarınla avatarlar vasıtasıyla bir araya geleceksin. Bizim bu dünyaya alışmamız için gereken bir zaman var. Toplumlar için bu süre 5 -10 yıl. Önümüzdeki 5-10 yıl çok kritik olacak. Yeni bir dünyaya ineceğiz ve burada iş yapan şirketler de vazgeçilmez olacak.

Bu süreci zora sokacak ya da uzatacak etkenler ne olabilir? 

Silikon ciplerin yeterince üretilemiyor olması önemli bir sorun. Fiyatların yüksek olması da. Silikon ciplerin milimetrekareye taşıyabildiği en yüksek veri sınırına yaklaşıyoruz. Hardware’in fiziksel sınırına geliyoruz. Cam gibi malzemelerin üzerine yada DNA’da veri depolamayı sağlayacak teknolojilerin üzerinde çalışılıyor bu sorunu aşmak için.

Ayıca bu gelişmelerin yaşanabilmesi için internet hızı, 5G standart, 6G yaygın hale gelmeli ki bence en büyük zorluklardan biri bu olacak. Bir de Hardware fiyatlarının uygun bir noktaya düşmesi lazım. Bir seti almak 400 dolar olmamalı. 100 – 200 dolar arasında, hatta bir de 50 dolarlık modeli olmalı.

NFT’ler bir dönem çok popüler oldu. Ancak bugün o popülerliği kaybetti. Burada bir dönüşüm bekliyor musunuz?

NFT, CRM sadakat sitemleri, kimlik sistemleri, katılım yada sahiplik kanıtı için çok doğru bir araç. Konu sadece sanat değil. Biletten NFT olabilir. Kopyalama yok, karaborsa yok, dolandırılma yok. Oyunlardaki varlıklar da önemli bir başlık. Dijital varlığının saçından kıyafetine, evinden arabasına her şey NFT olacak.

NFT pazarının geriliyor olmasının temel sebebiyse Bitcoin’in düşüyor olması. Kripto ile ilgili en büyük sıkıntı her şeyin Bitcoin’e endeksli olması. Bitcoin düşerse bütün coinler düşüyor, coinler düşünce NFT’ler de düşüyor. Justin Biber 2 milyon dolar verip Bored Ape aldı. Değeri şu an 90 bin dolar. 1 milyon dolardan fazla para çöp mü oldu. Hayır, o fiyatlar yeniden yükselecek. İnsanlar kullanmaya başladığında, pazar büyüdüğünde ve Bored Ape gerekli yatırımları yaptığında yeniden yükselecek.

2 milyon dolar olur mu tekrar?

BTC 70 bin dolar olur mu? Olabilir. Tarihi veriye baktığımız zaman her geri çekilmeden sonra tekrar yükselmiş.

Siz kripto paraların ne zaman yükseleceğini düşünüyorsunuz?

Bu bir yatırım tavsiyesi değildir diye başlayayım. Bu konu kısa vadeli bakanlar için çok doğru bir yatırım alanı değil bence. Vurkaç yapan çok kişi var ve bazıları para kazanıyor. Ama ben uzun vadeciyim. Bu, bugün Bitcoin 17 bin dolarken 100 bin dolar olacağına inanıp, kenara koymak demek. Önümüzdeki beş yıl içinde Bitcoin 100 bin doları geçer mi, bence kesin geçecek. Beş yıl içinde böyle bir getiri sağlayacak başka bir yatırım aracı yok dünyada. Yatırım aracı olarak riski yüksek olduğu için getirisi de yüksek oluyor. Beş yıllık bir takvime baktığımda Bitcoin’in de Ethereum’un da değerinin düşük olduğunu görüyorum. Özelikle Ethereum’un yaptığı yatırımlar önemli.

Bugün pek çok marka metaverse'e giriyor. Yapılan işleri nasıl görüyorsunuz? 

Çok kötü! Burada markaların hangi iş ortağı ile çalıştıkları çok önemli. Yeni açılmış bir metaverse üzerinde dükkan ya da banka geliştiriyorsan orada senin önceliğin çok insanın gelmesi değil, bunu yapabiliyorum diye göstermek olmalı. Kullanıcı deneyimi düzgün bir platform seçiyorlarsa tamam. Metaverse için konuşuyorum, NFT tarafında yapılan işlerin ciddi bir kısmı yapılmış olmak için yapılıyor ve bunlar kimsenin satın almadığı işler. Ne marka tarafında bu işlerden anlayan biri var ne de bu işi yapan partner tarafında. Marka ‘mış gibi’ iş yapınca, iş de çalışmıyor. Böyle olunca da marka bir daha o işe girmek istemiyor. Bu büyük bir tehlike. Bu nedenle doğru iş ortaklarıyla çalışmak gerekiyor. Nike yaptı 200 milyon dolar kazandı. Ama Nike bunu yapmadan önceki 20 yıl bir topluluk yarattı. Nike Run Club’ı kurdu. Bulunduğu şehirde o uygulamayı kullanarak koşan insanlar var. En iyi rotayı gösteriyor. Bu marka NFT çıkardığı zaman da alacak hazır bir kitle var. Bu nedenle birinci konu topluluk. Önce topluluğu kuracaksın sonra bir şeyler satacaksın.  

Bu dünyaya ilk etapta girmesi gereken sektörler hangileri?

Moda ilk başta geliyor. Senin dijital ikizin ne giyecek? Çok önemli. İkincisi oyun, sonra Fintechler geliyor. Sanat ve yaratıcılık alanları öncelikli gibi görünüyor.

Blokzincir teknolojilerinin zayıf tarafı ne?

Transfer konusu, işlem maliyetleri ilk aklıma gelenler. Ayrıca çok yük kaldıramıyor. Şu ana kadar daha hiçbir metaverse’te 50 bin kişiyi aynı anda görmedik. Ne olacak bilmiyoruz. Muhtemelen patlayacak. Bu, teknolojik altyapının eksikliğinden kaynaklanıyor. Zincirlerin buna göre tasarlanmamış olması önemli bir neden. Zincirler küçük işlemleri çok hızlı bir şekilde yapmak için tasarlanmış durumda. Çok büyük verilere uygun değil. Bitcoin de Ethereum da buna göre yazılmamış. Avax buna kafa yoruyor. Buradaki zaman kayıpları ve işlem maliyetlerinin kullanıcı deneyimi açısından kolaylaşması lazım.

Ayrıca bir sigorta sisteminin olması gerekiyor. Birileri gitti bir akıllı kontrat satın aldı. Ama bir kod yanlış çalıştı. Parayı geri alamıyorsun, kod da çalışmıyor, gitti para! Bu nedenle marka ve kullanıcı güvenliğinin geliştirilmesi lazım. Merkezi sistemlerin iyi tarafı şu: böyle durumlarda gidebileceğiniz bir yer var. Sorununu çözüyorlar. Burada böyle bir sistem yok. Bir problem olduğunda kolektif bir çözüm getirilmesi gerekiyor. Yani bir sigorta sistemine ihtiyaç var.