Haftaya Bakış: Lagarde’nin CBDC Hamlesi

Bizler tatildeyken, piyasalardaki gelişmeler tabii ki hız kesmeden devam etti. Tatil boyunca, likidite kriziyle ilgili gelişmeler yine en yoğun gündem maddesi oldu. Buna ek olarak, Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde’nin CBDC ile ilgili son derece kritik açıklamaları, Putin’in kriptoparalarla ilgili yasayı imzalaması, Çin’in metaverse yatırımları gibi son derece önemli gündemleri sizlerle paylaşmak isterim.

İflas Başvuruları Ardı Ardına Geliyor

Mevcut likidite krizinin baş aktörlerinden olan Celsius, iflas başvurusunda bulunan şirketlere katıldı. Başvuru öncesinde, Celsius’un DeFi platformlarındaki borçlarını kapatarak teminatlarının tamamını geri alması, hem hukuki sürecin daha net bir şekilde yürümesi için hem de platformların bakiyelerinin dengelenmesi için son derece pozitif bir hamle oldu. 

İflas başvurusunun kabul edilmesi halinde, Celsius’un bakiyesindeki nakit para, operasyon masrafları, çalışan maaşları gibi harcamalar için kullanılabilecek. Celsius’a borç veren şirketler ve platformda parası olan kullanıcılar, alacaklı olarak sınıflandırılarak, Celsius’un yeniden yapılandırılmasını beklemek zorunda kalacak.

İflas başvurusu nedeniyle Celsius’un finansal tablosu halka açık olarak yayınlandı. Bu tabloya göre şirketin 5.5 milyar USD tutarında yükümlülüğü, yani yapması gereken ödemeler var. Bu tutarın 4.7 milyar USD’lik kısmını, platformda parası bulunan kullanıcılar oluşturuyor. Bu kadar yüksek bir yükümlülüğe karşın, Celsius’un varlıkları 4.2 milyar USD civarında bulunuyor. Yani neredeyse 1.3 milyar USD tutarında bir açık söz konusu…

Celsius’un iflas gelişmelerine ek olarak, platformun parasını trade ederek yöneten KeyFi şirketi de Celsius’u dava etti. KeyFi, Celsius’un gelir mekanizmasını ponzi şemasına benzeterek önemli suçlamalarda bulundu. Arkham Intellegence araştırmasına göre KeyFi üzerinden trade edilen 534 milyon USD büyüklüğündeki bütçenin 350 milyon USD’lık kısmı kaldıraçlı işlemlerle trade edilirken kaybedildi. Dava sayesinde Celsius’un bütçesindeki açığın bir kısmının nereden kaynaklandığı ortaya çıkarken, platformun trade için en güvendiği ortaklarından olan KeyFi ile arasının bozulduğunu öğrenmiş olduk. Davanın devam etmesiyle birlikte Celsius ile ilgili daha detaylı bilgiler ortaya çıkabilir.

Sigorta Çıkmazı

İlk iflas başvurularından birini yapan Voyager’ın hesaplarındaki açığın en büyük kısmını Three Arrows Capital’e (3AC) verdiği 654 milyon USD büyüklüğündeki kredi oluşturuyor. Başvuru sonrasında, Voyager üzerinde parası olan kullanıcılara yapılacak geri ödeme planı, platformda kriptopara tutanlar ve USD tutanlar olarak iki kısma ayrıldı.

Kriptopara tutan kullanıcıların geri ödemesi, platformun verdiği kredilerin geri ödenmesine, yani 3AC’nin yapacağı geri ödemeye bağlandı ki 3AC’nin böyle bir ödeme gücü olmadığı düşünüldüğünde, bu kısımdaki kullanıcılar uzun süre bekleyebilirler. 

Platformda USD tutan kullanıcılar ise Voyager’ın 2019 yılında paylaştığı sigorta kapsamı nedeniyle aslında biraz daha rahat bir durumdaydı. Voyager’ın o dönemki paylaşımına göre, platformda USD tutan kullanıcılar, Voyager veya bankadan kaynaklı bir problem olması halinde 250.000 USD tutarına kadar paralarını geri alabilecek bir Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC) sigortasına sahiptiler. Ancak iflas başvurusuyla birlikte ortaya çıktı ki Voyager’ın müşterilerine özel FDIC kapsamında bir sigortası bulunmuyor. Sigorta, Voyager’ın beraber çalıştığı Metropolitan Bank’ın müşterilerini kapsıyor. Yani banka iflas etmediği sürece sigortanın devreye girmesi için herhangi bir neden bulunmuyor. Dolayısıyla Voyager’ın müşterilerine ödeme yapamaması, bankanın sorumluluğuna girmediği için platformda USD tutan kullanıcıların da nasıl bir geri ödeme alacağı merak konusu…

Yöneticilere Ulaşılamıyor

Krizin baş aktörlerinden 3AC’nin kurucuları ve yöneticileri Su Zhu ve Kyle Davis’e ulaşılamıyor. Şirketin ana merkezinin bulunduğu British Virgin Island’daki (BVI) mahkemenin tasfiye kararı vermesinin ardından 3AC şirketinin mal varlıklarının satılması için yetkililer çalışmaya başladı. 3AC yöneticileri mahkemeye bir liste vererek şirketin mal varlıklarını bildirdiler. Ancak yetkililere göre bu listede, bazı banka hesapları bulunmadığı için listenin eksik olduğuna karar verildi. Listenin tam halini almak için iletişim kurulmaya çalışıldığında ise yöneticilere ulaşılamadı. Singapur’daki ofisin de boşaltılmış olduğunu gören yetkililer, şirketin tüm mal varlıklarını dondurabilirler. Ancak bu sefer de tam listeye ulaşamadan tasfiye sürecine başlanmış olacağı için, dondurma işlemine başlamadan önce yöneticilerle iletişim kurma çalışmaları sürüyor. 

Banka hesapları dışında, şirkete ve yöneticilere ait gayrimenkullere el konulması için çalışmalar  devam ediyor. Süreci yürüten Teneo hukuk firması, BVI’daki mahkeme kararının Singapur’da da uygulanabilmesi için resmi başvuruyu yaptı. Başvuru onaylanırsa, yöneticilerin Singapurdaki on milyonlarca dolarlık gayrimenkullerine el konulabilecek.

Kısacası, şu anda yöneticilerin iletişim kurmayarak bazı hesapları saklamayı amaçladığı, yetkililerin ise tam listeyi almadan mal varlıklarını dondurma hamlesini yapmak istemediği görülüyor. Bu satrancın kazananının kim olacağı önümüzdeki süreçte netleşecektir.

Şeffaf Yönetim

Likidite krizinin son halkalarından olan Vauld, finansal tablosunu açıklayarak süreci şeffaf bir şekilde yönetiyor. Açıklamaya göre Vauld’un 400 milyon USD yükümlülüğü, yani borcu bulunmasına karşın şirketin varlıkları ancak 330 milyon USD seviyesinde bulunuyor. 330 milyon USD’nin büyük bir kısmının 3-11 ay arasında değişen vadelerle kredi olarak verildiği için mevcut varlıkların likit olmadığı, yani harcanamadığı belirtiliyor.  Aradaki 70 milyon USD fark, 3AC ve Celsius ile karşılaştırıldığında oldukça masum kalıyor. Ancak şirketin nakit tutarı son derece düşük olması, krizin aciliyet kazanmasına neden oluyor. 

Avrupa’nın Ekonomik Bağımsızlığı

Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde ve merkez bankasının yöneticilerinden Fabio Panetta, ortak bir açıklama yayınlayarak Dijital Euro (CBDC) ile ilgili görüşlerini bildirdiler. Bildirinin bir özetini madde madde inceleyelim;

• Fiziksel paranın artık demode olduğu, dijital mekanizmaların ekonominin merkezinde yer aldığı belirtilerek genel çerçeve belirleniyor.

• Avrupa’nın dijital ekonomi trendinden kopmaması için şu anda en ideal yolun Dijital Euro projesi olduğu, projenin tasarımının 2023 civarında bitmesinin planlandığı söylenerek bu trendi yakalamak için hedef gösteriliyor.

• Özel şirketlerin ödeme sistemleri ve stabilparaların Avrupa tarafından kontrol edilemeyebileceği, bu nedenle Avrupa’nın Avrupa ilke ve prensiplerine bağlı olmayan bu sistemlere bağımlı olabileceğinden bahsedilerek yapısal bir tehlikeden bahsedilmektedir.

• Dijital Euro, AMB’ye dolayısıyla Avrupa değerlerine bağlı ve kontrol edilebilir olacağı için Dijital Euro’nun ekonomik bağımsızlık için de önemli olduğu ima ediliyor. Özellikle bu madde, Lagarde’nin Dijital Euro ile ilgili net bir pozitif tutum takındığını gösteriyor.

Uluslararası bankacılık standartlarını düzenleyen BIS, IMF ve World Bank ile birlikte, AMB dışında bulunan ülkelerin de CBDC projeleri konusunda ortak bir standart ve altyapıyı benimsemesi konusunda bir çağrıda bulundu. 

Putin İmzayı Attı

Putin’in imzasıyla onaylanan yasa, Rusya’da kriptoparaların mal ve hizmet alımında ödeme yöntemi olarak kullanılmasını yasakladı. Bu yasa, Ruble’nin değerini korumak için alınan bir karar olmakla beraber kriptoparaların ülkede yasaklanması anlamına gelmiyor. Kriptopara madenciliğinin yapılması veya yatırım aracı olarak kriptoparaların tercih edilmesi halen mümkün. 

Çin’den Metaverse Hamlesi

Çin’in Şangay Bölgesi’ndeki hükümet, metaverse alanına yatırım yapmak için 1.5 milyar USD bütçe ayırdı. Çin, kriptopara dostu bir ülke olmasa da bu sektörün ortaya koyduğu teknolojik gelişmeleri de göz ardı etmiyor. Yatırımların, Ethereum benzeri merkeziyetsiz ağlar yerine merkezi ağlara sahip projelere yönlendirilme ihtimali oldukça yüksek.