Merkez Bankası Dijital Para Birimi Piyasalara Nasıl Entegre Olacak?

Hafta sonu düzenlenen kripto para borsası ICRYPEX'in etkinliğinde söz alan Dr. Bora Erdamar ve Şant Manukyan merkez bankaları dijital paraları (CDBC) hakkında önemli açıklamalarda bulundu. 

• Neredeyse tüm merkez bankalarının dijital para çalışmaları bulunuyor ve dünyadaki trendleri yakından takip ediyorlar. Bu sürecin ilk başlarında hem merkez bankaları hem de regülasyonlar tarafından blok zinciri teknolojisinin önemi ve merkeziyetsizliği kavrama aşaması üzerinde oldukça duruldu. Ancak bir süre sonra bu söylemler daha uyarıcı cümlelere döndü ve “karanlık taraf” vurgusu yapıldı; proof-of-work ile ilgili dünyada enerji problemlerine neden olduğuna dair propagandalar yapıldı.

•  Burada gösterilen ilk refleks, kripto paraları tanımlamak oldu. Merkez bankaları kripto parayı, emtia, para ve menkul kıymet şeklinde kategorize etmek için çeşitli seçenekleri göz önünde bulunduruyor. Tanımlamak için gösterilen uğraş sadece bir akademik tanımlama çabası değil. Kripto paralar hangi kategoriye dahil edilirse ona göre bir regülasyon oluşturulacak. Eğer sermaye piyasası aracı olarak gösterilirse o zaman Türkiye’de SPK, ABD’de ise SEC bu konudan sorumlu hale gelecek. Eğer para olarak nitelendirilirse de merkez bankaları yetkili merci haline gelecek. 

• Aslında kripto paraları tek bir kategoriye indirmenin imkanı yok. Kripto para nasıl programlanırsa öyledir. Kripto paraların ve blok zincirin finans sistemine getirdiği en önemli yenilik, tek bir sepete konamayacak kadar çeşitlilikte ihtiyaca, inovasyona, sisteme, mevcut ekosisteme, mevcut sektörlere farklı finansal ürünler programlama imkanı tanıması. Bunların bir kısmı para gibi davranıyor, bir kısmı menkul kıymet gibi davranıyor. Hiçbir kategoriye girmeyen NFT’ler var bir de.

• Dijital paralar kripto paralardan yapı gereği oldukça farklı. Dijital para projesi merkezi bir projedir ve özellikle de para arzı konusu merkezi bankalarının kontrolünde olacaktır. Dijital merkez bankasının düşüncesi tehlikeli noktalara da gidebilir. Aslında burası, çok net bir şekilde kontrol edilebilir dünyanın kapısını da açıyor.