DAVOS, İsviçre -  Kripto değil blok zinciri…

İklim sorunlarına çözüm bulmaktan Ukrayna’ya yardıma, FTX’in enkazını geride bırakıp yola devam etmeye kadar birçok konunun ele alındığı Dünya Ekonomik Forum 2023 yıllık toplantısında, spekülatif finansal varlıklardan ziyade kripto paraların temelini oluşturan teknolojilerin öne çıktığı görüldü.

Toplantıların ikinci günü geleneksel finans oyuncularının yer aldığı bir panelle başladı. Bu panelde konuşmacılar FTX skandalı ile genel yaklaşım arasına bir çizgi çekmeye çalıştılar ve kripto para sektöründe bir kriz yaşansa da dağıtık kayıt defteri teknolojisiyle geliştirilen diğer araçlara dair dünyada bir kriz olmadığını vurguladılar.

PayPal Başkanı ve CEO’su Dan Schulman, “Kripto paralar ile CBDC’leri, stabil paraları ve DLT’Yi ayırt etmek önemli. Bunlar birbirinden çok farklı” diyordu.

Schulman, “Kriptodaki çöküşe rağmen bunun altında yatan teknoloji son derece iyi bir performans gösteriyor. Dağıtık defter teknolojisi daha hızlı ve uygun maliyetlerle ve arada bir aracı olmadan işlemleri gerçekleştirmeyi vaat ediyor. Bu önemli bir vaattir” diyordu.

Daha önceki yıllardaki “Bitcoin değil blok zinciri” söylemleri öne çıkmış ve genellikle burada izinsiz blok zincirleri kastedilmişti. Salı günkü tartışmalarda Ethereum ve Stellar Network gibi genele açık sistemlere de değiniliyordu.

New York Borsası Başkanı Lynn Martin de benzer bir yaklaşım benimsemişti. Martin, blok zincirinin potansiyel faydalarının hisse işlemlerini daha etkin kılabileceğinden, bazen günler alabilen mutabakat süreçlerini anlık çözümleyebileceğinden bahsediyordu.

Martin, “Bu teknolojileri kullanarak süreçleri çok daha verimli kılmanın yolları olduğunu görüyoruz” diyordu.

Blok zinciri uygulamalarının daha geniş çerçevede vaatlerine değinenlerden biri de Hindistan merkez Bankası Başkanı Raghuram Rajan’dı. Ancak TradFi’ın sektöre olan taahhüdü belirli sınırlar içeriyordu. Schulman, Martin ve State Street’ten Ronald O’Hanley sorulan sorular üzerine kendilerini en çok heyecanlandıran teknolojinin blok zinciri değil yapay zeka olduğunu belirttiler.  

Forumun ana kongre merkezinin olduğu sokağın karşı tarafında geleceğe dair konuların konuşulduğu bir merkez haline getirilen tarihi bir kilise binası var. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Carmen Hutt burada yaptığı konuşmada Ukrayna’da insani yardımların dağıtılmasına yönelik blok zinciri temelli bir ödeme uygulamasından bahsediyordu.

Aralık ayında hayata geçirilen ve Stellar ağını kullanan bu pilot projenin beklenenden çok daha gelişmiş bir aşamaya ulaştığı vurgulandı. Blok zinciri üzerinden yardım yapmak “şeffaflık ve izlenebilme” noktasında ciddi vaatler ortaya koyuyor ve Hutt’ın söylediğine göre Komisyon bu sayede yardımların anında dağıtıldığı bir platform oluşturabiliyordu.

Hutt, “Bu harika bir özellik. Elimizde 500 milyon dolarlık bağış parası olsa bugün içinde dağıtımını tamamlayabiliriz. Normalde bu işlem aylar sürer” diyor. (Salı günü ilerleyen saatlerde başka bir oturumda konuşan Ukrayna bakan yardımcısı sanal paraların çabalarına ne kadar katkı verdiğini övgüyle anlattı.) 

Meşhur Promenade caddesinden biraz aşağı gittiğinizde Solana, Ripple ve Global Blockchain Business Council’in bir araya gelerek bir ilkim inisiyatifi açıkladığı toplantıya denk gelebilirsiniz. Bu inisiyatif blok zincirinin şeffaf kayıt özelliğini karbon emisyonlarının azaltılması ve kredilerin izlenmesi için kullanmayı amaçlıyor. 

Müşterinin korunması

Her ne kadar düzenleyiciler kripto salgınının finansal stabiliteye olan tehdidine odaklanmış olsalar da geçen yıl yaşanan ve piyasadan milyarlarca doların buharlaşmasına neden olan iflaslar (FTX bunlar içinde en öne çıkanıydı) düzenleyicilerin odak alanlarını başka yere çevirmeleri gerektiğinin bir göstergesi.

Geleneksel finans panelindeki tek bankacının fikrine göre 2022’de yaşanan olaylar düzenleyicilerin tüm sistemin çökmesine dair takıntılı korkularından sıyrılmalarını ve daha çok bireysel yatırımcıların kripto yolsuzluklarından korunmalarına odaklanmalarını mecburi kılıyor. 

State Street’in CEO’su ve Başkanı Ronald O’Hanley, “Düzenleyiciler finansal inovasyonları görmezden gelmediler, sistematik bir risk görmedikçe konuyla ilgilenmemeyi tercih ettiler” diyor ve ekliyor:

“FTX olayı gerçekleşti ve 2-3 trilyon dolarlık bir değer yok olup gitti. Milyonlarca yatırımcı zarar gördü. Düzenleyiciler bakış açılarını değiştirmeli.”

Düzenleyicilerin bakış açılarını değiştirmelerine dair bir diğer tartışma da stabil para Circle’ın düzenlediği panelde gerçekleşti. Bu panelde şu aralar kriptoyu nasıl düzenleyeceğini atrtışan Birleşik Krallık’ın durumu da konuşuldu.

TRM Labs’de kıdemli politika yöneticisi Isabella Chase, “Bu yıl müşterinin korunmasına önemli bir vurgu yapılıyor. Ne yazık ki Birleşik Krallık birçok dolandırıcılığa ev sahipliği yaptı ve insanlar gerçekten zarar gördüğü için düzenleyiciler de konuya daha ilgili yaklaşıyorlar” diyor.

Birleşik Kralllık’ta Hazine’nin yetkilileri kripto kanunlarına yönelik acil bir konsültasyon çağrısında bulundular. Birleşik Krallık’taki düzenleyici kurum, müşterilerin kripto satın alırken açık ve net açıklamalar beklediklerini belirtti. Kriptonun etkilerinin oy verenlerin tercihlerini etkileyeceğini düşünen kanun yapıcılar daha da güçlü hale geliyorlar.

Diğer panelistler ise düzenleyicilerin çok genel bir çerçeve üzerinden hareket etmelerini risk olarak gördüklerini belirttiler. Avrupa Birliği’nin finansal araçlar, stabil paralar, NFT’ler ve diğer araçlar arasındaki farkı gözetmesi taktirle karşılandı.

Ava Labs’in hukuk baş müşaviri Lee Schneider, “Görülen o ki Avrupalılar bu işi herkesten daha iyi yapıyor” diyor ve Singapur, Japonya ya da Hong Kong gibi ülkelerde tüm kripto varlıkların tek bir homojen varlık sınıfı gibi görülmesini eleştiriyor. 

Schneider, “Herkes bu yaklaşımın doğru olmadığını biliyor ama herkes kendi çıkarı için bu gerçeği görmezden geliyor” diyor.