Piyasalar
Borsadaki Dalgalanmadan Kripto Dünyasına Çıkartılabilecek Dersler
Bir ay içinde nedensiz yükselişe geçen ardından çakılan hisseler kripto yatırımcısına pek çok mesaj veriyor
8 Ekim 2022 16:30
Güncellenme: 9 Ekim 2022 10:38
Borsa İstanbul’da Ağustos ve Eylül aylarında sıra dışı bir fiyatlama oldu. Aralıksız yükselişe geçen endeks her gün yaklaşık yüzde 4 yukarı gitti. Bankacılık hisseleriyle başlayan ve daha sonra diğer sektörleri de içine alan yükselişte Vadeli İşlemler Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) gerçekleşen çok yüksek kaldıraçlı işlemler dikkat çekiyordu. Ancak bu yükselişi takiben Takasbank tarafından teminat tamamlama çağrıları gelmeye başladı. Bu noktada hem yatırımcılar hem de aracı kurumlar teminat kapatma çağrılarına uymak için ellerindeki tüm hisseleri satışa sürdü ve endeks çıktığından çok daha hızlı bir şekilde düştü.
Pek çok küçük yatırımcının zarar ettiği bu dalgalanmadan kripto para dünyası için pek çok çıkarım yapılabilir. Örneğin benzer nedenlerle kripto para piyasalarında dalgalanma yaşanabilir mi? Futurance Kurucu Ortağı ve CEO’su Erkan Coplugil, “Kripto paralarda kaldıraç oranlarının daha fazla ve spekülatif haberlere daha açık olması ve buna bağlı bir regülasyon bulunmaması nedeniyle, betası daha yüksek ve benzer sonuçlar oluyor. Yatırımcı bu konuda daha temkinli ve makroekonomik göstergelere bağlı yatırım stratejisi izlemelidir” diyor.
Gerçekleşen dalgalanmada, aracın kurumların da teminat tamamlama çağrıları nedeniyle oldukça zorlandığı gözlemlendi. Peki kaldıraçlı işlemler nedeniyle kripto para borsalarında da benzer sıkıntılar yaşanması söz konusu olabilir mi? İşin bu tarafında kripto para borsaları daha rahat görünüyor. Zira yaşanan spekülatif atak, belirli bir grubun, aracı kurumları kullanarak, VİOP üzerinde belirli hisselere yoğun bir şekilde kaldıraçlı işlem açmasıyla yaşandı. Kripto para borsası Bitay'ın analisti Alper Samet Yorak, “Tüm bu alım işlemlerinin karşılığını gerçekleştirmeyen, yani pozisyonlarını hedge etmeyen aracı kurumlar çok zor durumda kaldı. Kripto para piyasasında ise böyle bir işlemin gerçekleşmesi olanaksızdır” diyor ve açıklıyor: “Kripto para piyasasında kullanıcıların verdikleri emirler, sistem içerisindeki doğrulayıcılar yardımıyla gerçekleşip bloklara eklendiği için böyle bir spekülatif atak gerçekleşme ihtimali mümkün görünmemektedir. Ayrıca kripto para borsalarında günlük hacmin yaklaşık 100 milyar dolar olması sebebiyle Bitcoin ve Ethereum gibi lider kripto paralar üzerinde böyle bir işlem gerçekleştirilmesi oldukça zordur.”
İşlem hacmi çok yüksek olan para birimleri için zor olsa da hacmin düşük ve piyasa değerinin az seyrettği kripto paralarda vadeli piyasa üzerinden gerçekleştirilecek kaldıraçlı işlemler ile bu tarz fiyat hareketleri görülebilir. Samet Yorak, “Kripto para borsalarında bu tarz ataklara ve ani düşüşlere maruz kalmamak amacıyla gerek spot gerek kaldıraçlı piyasalarda işlem yapan kullanıcıların kesinlikle ‘stop – loss’ emrini aktif olarak kullanmaları büyük önem arz ediyor” diyor.
Yaşanan sert iniş çıkışta yatırımcıların zarar görmesinde sürü psikolojisine kapılmış olmalarının da önemli payı bulunuyor. Zira bankacılık hisselerinde yaşanan yükseliş, piyasada kaldıraçlı emirlerle alım hücumunu başlattı. Erkan Coplugil, “Yapılan araştırmalara göre kaldıraçlı ve yüksek volatiliteli piyasalarda psikolojinin etkisi yüzde 60 ila yüzde 70’lerin üzerine çıkabiliyor. Araştırmalar ayrıca yatırımcıların bu şartlarda irrasyonel kararlar aldığını gözler önüne seriyor” diyor.
Diğer taraftan bu işlemler Türkiye’nin en regüle piyasasında yaşandı. Oysa kripto piyasaları yolun çok daha başında ve henüz yasal bir düzenlemesi dahi bulunmuyor. Kripto paraların ve kripto para borsalarının hukuki statüsü tam olarak belirlenemediği için de SPK mevzuatlarına tabi tutulamıyor. Üstelik son Ayı Piyasası'nın gösterdiği üzere, kripto para piyasaları makroekonomik etkenlere hisse senedi piyasalarına göre çok daha sert tepki verebiliyor. Gate Türkiye Ülke Müdürü Kafkas Sönmez, “Kripto paralar ortaya çıktıkları andan beri geleneksel piyasalara nazaran çok daha yüksek derecede volatil bir ortamda varlıklarını sürdürüyor. Bu volatil ortamı meydana getiren etkenlerin temeli, hem kripto endüstrisinin içerisinde hem de küresel ekonomilerdeki gelişmelerden oluşuyor. Dolayısıyla kripto ekosisteminde bulunan kişilerin geleneksel piyasalara nazaran temkinli olmasını gerektirecek çok daha fazla etkileyici husus bulunmaktadır” diyor.
Bu nedenle çıkacak regülasyonların daha kapsayıcı olması gerekliliği de ortada. Ekonomist Ali Perşembe bu noktada başka bir konuya dikkat çekiyor: “Son derece regüle olan bir piyasada dahi bu tip yol kazaları olabiliyor. Zaten tüm riskleri baştan görerek regülasyonları tamamlayamazsınız. Bazen yolda da düzeltmelere gidilecektir. Bu nedenle kripto para piyasaların beklediği regülasyonların bir an evvel hayata geçirilmesi gerekiyor” diyor.
Günün Gelişmeleri İçin E-Bültenimize Abone Olun
E-Bültenimize abone olarak kişisel verileri koruma politikamızı onaylamış ve CoinDesk Türkiye ürün ve hizmetleri için iletişim kurulmasına izin vermiş olursunuz.
YASAL UYARI
Bu sitede yer alan yatırım bilgisi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihlerini dikkate alarak, kişiye özel olarak sunulmaktadır. Bu sitede veya e-bültenlerimiz kapsamındaki sözel, yazılı ve grafiksel dahil olmak üzere tüm bilgi ve analizler; herhangi bir karara dayanak oluşturması noktasında herhangi bir teminat, garanti oluşturmamakta ve yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla paylaşılmaktadır. Coindesk Türkiye hiçbir şekil ve surette ön onay, ihbar ve ihtara gerek olmaksızın söz konusu bilgileri değiştirebilir veyahut silebilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı vermeniz beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu sitedeki yorumlardan, eksik bilgi ve/veya güncel olmama gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Coindesk Türkiye ve çalışanlarının herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.
Kripto Varlık
Sosyal Meyda Trendi
Trendleri İncele