Bu röportaj Consensus Magazine - Kripto 2024: Sırada Ne Var? serisinin bir parçasıdır.

1-) 2024’e dair genel beklentileriniz neler? Yeni yılı hangi dinamiklerin şekillendireceğini düşünüyorsunuz? 

2024, alışılagelmiş dijital varlık döngülerinden çok farklı olmadan, dört yılda bir tekrar eden Bitcoin ödül yarılanmasının gerçekleşeceği bir yıl olarak genel anlamda pozitif geçecek gibi görünüyor. 

Geleneksel finans dünyasının FED faiz politikaları ve parasal genişleme pivotlamasına istinaden, genelde FED faiz politikası değişimlerinin negatif fiyatlanabildiği durumlar haricinde, dijital varlık piyasasının boğa sezonunda geçeceğini söyleyebiliriz. Ayrıca, ABD SEC tarafından Bitcoin spot borsa yatırım fonu (ETF) onaylarının çıkması beklentisiyle kurumsal fonlardan Bitcoin liderliğinde dijital varlıklara güçlü bir fon girişi olabilir. 

Bu süreçte, ETF başvurusu yapmış kurumların reel dünya varlıkları veya varlık odaklı dijital yatırım araçlarına yönelik ürün çeşitlendirmesi yapmalarını bekliyoruz. Ancak tokenizasyonu yapılmış reel dünya varlıklarına fon girişlerinin sınırlı düzeyde kalacağını düşünüyoruz. Bu durumun temel sebebi, mevcut dijital varlık yatırımcı profillerinin bu varlıkları alternatif yatırım aracı olarak görmelerinden kaynaklanmaktadır. Geleneksel finans araçlarına düşük ilgi ve güveni olan risk iştahı yüksek dijital varlık yatırımcıları, bu yeni enstrümanlara şüpheci bir bakış açısıyla yaklaşacaklardır. Ayrıca, geleneksel finans dünyası yatırımcıları, alıştıkları ürünler dışında bir alternatif sunmayan ve 7/24 al-sat piyasasının döndüğü bu araçları aktif olarak işlememeleri durumunda, bu araçlara çok fazla sahiplenmeyeceklerdir.

2-) 2024'te düzenlemeler konusunda beklentileriniz neler? 

Regülasyonlarda öncü olan bölge Avrupa gibi görünüyor. 

MiCA kısaltmalı "Kripto Varlık Piyasaları Regülasyonları", 2024 yılında Avrupa Birliği ülkelerinde yürürlüğe girecek ve yaptırım içeren bir hukuki çerçeve ile işlemleri şekillendirecek. ABD'de ise Bitcoin Spot ETF onayları dışında -ki bu başvuruların onaylanıp onaylanmayacağı konusunda hâlâ tam olarak emin değiliz- çok fazla düzenleyici şeffaflık oluşmayacağını düşünüyoruz. Asya'da Hindistan'ın daha sert bir tutum alması muhtemel görünüyor. Eskiden daha katı olan Çin Halk Cumhuriyeti'nde ise regülasyonların dijital varlık yatırım iklimini yumuşatacağını düşünüyoruz. Ancak dijital varlık yatırımları, Çin ana karasında bulunan küçük yatırımcılardan ziyade varlıklı yatırımcıların Çin Halk Cumhuriyeti'nin etki alanındaki Hong Kong ve Singapur gibi dijital varlık ekosisteminin daha canlı ve esnek olduğu ülkelerden piyasaya giriş çıkışlarıyla yönlendirilecek. 

Latin Amerika ülkelerinde ise geçmiş döngüden kalan El Salvador'un izinden gidilerek ve Arjantin'deki başkanlık seçimleri sonrasında Bitcoin'in hukuki sözleşmelerde geçerli bir para birimi olarak kabul edilmesiyle birlikte farklı bir dünyaya adım atılabilir. Bu ülkelerin kırılgan para birimlerine sahip olmaları ve devlet kurumlarının Bitcoin gibi halka ait bir dijital varlığı kabul etmeleri, ilginç bir piyasa dinamiğinin ortaya çıkabileceğine işaret ediyor. Türkiye'de ise regülasyonların daha çok vergi gelirlerini artırmaya yönelik olacağına dair işaretler alındı. Bu konuda spekülasyon yapmak yerine, yerel seçim sonrası gelişmeleri beklemek daha sağlıklı olacaktır. Ancak her ne regülasyon gelirse gelsin, bunun uygulamalarının 2025 yılından önce başlayacağını veya etkilerinin bir sonraki yıldan önce gözlemlenebileceğini düşünmüyorum.

3-) Yeni dönemde hangi projelerin, dikeylerin ön plana çıkacağını düşünüyorsunuz? 

İlginç ve belki de üzücü olan şey, dijital varlık dünyasının çok dar bir dikeyde sıkışıp kaldığı gerçeğidir. 

Şu an hâlâ yeni Layer-1 (birinci basamak blokzincir protokol) çözümleri ortaya çıkarken ve piyasada mevcut bir dizi protokol bulunurken, ölçekleme sorunu yaşayan Ethereum ekosisteminin Layer- 2 platformlarının enflasyon yaşaması biraz endişe verici. Mevcut Ethereum rakiplerinde blok kapasitesi sorunu yaşanmazken, bu protokollerin üzerinde yeni çözümler üretilmesi yerine ekosistem, yeni teknolojik farklılıkları sıradan internet/web kullanıcılarını ilgilendirmeyen ayrıntılara boğulmuş durumda. İnovasyon adaptasyon eğrisinde %34'lük ana akım web kullanıcılarına ulaşmamız lazım ki, bu kesimin kullandıkları çözümlerin arkasında blokzincir teknolojisi olduğunu bilmelerine bile bence gerek yok.

Hızlı para transferleri ve bankasız işlemler hala en önemli uygulama olarak gündemde. Bunun yanında, merkeziyetsiz finans ve oyun sektörü de güncelliğini koruyacak. Yapay zeka ve blokzincir teknolojisi yakınlaşmasını göreceğiz, ancak bu ne kadar işe yarayacak, bunu çok kestiremiyorum. Reel dünya varlıkları ve geleneksel yatırım araçlarının tokenizasyonu yeni bir dikey olarak gündeme gelecek, ancak piyasa tarafından genel kabul görmesi, önceki bahsettiğim gibi 2024 yılından daha sonrasında gözlemlenebilecek bir durum.

Aslında eski bir konu olmasına rağmen dillendirilmeye başlayan bir dikey de DePIN (Merkeziyetsiz Fiziki Altyapı Ağ Yapıları). Klasik bilgisayar mimarilerinden farklı olarak, veri saklama ve yüksek performanslı hesaplama konusunda blokzincir tabanlı bilişim altyapı yatırımlarının artacağı öngörülüyor. Bu konuda şüphelerim var, ancak izlemekte fayda var diye düşünüyorum.

4-) Sizler 2024’te hangi projelerle ve yaklaşımlarla fark oluşturmayı hedefliyorsunuz? 2024’e dair planlarınızın genel çerçevesi nedir? 

Segenious Finance, eğitim teknolojileri üzerine çalışıyor, ancak 2024 odak noktamız eğitim finansmanının dijital varlıklara genişletilmesi üzerine. 

ABD'de birçok prestijli üniversitenin Endowment Fonları bulunmaktadır. Bu fonlar geleneksel finans araçlarına yatırım yaparlar. Bizler, ilk dijital varlık odaklı Endowment Fonlarını kurarak eğitim sektörü finansmanına alternatif bir kanal açmaya çalışıyoruz. Bunun yanında, yapay zeka şu an doğal dil işleme çözümlerine odaklı ve büyük dil modelleri (Large Language Model) üretmeye çalışıyor. Şu an arka planda unutulan örüntü tanıma, yapay zeka kullanımı çok dillendirilmiyor. Büyük vizyon modelleri (Large Vision Models) kanımızca blokzincir teknolojisiyle buluşacak. Bizler, bu gelişmeleri yakından takip ediyoruz ve eğitim programlarımızı bu yeni alanlara genişletmeyi planlıyoruz.

Dijital Varlık Yönetimi Sertifika Programlarımız 2024'te de devam edecek, ancak yavaş yavaş sertifikalarını almış kitleye yönelik özel eğitim programları oluşturuyoruz. "Uygulamalı Dijital Varlık Hedge Fon Yönetimi" programının ilk dersleri 2024 yılında başlayacak. Ekosistemde teknoloji üreten paydaşlarla da merkeziyetsiz otonom organizasyonlar aracılığıyla dijital varlık yatırım yönetimi denemelerini başlatacağız. Bunlar deneysel uygulamalar olacak. Hem bulunduğumuz Avrupa'da hem de müşteri kitlesinin çoğunluğunu oluşturan Türk yatırımcılara yönelik düzenlemelerin netleşmesini bekleyeceğiz.