Binance'in dolara sabitlenmiş stabil coin'i BUSD'yi çıkaran Paxos'la ilgili düzenleyici hamleler, diğer çoğu kripto para biriminin son derece değişken doğasına karşı bir sığınak sağlaması amaçlanan stabil coin'lere yeniden odaklanılmasına neden oldu. Hatta, Paxos hakkındaki soruşturmanın ödeme devi PayPal'ın kendi stabil coin'i üzerindeki geliştirmeyi duraklatmasına da neden olduğu belirtildi. Bu da birçok kişinin neler olup bittiğini anlayabilmeleri için stabil coin'lere yönelik merak duygularını yeniden canlandırdı.

Stabil coin'lerin temel olarak dijital formda dolar olduğunu zaten biliyor olabilirsiniz. Bir şey hariç… Bu tam olarak doğru değil. Çünkü sabit paralar algoritmik olarak her türlü devlet para birimine (euro, Avustralya doları ve diğerleri dâhil) ve ayrıca altın gibi diğer fiziksel varlık birimlerine de bağlanabilir.

Türü ne olursa olsun, stabil coin’ler kripto para birimini daha öngörülebilir hale getirmek için varlar. Öngörülebilir kripto para birimi kulağa tezat gibi gelse de adından da anlaşılacağı gibi stabil coin'ler kriptonun ayırt edici özelliği olan değişkenliğe karşı koymak, trader’ların piyasadan para çekmek zorunda kalmadan itibari para değerlerini korumaları ve kullanıcıların bütçe draması olmadan günlük mal ve hizmetler için kripto ile ödeme yapmasına izin vermek için tasarlanmıştır.

Stabil coinlerin nasıl çalıştığına bir göz atalım.

Stabil coin’ler nasıl çalışır?

Stabil coin'ler genel olarak her yerde aynı şekilde çalışır: Kullanıcıların tıpkı diğer kripto paralar gibi bir borsada satın alabilecekleri, satabilecekleri ve ticaret yapabilecekleri bir blok zincirinde basılan kripto para birimleridir. İnsanlar sabit paraları Bitcoin veya herhangi bir altcoin gibi sıcak cüzdanlarında ve/veya soğuk depolama cihazlarında saklayabilirler.

Bütünlüğe sahip olmak için çoğu stabil coin ister itibari para birimi zulası ister altın gibi varlıklar veya ticari kâğıt gibi borçlanma araçları olsun, bir tür dış varlık rezervine bağlıdır. Çoğu durumda sabit parayı geliştiren şirket veya kuruluş, dolaşımdaki sabit para miktarına eşit rezervlere sahiptir. Öyle ki, herhangi bir stabil coin sahibi herhangi bir zamanda bir stabil coin token’ını bir dolara çevirebilmelidir.

Stabil coin’lerin dört çeşidi

Dört farklı Stabil coin türü vardır ve her biri token’ların değerini sabit bir rakama sabitlemek için kendi yoluna sahiptir.

• Fiat destekli
  
  
• Kripto para destekli
  
  
• Varlık destekli
  
  
• Algoritmik
  
  

Fiat destekli Stabil coin'ler

Piyasadaki en popüler sabit paralar itibari para birimiyle desteklenenlerdir. Örneğin USD coin (USDC), itibari paraya dayalıdır ve ABD dolarına (USD) 1:1 oranında sabitlenmiştir. Diğer sabit paralar euro, İngiliz sterlini, Japon yeni ve Çin RMB'si ile bağlantılıdır.

Kripto para destekli stabil coin'ler

Kripto destekli Stabil coin'ler daha yerleşik başka bir kripto para biriminin değerine sabitlenmiş kripto para birimleridir. Örneğin, MakerDAO en popüler kripto destekli sabit paralardan biridir. Stabil coin'i için teminat olarak kullanmak üzere yeterli eteri (ETH) havuzlamak için Ethereum blok zincirinin yanı sıra akıllı bir sözleşme (bir tür kendi kendini yürüten kod tabanlı sözleşme) kullanır. Ardından, akıllı sözleşmede teminat miktarı belirli bir seviyeye ulaştığında, kullanıcılar DAI'yi - MakerDAO Stabil coin'i basabilir.

Varlık destekli stabil coin'ler

Adından da anlaşılacağı gibi varlık destekli stabil coin'ler değerli metaller, endüstriyel metaller, petrol veya emlak gibi varlıkların değerine sabitlenir. Varlık yatırımcıları, varlık destekli stabil coin seçeneğini severler. Çünkü bu, altın bulma ve depolama zahmetine girmeden altına yatırım yapmalarına izin verir. Tether gold (XAUT), varlık destekli bir stabil coin örneğidir. Para birimi, İsviçre'de bir kasada tutulan bir altın rezerviyle desteklenmektedir. Bir ons altın, bir XAUT'a eşittir.

Algoritmik stabil coinler

Herhangi bir ‘gerçek dünya’ varlığı tarafından desteklenmeyen bu stabil coin kategorisi, arzı pazar talebine göre modüle etmek için algoritmalar kullanır. Kısacası, bu algoritmalar herhangi bir zamanda stabil coin için dalgalanan talebe dayalı olarak otomatik olarak yakar (coin’leri dolaşımdan kalıcı olarak kaldırır) veya yeni paralar basar.

Algoritmik bir stabil coin'i içinde işaretlenmiş bir su seviyesi ile dışarıda bırakılan bir kova su gibi düşünebilirsiniz. Kova içindeki suyu tam olarak aynı seviyede tutmak için su seviyesinin işaretten ne kadar saptığına bağlı olarak su ekleyen veya çıkaran bir mekanizma kurarsınız. Bu, bir bilgisayar algoritması tarafından kontrol edilir. Öyle ki, yağmur yağarsa ve kova dolmaya başlarsa algoritma mekanizmaya, su seviyesi işaretine ulaşana kadar kovanın altından suyu boşaltması talimatını verir. Tersine, eğer sıcak bir günse ve kovadaki su buharlaşırsa bilgisayar algoritması mekanizmaya doğru seviyeye gelene kadar kovaya daha fazla su eklemesi talimatını verir.

Kripto ekosistemine algoritmik stabil coin'leri başarılı bir şekilde tanıtma arayışında pek çok deneme yanılma oldu ve Terra'nın UST stabil coin'inin başarısızlığı algoritma dramatik dalgalanmalara ayak uyduramazsa işlerin ne kadar kötü gidebileceğini gösteriyor.

Neden stabil coin kullanmalısınız?

Gittikçe küreselleşen ekonomimiz için tasarlanan stabil coin'ler teorik olarak para alışverişini engelleyen birkaç temel sorunu çözüyor.
 

• Stabil coin kullanıcılarının diğer ülkelerdeki arkadaşlarına kripto göndermek için birden fazla uluslararası banka hesabına ihtiyacı yoktur; sadece bir kripto cüzdanına ihtiyaçları var.
  
  
• Stabil coin'ler işlemleri kolaylaştırmak için üçüncü taraf aracılara ihtiyaç duymadan eşler arası dijital transferleri mümkün kılar.

Teorik olarak stabil coinler, merkez bankacılığı paradigması altında alıştığımız ücretleri, transfer süresini ve potansiyel gizlilik ihlallerini azalttı.

Avrupa'da da alt yüklenicileri olan Japonya'daki bir müşteriye fatura ödemek isteyen Çinli bir işletme sahibi olduğunuzu varsayalım.

WAX blok zincirinin kurucu ortağı ve USDT veren Tether'in kurucularından biri olan William Quigley bu drumu, "Bir Çin banka hesabına, bir Japon banka hesabına ve bir Avrupa banka hesabına sahip olmanız gerekir" diye açıklıyor. “Biri size euro, yen veya RMB göndermek isterse bu hesapları tutabilen aracılar, bu para birimlerini sizin tutabileceğiniz para birimiyle değiştirir ve bankanıza gönderir. Ve yol boyunca bunun için tepeden çok para kaçırırlar.

Quigley, hepimizin 50 farklı ülkede 50 farklı banka hesabına sahip olamayacağımızı söylüyor. Ancak stabil coin’lerde buna gerek yok.

Özellikle mahremiyet tutkunları, KYC olarak bilinen süreçten kaçınabilecekleri veya müşterinizi tanıyabilecekleri, diğer bir deyişle bir finansal hesap açmak için fotoğraflı kimlik ve sosyal güvenlik bilgilerini gönderebilecekleri için stabil coin'lerin bu yönünü takdir ediyorlar. KYC, çoğumuz için parayla uğraşmanın normal bir parçası haline gelse de kripto savunucuları KYC'nin diğer ülkelerdeki merkez bankacılığı kurumlarına uygulandığında yasaklayıcı olduğunu savunuyorlar.

Quigley, "Bu nedenle New York, California veya Texas'taki bir bireyin defterlerinde [cüzdanlarında] yerel formlarında kalan 10 farklı token’leştirilmiş para birimini tutabilmesi benim için olağanüstü" diyor. “Bir Çin banka hesabına ihtiyacınız yok. O Çin para birimini temsil eden bir token tutabilir ve onu hiç dönüştürmeden Çin parasıymış gibi kullanabilirsiniz.”

Bu doğrudan, eşler arası sabit para modeli, aksi takdirde üçüncü taraf aracılar için işlem ücretlerini ve idari maliyetleri ödemeye giden paradan tasarruf etmeye yardımcı olur.

Quigley, "İşletmelerden ve tüketicilerden bu 'para değiştiricilere' küresel ekonomiden her yıl bir trilyon dolar çekiliyor" diyor. "Eğer para birimi, bir banka yerine kullanıcının anında erişebileceği bir blok zincirinde tokenize edildiği ve tutulduğu için orijinal biçiminde tutulabilirse, bu ortadan kalkar."

Doğru stabil coin'i nasıl seçersiniz?

Şu anda 16.000'den fazla kripto para biriminden oluşan daha geniş ekosistemde çok çeşitli stabil coinler mevcut. Bu nedenle hangisini satın alacağınızı, ticaretini yapacağınızı veya sadece günlük işlemler için mi kullanacağınızı seçmek uzmanlar için bile bir sorun olmaya devam ediyor.

Kripto ile ilgili her şeyde olduğu gibi merkezileşme ve ademi merkeziyetçilik, istikrar ve özgürlük, düzenleme ve izinsizlik arasında akılda tutulması gereken kalıcı bir denge vardır.

Örneğin, itibari para destekli stabil coin'ler popülerdir çünkü ABD doları (USD) veya yaygın olarak kabul edilen diğer para birimleri kadar istikrarlıdırlar. Bununla birlikte, kriptoyu federal bir para birimine bağlamak, itibari para destekli kriptoları devlet düzenlemesi için bir hedef haline ve genel olarak daha merkezi hale getirir. 

Ayrıca her bir para birimini tam olarak neyin desteklediği sorunu da var. Örneğin, USD destekli stabil coin'lerin tümü (birkaç isim vermek gerekirse USDT ve BUSD) dolarla 1:1 oranında desteklenmez. Rezervlerin içinde ne olduğu, madalyonun arkasındaki varlığa bağlı olarak değişir.

“Örneğin Tether (USDT), rezervlerdeki dolar miktarının basılan USDT miktarıyla aynı olduğu yerlerde kuruluyordu. Ancak bu durum değişti” diyor Quigley ve ekliyor: “Tether'in [veren şirketin] şu anda yaptığı şey, belirli bir miktarda ödenmemiş tether'e [USDT] sahip olmaları ve ardından belirli bir miktarı da likit menkul kıymetlerde tutmalarıdır."

Yani, dolar banknotları yerine tahvil, CD, hazine bonosu ve nakit eşdeğerleri şeklinde likit rezervler olabilir.

Tether hakkında Quigley, "Mix'i periyodik olarak ifşa ediyorlar" diyor.

Diğer bir fark ise her bir stabil coin'i hangi platformlarda ve borsalarda bulabileceğinizdir. 

Örneğin Binance, Eylül 2022'de USD Coin'i kendi stabil coin'i BUSD'ye çevireceğini duyurdu.

Portföyünüze hangi stabil coinleri ekleyeceğinizi düşünürken aşağıdaki soruları göz önünde bulundurun:

• Stabil coin’i nereden satın alabilir ve takas edebilirim?
  
  
• Stabil coin hangi platformda mint’leniyor?
  
  
• Rezervler ne sıklıkla denetleniyor ve raporlama ne kadar şeffaf?
  
  
• Piyasa değeri ve dolaşımdaki arz nedir?