Fed Twitter Döneminde Piyasaları Nasıl Yönetiyor?

ABD’de enflasyonun bu kadar yüksek olduğu önceki dönem olan 1980’lerde Paul Volcker Fed başkanı, Roland Reagan da başkandı. Ne internet ne sosyal medya ne Twitter vardı. Elbette radyo ve televizyon vardı ancak faizlere dair alınan politika kararları genelde bir sonraki günün gazetelerinin satırlarından okunurdu.

Fed, bugünlerde ise daha faizler açıklanmadan işlem yapanlara bilgi verir hale geldi. 

Tüketici fiyatlarının hızla yükseldiği ve manşetleri kapladığı bugünlerde Fed yetkililerinin her bir kelimesi piyasa tarafından gerçek zamanlı olarak dinleniyor ve dikkate alınıyor. Bu durum mevcut Fed Başkanı Powell başta olmak üzere yetkililerin gücünü artırmakla kalmıyor hisselerden bonolara, kripto fiyatlarına kadar her noktaya etki yapıyor. Ayrıca birçok konuda fikir yürütmeye de zemin hazırlıyor. 

Bu mekanizmanın pratikte nasıl işlediğini görmek için Fed’in bu ayın başında gerçekleştirdiği faiz artırımı sürecine bakmak yeterli olur. Bir Cuma günü olan 10 Haziran’da tüketici fiyat endeksinin (CPI) (enflasyona dair en önemli gösterge) Mayıs’ta beklentilerin üzerinde artarak son 40 yılın zirvesine ulaştığı görülmüştü. 

Hemen bir sonraki Pazartesi günü Fed yetkililerine yakınlığı herkesçe bilinen Wall Street Journal’da ABD Merkez Bankası’nın 75 puanlık bir faiz artışı düşündüğüne dair bir haber çıktı. Beklenen artış 50 puandı.

Bu haberin hemen ardından Fed para politikası kurulunun ne kadar faiz artırıp azaltacağını tahmin etmeye yönelik bir araç olan FedWatch 75 baz puanlık bir artışın ihtimalini yüzde 94 olarak vermeye başladı. Bir önceki gün bu oranda bir artışın olasılığı sadece yüzde 35 idi. 

Ekonomik tahminler yapan TS Lombard şirketinden baş ekonomist Steven Blitz, “Bu biraz tuhaf çünkü zaten 75 puan yapmak istiyorlardı, piyasa buna hazırlansın diye önce sızdırdılar” diyor. 

Wall Street Journal’ın üst şirketi Dow Jones’dan yetkililer bu konudaki sorularımıza dönüş yapmadılar. 

Fed 14-15 Haziran’da kapalı kapılar ardından yaptığı toplantılarda atılacak adımları konuştu. Sonuçta kimsenin şaşırmadığı üzere 75 baz puanlık bir artış açıklandı.

Kararın hemen sonrasında yapılan basın toplantısında Powell’a sorulan ilk soru planlardaki değişikliğin (50 puan yerine 75 puan artırılması) nasıl sonuç verdiği hakkındaydı. Powell bugün her zamankinden daha fazla açıklığa ve şeffaflığa gereksinim olduğunu vurguladı. 

Powell, “CPI verilerine baktık ve geçen hafta çıkan bazı ilave enflasyon beklenti verilerini analiz ettik. Tüm bunların sonucunda doğru adımın bu olduğuna inandık. Peki soru şu: Ne yapacağız, altı hafta sonraki toplantıyı mı bekleyeceğiz? Bence cevap beklemememiz gerektiği yönündeydi. Biz de alamız gereken kararı alıp yolumuza baktık “diyordu. 

Powell piyasaların zaten Fed’in adımının ne olacağını bildiğini, belirtti.

Çarşamba günü Avrupa Merkez Bankası forumunda yaptığı konuşmada, “Geleceğe dair faiz eğrisi Haziran ayındaki ekonomik tahminlere benzer şekilde gerçekleşti. Piyasa bunu anladı ve olayları doğru kumamız güven oluşturdu” diyordu Powell.

Bu dinamik aslında yapılan faiz artışlarının bir anlamı olup olmadığının da sorgulanmasına neden oldu. Piyasaların bakış açısına göre Fed’in yaklaşan faiz artışlarına dair önden yaptığı iletişim zaten ekonomi üzerinde etki oluşturmaya başlamıştı.

Atlanta Merkez Bankası ABD’de ikinci çeyrekte GSYİH’da yüzde 1’lik bir yavaşlama beklediğini açıkladı. İlk çeyrekte düşüşün yüzde 1,4 olduğu düşünüldüğünde ABD ekonomisinin resesyona girdiği söylenebilir. Mortgage faizleri de arttı ve emlak pazarında dalgalanmaya neden oldu.

Powell kanun koyuculara yaptığı bilgilendirme toplantısında “Finansal koşullar nedeniyle ilave artışlar da fiyatlanmıştı ancak biz önce davranıp bunu yaptık” diyordu. 

Fed’in “Önden Etkileme” yaklaşımı yeni değil ama farklı

Fed’in piyasayı önden bilgilendirmelerle yönlendirmesi yeni bir yöntem değil. 2006-20014 arasında Fed Başkanı olan Ben Bernanke geçen ay Brookings Enstitüsü’nde yaptığı konuşmada “Para politikasının yüzde 98’i laf yüzde 2’si aksiyondur” diyordu. 

Ancak Fed’in Powell ile gerçekleştirdiği yaklaşım Bernanke döneminden çok daha farklı. Burada beklenmedik ekonomik durumlar oluşması veya beklenmedik ölçüde kötü veriler gelmesi durumunda manevra alanı oluşabiliyor. 

Brookings Enstitüsü’nde ekonomik çalışmalar alanında kıdemli uzman ve Wall Street Journal’ın eski ekonomi editörü olan David Wessel, “Bence bu yaklaşım biraz geri tepti çünkü ellerini biraz bağladı. Birkaç gün öncesine kadar herkesin 50 puan dediği artışı son dakikada 75 puan yapmakla biraz utanç verici bir duruma düştüler” diyor. 

Bugünkü Fed çok daha spesifik

Wells Fargo’nun eski baş ekonomisti ve Dynamic Economic Strategy’nin kurucusu John Silvia, “Bence olayı vurgulama biçiminiz önemli. Hem önden yönlendirme hem de faiz konusu Bernanke’den bugüne biraz belirsiz kaldı. Ancak Powell döneminde önden yönlendirme etkin kullanılıyor” diyor. 

Bernanke döneminde getirilen bu şeffaflık yaklaşımı işlem yapanlar tarafından tepkiyle karşılanmış ve parasal sıkılaştırmanın etkisini düşürdüğü söylenmişti. 

Wessel’e göre iletişim stratejisi, “merkez bankaları piyasayı şaşırttıklarında daha güçlenirler anlayışından piyasalara ne düşündüklerini aktardıklarında daha güçlenirler anlayışına evriliyor.”

Şeffaflıktaki bu yeni boyut Fed’in volatil haldeki piyasaları korumak isteğinden de kaynaklanıyor. Piyasalar zaten makroekonomik belirsizlikten mustarip olduğu için Fed’in her kelimesini önemsemek zorunda. TS Lombard’dan Blitz, “Faiz artırmadan sıkılaştırma yapıyorlar” diyor. 

Bitcoin şu anda diğer piyasalarla eşgüdümlü hareket ettiği için kripto işlemi yapanların da Fed’in her kelimesini önemle değerlendirmek durumunda.

Genesis Global Trading’de türev ürünleri yöneticisi olan Joshua Lim, “Fed’in toplantı öncesi sinyal vermek için kullandığı aracı mekanizmaları yakında izliyoruz. Özellikle Wall Street Journal üzerinden niyetlerinin iletişimini yaptıklarını düşünüyoruz” diyor. (Genesis de CoinDesk gibi Digital Currency Gorup’un bir şirketidir.)