Staking, HODL etmeyi geride mi bırakıyor? Yakın zamanda yapılan bir analiz, tüm Ethereum’un yüzde 20’sinin staking işlemleri için kullanıldığını gösteriyor. Hatta ETH geliştiricileri, bu oranın yüzde 50’ye çıkabileceğini söylüyor.

Staking bombardımanının Ethereum ekosistemi için iyi mi kötü mü olduğu tartışılır. Ancak bu yazıdaki konumuz, bu işlemlerin nasıl akıllıca ve mümkün olduğunca güvenli bir şekilde yapılabileceği olacak.

Kriptonuzu mantıklı bir şekilde kullanmak, özellikle de ayı piyasalarında ekstra para kazanmak isteyebilirsiniz. Her zamanki gibi belirtmekte fayda var: Bu yazı bir yatırım tavsiyesi değildir, bu yüzden kendi araştırmanızı kendiniz yapmalısınız.

Devlet tahvillerini göz önünde bulundurun

Staking şirketi Chorus One’ın danışmanı Felix Lutsch şöyle diyor: “Bir sürü ödül sunan ilginç staking ihtimallerinin dikkatinizi çekmesi oldukça doğaldır. Fakat ilk ve en önemli kural, bu işe neden giriştiğinizi sürekli olarak hatırlamaktır. Bireysel staking işlemlerinin amacı, piyasada nispeten yeni olan ve şişirilmiş token’lardan kaçınmaktır. Bunu devlet tahvilleri gibi düşünebilirsiniz. ABD Devlet Tahvillerinden yaklaşık yüzde 3 verim elde edersiniz ancak en azından (yani umarım) enflasyondan etkilenmezsiniz. Böylece paranızı yüzde 0’a yakın kâr edeceğiniz bir hesapta tutmaktan çok daha iyi bir sonuç elde edersiniz.”

Türemiş teminatlara dikkat edin

Evet, “türemiş teminat” kalıbını ben uydurdum. Bir varlık sınıfını destekleyen teminatın, desteklediği varlıkla tamamen aynı olduğu bu çarpık senaryoyu en iyi bu şekilde tanımlayabilirim. DeFi uzmanı ve Nomad Fulcrum’un CEO’su Paweł Łaskarzewski, mevzubahis sorunu açıklamak için geleneksel finanstaki “The Big Short”u kullanıyor. Olay şu şekilde gerçekleşiyor: 2008’de, bankalardaki ipoteklerin çoğu aynı ipoteklerin çarpık versiyonları tarafından “destekleniyor” ve ipotekler çuvalladığında tüm sistemi alt üst ediyor.

“Kripto dünyasında staking çözümleri genellikle aşırı teminatlı kredi protokollerine bağlıdır” diyen Łaskarzewski, bu tür aşırı kaldıraçların “kriptoda görülen en büyük likiditelere yol açtığını” belirtiyor.

Önce dayanak varlığa odaklanın, stake etmeye değil

Lutsch, çaylak yatırımcıların yaptığı en büyük hatalardan birinin stake getirilerine körü körüne bağlanmak olduğunu söylüyor. Bazı yatırımcılar, getirilere odaklanarak altta yatan projeyi göz ardı ediyor. Geçtiğimiz yıl perakende kullanıcılarda en çok para kaybettiren bu hata, Terra projesiyle kanıtlanıyor. Lutsch, Terra hakkında “Projenin cazip bir kâr getirmesi gayet güzel, ancak projeyi incelediğinizde tüm bu gelirin mekanizmanın istikrarına bağlı olduğunu fark ediyorsunuz” diyor ve çoğu insanın sistemin nasıl çalıştığını anlamadığını belirtiyor. Kısacası, kavraması zor projelerden (kara kutulardan) uzak durmanız gerekiyor.

• İlginizi çekebilir: Do Kwon, Belge Sahteciliği Davasında 4 Ay Hapis Cezasına Çarptırıldı

Lutsch, benzer riskleri en aza indirmek amacıyla önce Ethereum gibi daha sağlam projelere veya token’lara yatırım yapılmasını, daha sonra stake işlemlerine odaklanılmasını öneriyor.

Riskleri okuyabiliyorsanız havuzlara katılın

Staking şirketi Attestant’ın CBO’su Dr. Steve Berryman; Lido, Stakewise, Rocket Pool gibi staking havuzlarının “yenilikçi bir fikir” olduklarını belirtiyor. Örneğin, bu işe bireysel olarak kalkıştığınızda doğrudan staking yapabilmeniz için 32 ETH’ye ihtiyacınız oluyor ve doğrulayıcılarla uğraşmanız gerekiyor. (Peki ya ayarlamaları yanlış yaparsanız?)

Rocket Pool gibi akıllı sözleşmeli sistemler ise havuzun geri kalanını doldurduğundan bir node operatörü için yalnızca 8 ETH’ye ihtiyaç duyuluyor. Böylece fiili (de facto) bir node operatörü olarak, fiziksel altyapıyla uğraşmadan ödüller kazanabiliyorsunuz ve Coinbase gibi platformlarda vanilla staking gerçekleştirerek daha yüksek getiriler elde edebiliyorsunuz.

Ödüllerin yanı sıra taahhüt edilen “likit staking token’lar” da kazanıyor ve bunları merkeziyetsiz finans (DeFi)  uygulamalarında kullanabiliyorsunuz. Bunların yanı sıra Berryman, staking havuzlarının da dikkat edilmesi gereken sinsi tarafları olabileceğini vurguluyor. Örneğin, doğrulayıcılarda karşılaşılan hatalar nedeniyle teminat olarak verilen token’lar ağ tarafından kesintiye uğrayabiliyor.

Aşırı kaldıraçlara karşı dikkatli olun

“Yield farming” (verim çiftçiliği) ifadesinin modası geçti ancak bir staking protokolüne para bastığınızda, karşılığında likidite token’ları aldırsınız ve bu yeni token’ları başka bir staking protokolüne yatırdığınızda yaptığınız şey aslında budur. Tipik getirilerin 5 katını elde edebileceğiniz bu yöntem, Łaskarzewski tarafından şöyle açıklanıyor: “Gelir gözünüzü karartmamalı, eğer bir şeyler ters giderse işleminiz aşırı kaldıraçlı olduğundan tamamen likide olabilirsiniz.”

• İlginizi çekebilir: Bitcoin, Kaldıraçlı Fonların Bearish Bahisleri Artırmasıyla 28,3 Bin Dolara Düşüyor

Dayanak projeyi inceleyin

Ekipte kimler var? Geçmişte ne gibi projelerde bulunmuşlar? Dayanak proje mantıklı mı? Bunların hepsi oldukça önemli sorular. “İnsanların yaptığı en büyük hata, proje ile verim arasındaki bağlantıyı gözden kaçırmaları” diyen Lutsch, dayanak varlığı incelemenin önemini vurguluyor. “Dayanak projeye güvenmiyorsanız verime hiç güvenmeyin.”

Can sıkıntısını kabullenin

Kripto ticareti bolca fiyat dalgalanması, sevinç ve umutsuzluk içerir. Staking tam tersi olmalıdır. Sermayenizden istikrarlı (ama nispeten mütevazı) bir getiri elde ediyorsanız ve bunu üzerine çok düşünmeden yapabiliyorsanız doğru yoldasınız demektir.

Son olarak Lutsch şöyle ekliyor: “Aslında durum oldukça can sıkıcı çünkü verim elde etmek için zamana ihtiyacınız var. Yapabileceğiniz hiçbir şey yok.”