CoinDesk’in Merkeziyetsiz Finans Endeksi (DCF), Dijital Varlık Sınıflandırma Standartlarını (DACS) benimseyen protokollerin performanslarını piyasa değerleri bakımından ölçmek için tasarlanmıştır. Dijital varlıkların DCF dahilinde ele alınması için asgari trading ve alım satım gerekliliklerine sahip olmaları gerekir. Burada bahsi geçen merkeziyetsiz finans (DeFi) sektörü, herhangi bir merkezi kuruluş tarafından kontrol edilmeyen ya da yönetilmeyen finansal ürün ve hizmetleri destekleyen dijital varlıklar anlamına gelir. Söz konusu finansal ürün ve hizmetlere herhangi bir kimlik sorgulaması ya da engel olmaksızın erişilebilir. Tüm DeFi token’ları akıllı sözleşme platformlarıyla yaratılmak ve token sahiplerinin yönetişim haklarını saklı tutacak şekilde açık kaynak likidite sunmak zorundadır.

Kripto sektöründe FTX çöküşünden kazanım elde eden varsa o da merkeziyetsiz finanstır. Merkezi borsaların istikrarı ve geleceğine dair endişeler su yüzüne çıktıkça merkeziyetsiz borsaların çıkardığı token’ların değerleri fırladı.

Yaşanan gelişmelerle sektör küçülme yaşarken, bazı büyük merkeziyetsiz kredi platformları borç ödemekte zorlanmaya başladı. DeFiLlama’nın verilerine göre, genel ilginin göstergesi olarak addedilen toplam kilitli değer (TVL) geçtiğimiz çeyrekte yüzde 22 değer kaybederek 41 milyar dolara geriledi.

CoinDesk Dijital Varlık Sınıflandırma Standartları’na uyan ve 12 sektör grubundan yedisinde yer alan 45 dijital varlığın dahil edildiği DCF’deki token’lar 15 Aralık 2022 itibarıyla geçtiğimiz üç aylık süre zarfında yüzde 18,2’lik kayıp yaşadı. Dördüncü çeyrekteyse toplam 38 bileşenden 31’i yüzde 81,6’lık değer kaybederken, geriye kalan yedisi yüzde 18,4’lük yükseliş kaydetti.

• En iyi performans: Dijital Varlık Sınıflandırma Standartları’nda limit fiyatlı emirler uygulayan borsalar arasında dYdX (DYDX) yüzde 30 değer kazandı. Önde gelen merkeziyetsiz kripto para borsasının FTX fiyaskosundan kazanç sağlayan birkaç protokolden biri olduğu görülürken, merkezi borsalardaki güven erozyonu sonucunda büyük miktarda para çıkışları zincir üstüne aktı.
  
  
• En kötü performans: Dijital Varlık Sınıflandırma Standartları’ı benimseyen kripto kredi şirketlerinden Maple yüzde 79 değer kaybetti. En büyük teminatsız kripto kredi platformu, büyük bir sistem yükseltmesi için hazırlanırken kendisini 54 milyon dolarlık borç krizinin ortasında buldu. Borçlarını ödemekte zorlanan Maple Finance, FTX’in çöküşünden en çok olumsuz etkilenen şirketlerden biriydi. Geleneksel teminatsız işleyen merkeziyetsiz finans kredi platformlarının protokolleri koruma altına alan otomatik likidasyon fonksiyonlarının aksine Maple Finance, teminatsız krediler için grup onayını baz alır. Ancak hem dYdX hem de Maple’ın DCF’deki toplam payları yüzde 1’in biraz üzerindeki oranıyla nispeten küçüktür.
  
  
• Diğer öne çıkan kazananlar: Merkeziyetsiz otonom kuruluşları destekleyen Aragon (ANT) yüzde 27 değer kazandı.
  
  
• En büyük dijital varlık: Uniswap, sektörün yüzde 37,3’ünü elinde tutuyor. Uniswap’ın token’ı UNI çeyrek bazda yüzde 9 değer kaybetmesine karşın sektörde en iyi performans gösteren token’lar arasında 10’uncu sırada. DefiLlama verilerine göre, DeFi protokollerinde kilitli tutulan toplam değer üç ayda yüzde 22 değer kaybederek 2021’in Mart ayından beri en düşük seviyeye ve tam bir yıl önceki 200 milyar dolarlık değerin oldukça altına, 40 milyar dolara geriledi.

Görüşler ve görünüm

Kripto analiz şirekti Amberdata’nın türev işlemlerden sorumlu direktörü Greg Magadini’ye göre, yaşanan gerilemeye rağmen şeffaflığın kazanımları ve varlıkları saklama konusundaki farkındalık artışıyla birlikte DeFi’ın oyun alanı uzun vadede genişleyecek.

CoinDesk’e konuşan Magadini, “2022 yılı boyunca pasif getiriler nezdinde bir iştah artışı görmekteyiz” diyor ve ekliyor: “Bu durum satış opsiyonlarında ya da nakit güvenceli işlemlerde strateji kurgulamak için türev işlemleri baz alan merkeziyetsiz finans uygulamalarında yükselişe yol açtı.”

Magadini’ye göre, 2023’te tüm işlemleri otomatik değerlendiren otomatik piyasa yapıcı (AMM) yerine kullanıcıların emirlerinin gerçekleşmesi için beklemek zorunda kaldığı emir defteri kullanan merkeziyetsiz finans protokolleri, merkezi finansla rekabette geride kalabilir.  

Kripto özelinde çalışan varlık yönetim şirketi Hasdex’in 2023 görünüm raporunda Aave, Compound ve Uniswap gibi sektörün önde gelen DeFi protokollerinin “yeni iş modelleri aramaya devam ettiği müddetçe” iyi tasarlanmış token ekonomileriyle birlikte güçlenecekleri ifade ediliyor. Rapor, “değişkenlik gösteren” komisyon ücretleri uygulamaya başlayan Uniswap’ı da bu kümeye dahil ediyor.