Madenciler Büyük ve Daha Kârlı Kuzey İçin Yola Çıkıyor

Avrupa'nın dört bir yanındaki Bitcoin (BTC) madencileri, kıtada enerji fiyatları hızla yükseldiği ve Bitcoin'in fiyatı aşırı düştüğü için enerji maliyetlerini azaltmak amacıyla Norveç ve İsveç'in kuzey bölgelerine kaçıyorlar.

Madencilik ekonomisi kıtanın önemli kısmında artık bir anlam ifade etmiyor. Doğalgaz fiyatları ağustos ayında, bir yıl önceki 27 avroya kıyasla megavat saat (mWh) başına 321 avro (309 $) ile rekor seviyeye ulaştı. Bu arada, bu yıl değerinin yaklaşık %60'ını kaybeden Bitcoin'in fiyatı 20 bin dolar civarında seyrediyor.

Norveç ve İsveç'in en kuzey kısımlarında kullanılan enerji, bu ülkelerin güney kısımlarından 10 kat daha ucuz. Bunun nedeni, bu ülkelerin farklı enerji pazarlarına bölünmüş olması. İskandinavlar, Avrupa'nın geri kalanına kıyasla, yenilenebilir enerjiden elde edilen elektrikte neredeyse %100'le daha yüksek bir orana sahip. Ancak ülkelerin güney kesimleri Avrupa pazarlarına bağlı, bu da daha fazla talep ve dolayısıyla daha fazla fiyatlar anlamına geliyor.

CoinDesk mart ayında Güney Norveç'te Kryptovault'u ziyaret ettiğinde, CEO Kjetil Pettersen, büyük ölçekli Bitcoin madencilerine ev sahipliği yapan ve veri merkezleri işleten şirketinin, enerji fiyatları yükselmeye başladığı için kuzeyde faaliyetlerini yoğunlaştırmayı düşündüğünü söylemişti. Bu tabi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinden ve doğalgaz fiyatlarının yükselmesinden önceydi. Pettersen daha sonra CoinDesk'e yaptığı açıklamada, şirketin mayıs ve haziran aylarında güneydeki faaliyetlerini sona erdirdiğini ve makinelerini yavaş yavaş Kuzey Kutup Dairesi'nin hemen kuzeyinde yer alan Lofoten bölgesindeki bir sahaya taşıdığını söylemişti.

Benzer şekilde, CoinDesk'in bu yılın başlarında ziyaret ettiği, İspanya'nın güneyinde daha küçük ölçekli bir Bitcoin madenciliği sahasının sahibi olan Jon Arregi bu yıl sahanın Paraguay'a taşınacağını söyledi.

Şirketlerin durumu, Avrupa'daki Bitcoin madenciliği endüstrisinin, büyük ölçüde Ukrayna'daki savaş nedeniyle bu yıl yükselen enerji fiyatlarına nasıl tepki verdiğini simgeliyor. Madenciler ya kapanıyor ya da bol miktarda ucuz hidroelektrik imkânı bulunan Norveç ve İsveç'in özellikle uzak kuzey bölgelerine, veya, New York gibi eyaletler düzeyinde daha sert düzenlemelerin yapılabileceğinden korksalar bile Kıta Amerikası gibi enerjinin daha ucuz olduğu yerlere taşınıyorlar.

Macar madenci ve ekipman tedarikçisi Enerhash'ın CEO'su Daniel Jogg, Almanya'daki birçok şirketin de oradaki faaliyetlerini durdurduğunu ve ABD veya İsveç'e taşınmayı düşündüğünü söylüyor.

Aynı zamanda girişim fonu da sağlayan İsviçre merkezli madencilik şirketi Cowa Energy'nin kurucusu Fiorenzo Manganiello, yüksek enerji fiyatları nedeniyle Güney Norveç'te madencilik yapmanın “imkânsız” olduğunu, ayrıca, mevcut makroekonomik durumun Avrupa'daki madencilik endüstrisi için bir "felaket" olduğunu belirtiyor. 

Jogg, Nordiklerin bölünmüş enerji pazarlarının bir yandan fırsatlar sunarken, aynı zamanda enerji fiyatlarının korunmasında zorluklar yarattığını da söylüyor. Enerji maliyetlerinden kaçınmak isteyen şirketlere satılan finansal ürünler tüm Nordik pazarını hedefliyor, ancak madencilerin vermek istedikleri gerçek enerji fiyatının, ancak madencilik yaptıkları daha dar bir bölge için mümkün olduğunu açıklıyor. 

Enerji, Avrupa'nın çoğu yerinde oldukça pahalı. Uluslararası Enerji Ajansı'na göre, bu yılın ikinci çeyreğinde Fransa ve Almanya'daki ortalama toptan elektrik fiyatı ABD'dekinin iki katından daha fazlaydı. Eylül ayı ortalarında fiyat artışlarını frenlemeye yönelik alınan tedbirlerin ardından bile birçok Avrupa ülkesinde elektrik toptan fiyatı hala megavat saat başına 350 avrodan (350 dolar), madencilerin sadece masraflarını karşılamak için istedikleri fiyattan ise birkaç kat daha fazlaydı.

Kötü zamanlama

Zamanlama madenciler için kötüydü ve birçok faktör sürekli kötüleşen enerji krizine katkıda bulundu. Ukrayna'daki savaş, Avrupalı siyasi liderlerin kıtanın en büyük fosil yakıt tedarikçilerinden Rusya'ya yaptırım uygulamalarının ardından doğal gazın fiyatını yükseltti.

Ayrıca son birkaç yıldır Avrupa ülkeleri, enerji arzını sınırlayacak şekilde nükleer santralleri devreden çıkardı ve kömür fabrikalarını kapattı. Dünyada nükleer enerjiden üretilen elektrikte aslan payına sahip Fransa, bu yıl 56 reaktörden 32'sini bakım için devreden çıkardı.

Enerji krizi Almanya'nın şaşırtıcı bir hamleyle bazı önlemlerden geri adım atmasına neden oldu; ülke eyalet parlamentoları kömür santrallerini faaliyete geçirme yönünde yaz boyunca kararlar aldı.

Bu arada, Ukrayna'daki savaş devam ederken, Avrupa Birliği liderleri Rus gaz şirketlerine uyguladıkları yaptırımları artırdı ve bu da Rusya'nın Eylül ayı başında Nord Stream 1 boru hattını kapatmasına sebep oldu. Rusya'dan Almanya'ya sıvılaştırılmış doğal gaz taşıyan bu boru hattı, iddialara göre, 28 Eylül'de Nord Stream 2 ile birlikte "sabotaja uğradı".

Bununla birlikte, İskandinavya'nın kuzey bölgelerine taşınmak madenciler için risk içermiyor değil. Jogg, yılın geri kalanında kWh başına ortalama 3,5 avro sentlik fiyata kıyaslandığında, Eylül ayında sadece birkaç gün içinde Kuzey İsveç'teki elektrik fiyatının rüzgârdan üretilen elektriğin düşüklüğü sebebiyle kilovat saat başına yaklaşık 20 avro sente (kWh) yükseldiğini söylüyor.

Avrupalı liderler yaptırımlardan geri adım atmaya isteksiz dururken, hane halklarının kış soğuklarıyla baş etmeye çalışması sebebiyle enerji talebinin önümüzdeki birkaç ay içinde artacak olmasından dolayı enerji piyasasının geleceği belirsiz görünüyor.

Aynı zamanda Avrupa, yer altı depolama tesislerini kışı atlatmasına yardımcı olabilecek doğal gazla doldurmayı başardı. Son birkaç gün içinde fiyatların düşmesiyle birlikte, Nord Stream boru hattının kapatılmasının enerji piyasasında yarattığı ilk şokun etkileri azalacak gibi görünüyor.

Nükleer enerjideki yeni gelişmeler de baskıların bir kısmını hafifletebilir. Rusinovich, yılın sonlarına doğru Finlandiya'da tam olarak faaliyete geçmesi beklenen, ülkenin beşinci nükleer santralinin ve bakımdan sonra Fransa'daki reaktörlerin 2023'ün başlarında yeniden devreye girecek olmasının Norveç ve İsveç üzerindeki piyasa baskısını biraz azaltabileceğini kaydediyor. 

Politika etkileri

Avrupalı politikacılar, ülkelerinde yaşayanlara elektrik tüketimlerini azaltmaları çağrısında bulunmaya başladı. Örneğin Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, "gerekmesi durumunda" elektriği karneyle dağıtmak için planlar hazırladıklarını söyledi.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Layen, Eylül ayının başlarında yaptığı bir konuşmada, Komisyonun, enerji şirketlerinin kârlarına, bir ihtimal de doğal gaz fiyatına bir üst sınır getirerek enerji sektörünü tekrardan düzenlemeyi istediğini söyledi. Komisyon, Avrupa Birliği'nin yürütme organı.

Ancak, Cowa Energy'den Manganiello, AB'nin madencilikle ilgili politikasının, sürecin genellikle uzun zaman alması ve madencilik projelerinin yerel belediyeler tarafından onaylanması sebebiyle yakın zamanda belli olacağını düşünmüyor.

Rusinovich ise, enerji, jeopolitik ve muhtemelen iç meselelerdeki mevcut krizlerde bir nevi “çok fazla cadı avı yaşandığını” ve madenciliğin geçmişte her zaman “kolay bir hedef” olduğunu söylüyor.

Bu arada, Kuzey Norveç ve İsveç'in buzlu meraları sizi çağırıyor.