Merkez Bankalarının Sınırsız Para Basma Yetkisi Kripto Paralara İhtiyacı Artırıyor

CoinDesk Türkiye’nin Yeni Paradigma etkinliğine katılan Sabancı Üniversitesi Finans Kürsü Başkan Prof. Dr. Özgür Demirtaş, “Bilim, Teknoloji, Gelecek ve Siz!” başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi. Kripto paralara ihtiyaç olup olmadığını sorusunu irdeleyerek konuşmasına başlayan Özgür Demirtaş blokzincire, kripto paralara ve merkeziyetsizliğe fazlasıyla ihtiyaç duyulduğunun altını çizdi.

20 bin altcoin'den yüzde 90’ının kötü bir şekilde sonlanacağını az sayıdaki coinin inanılmaz başarılar yakalayacağını belirten  Demirtaş, “Peki neden 21 milyon adetle sınırlı arzı olan bir para birimine ihtiyaç duyayım?” sorusunu yöneltti. 

Paranın geçmişten bu yana bir karşılığının olduğunu, hatta 1970’li yıllara kadar bankalarda banknotlar karşılığında altın tutulduğunu belirten Demirtaş, ancak bugün merkez bankalarının karşılığı olmayan para bastığını, hatta bunun için kağıt ve mürekkep bile kullanmadan sadece bankalara seri numarası vererek piyasaya para sürdüğünün altını çiziyor. Özellikle 2008’de yaşanan küresel krizle gelişmiş ekonomilerin çok fazla para bastığını aktaran Demirtaş, 2000 - 2008 yılları arasında ABD Merkez Bankası’nın 700 milyon dolar bastığını ancak 2008 yılında bu rakamın 1,5 trilyon dolar, ardından da 2,5 trilyon dolara yükseldiğine dikkat çekti.

Tüm bu para basma operasyonlarının çok fazla enflasyon yaratacağına ve insanların ceplerindeki paranın ciddi miktarda azalacağını belirten Demirtaş, 2 bin yıl önce benzer şekilde Batı Roma İmparatorluğu’nun para içindeki gümüş miktarını azaltarak ekonomik bir çıkmaza sürüklendiğini ancak yıllar sonra para arzına sınırlama getirerek bu süreçten çıkabildiklerini aktardı.

İki bin yıl sonraysa bu kez merkez bankalarının sınırsız para basmaları nedeniyle ülke ekonomilerinin enflasyona karşı benzer şekilde zor durumda kaldığına işaret eden Demirtaş, bu harekete tepki olarak da yazılımcıların kripto paraları yarattığını söylüyor: “Şu geçtiğimiz 10 yıla bakarsak kripto paralar oldukça başarılı oldu. Ancak bu demek değil ki hepsi başarılı olacak. 20 bin altcoin projesi var, bunların bazıları saf dolandırıcılık, bazıları sadet zinciri, bazıları yeterli yatırımı bulamadığı için batıyor. Bazıları da doğru proje olmasına karşın yanlış zamanda ortaya çıktığı için batıyor” diyor ve ekliyor: “Azınlıkta kalanlar ise doğru proje ve finansal okuryazarlığı olan insanlar için inanılmaz fırsatlar sunuyor.”

Bir projenin doğru olabilmesi için sorun çözebilme yetkinliğine sahip olmasına vurgu yapan Demirtaş, doğru yolda ilerleyen projeler de olduğunu belirtti. Örneğin Nesnelerin İnterneti (IoT) ile nesnelerin takip edilebilmesini sağlayan ve bunu da blokzincir desteğiyle yapacak bir projenin başarılı olabileceğini söyledi. Sansür uygulamalarının önüne geçen ya da mevcut bankaların mevduat toplayıp kredi verme işini blokzincir üzerine taşıyan projelerin son derece başarılı olabileceğini aktardı.

Konuşmasında son dönemdeki düşüşe de değinen Demirtaş, merkeziyetsizliğin para kaybetmemek demek olmadığını, merkeziyetsizliğin birden fazla ortağın bulunması ve kararların tek bir merkezden alınmaması anlamına geldiğini hatırlattı.

Dünyada ne zaman likidite artsa kripto paralarda artış gerçekleştiğine de dikkat çeken Demirtaş likiditeyi, merkez bankalarının bastığı para, bankaların yarattığı para ve devletlerin bütçe açığıyla sisteme soktuğu paraların toplamı olarak tanımlıyor ve küresel likiditenin  altın ve kripto paralar ile birebir kolerasyon gösterdiğinin altını çizdi.  

Soru cevap kısmında ise izleyicilerin sorularını yanıtlayan Özgür Demirtaş, ABD’de regülasyonlarda bir gecikme olduğuna dikkat çekerek, “ETF (Exchange-traded fund) bunlar borsada işlem görüyor ve hisse senedi gibi alınıp satılır. Şu an itibarıyla ABD’de bir Bitcoin ETF’i yok, Bitcoin Futures ETF’i var. Bu onaylandı ama Türkiye’de insanlar Bircoin ETF’si onaylandı zannetti. Spotla vadeli işlemler aynı şey değil. Bu ikisi birbiriyle çok yakın hareket eder. Peki spot varken vadeli işlemlere neden ihtiyacımız var? Çünkü burada varlığın kendisini alıp satmadığımız için büyük borsalar sayesinde çok büyük hacimli işlem yaratılabiliyor. Peki fiyatları aynı gidiyorsa Futures'a izin veriliyor da niye spot satışına izin verilmiyor? İşte bugün ABD’deki yetkili merci bunu açıklayamıyor” diyor.