Klasik ve Merkeziyetsiz Finans Birbirlerini Büyütecek

Akademisyen ve yazar Turan Sert, Coindesk Türkiye’nin Yeni Paradigma etkinliğinde, “DeFi finansı nasıl dönüştürüyor?” başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi. İşte o konuşmadan satırbaşları:

*Özünde kullanıcı ekonomisi olan bir dünyaya doğru geçiyoruz. Bu dünyada önemli olan konu kullanıcıların çok daha fazla söz sahibi olması.

*Finans dünyası değişen paradigmadan en çok etkilenen alanlardan biri. Bunun nedeni de çok basit, blok zincirinin oluşturduğu değişim daha çok dijitalleşmiş alanlarda görülüyor. Finans da en fazla dijitalleşen alan.

*Merkeziyetsiz sistemler güven getiriyor. Finans sektörünün de temel işlevi güven olduğu için paradigma değişmeye başlıyor. Finans dünyasının sağladığı güvene, merkeziyetsiz sistemler alternatif oluyor. Yani mevcut finans kurumlarına bazı yeni rakipler geliyor.

*Mevcut finans sisteminin aracı olmasından dolayı, bazı kısıtları var. Merkeziyetsiz finans ise buradan kurtarıyor. Klasik finans kurumlarında, siz kullanıcı olarak varlığınızı o finans kurumuna emanet etmek zorundasınız. Merkeziyetsiz finansta ise kullanıcı kendi varlığı üzerinde tam hakimiyete sahip.

*Klasik regülasyon kurumları müşterinin paralarını sakladığı için çok ciddi regülasyonlara tabi. Herkesi içeri alamıyorlar. Şu anda dünyada 1,7 milyar insanın finans sistemine erişimi yok. Merkeziyetsiz finans bu kesime hizmet sağlayabilir.

*Klasik finans, mevcut itibari para ve varlıklar üzerinden hizmet verirken, merkeziyetsiz finans kripto paralar üzerinden veriyor. Ama regülasyonların gelmesi ve kripto bankaların çıkmasıyla birlikte iki taraf da birbirine yanaşacak ve iç içe geçecekler.

*Finansal okuryazarlığı henüz yeterli olmayan bir kitle için merkeziyetsiz finansı kullanabilmek çok zor. Burada klasik finans oyuncuları yer alabilir. DeFi da merkeziyetsiz finans altyapısını kullanıp, üst tarafta bu hizmetleri kendi müşterilerine verebilir. Bu da DeFi’ın büyümesi ve daha geniş bir kanala geçmesi için çok önemli bir yol.

*İki tarafın beraber çalışabileceklerini düşünüyorum. DeFi kullanmayacak, kendini güvende hissetmeyecek çok büyük bir kesim var.

*Regülasyonların oluşmasıyla birlikte iki kanalın birbirlerini büyüteceklerini düşünüyorum. Kullanıcıların faydasına olduğu için burada önü alınamaz bir akın var. Herkes bir şekilde kendi payını almak için bu alana girecek.

*Burasının çok yeni bir alan olduğunu da gözden kaçırıyoruz. 2017 yılından bu yana altyapı başlıyor ama son kullanıcıya çıkması 2020’nin Mayıs ayı gibi oldu. Çünkü sistemdeki para 1 milyar dolara gelmişti.

*2020 içinde sistemdeki rakam 100 milyarı geçti. Çok ciddi bir büyüme vardı ama son 7-8 ayda bunun çok da organik bir büyüme olmadığını gördük. Regülasyonların olmamasıyla, merkeziyetsiz altyapıyı kullanan merkezi kurumların, banka gibi hizmet verip, müşterilerden topladıkları kripto paraları, belli fonlara plase ettiklerini ve herhangi bir şekilde risk yönetimi kullanmadan kaldıraçlı işlem yaptıklarını gördük. Aslında o artış kaldıraçlı işlemler nedeniyle gelmişti.

*Ama yafta merkeziyetsiz finansa vuruldu. Bu nedenle bu alana regülasyonların gelmesi gerekiyor.

*Bu alanda çalışan yazılımcılar daha çok ürüne odaklanmış durumdalar ama kullanıcı deneyimi anlamında çok geriler. DeFi ürünlerinin son kullanıcıya rahat ulaşabileceği bir arayüze sahip olması gerekiyor.

*Kripto parayı kaybetmeye karşı önleyici mekanizmalar yada sigortaların da oluşturulması lazım. Bu DeFi’ın kendi içinde yapması gereken ev ödevi.

*Yatırımcılar şu an da DeFi’a girmesin. Bunun nedeni fiyatlar düşük diye değil. Yatırım için olgunlaşmasını beklemek de fayda var. Çok hızlı bir dünya. Belki 2023 yılı olabilir.

*Mutlaka yatırım yapmak isteyen yatırımcılara da tavsiyem kesinlikle yeni çıkmış ürünlere girmesinler. En azından bir yıllık ürünleri kullanmalarını tavsiye ederim.