Ripple'ın arkasındaki kavramların Bitcoin'den dört ila beş yıl öncesine dayandığı belirtiliyor. Kanadalı bir bilgisayar programcısı olan Ryan Fugger, 2004-2005'te küresel bir ağ aracılığıyla online bir topluluğun üyelerine güvenli ödeme seçenekleri sağlamanın bir yolu olarak RipplePay'i geliştirdi.

Ancak XRP olarak bilinen blokzinciri tabanlı ödeme sistemi ve şu an Ripple olarak bilinen kurucu fintech şirketinin kurulması bundan altı yıl sonra gerçekleşti.

XRP, şu anda Ripple ile ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) arasındaki hukuk savaşının merkezinde yer alıyor. SEC’in iddiasına göre XRP, Ripple'ın federal yasayı ihlal ederek sattığı kayıt dışı bir menkul kıymet.

Geriden gidersek: XRP Ledger, geleneksel bankacılıkta sınır ötesi havale ve ödemelerin verimsizliklerini çözmek için geliştiriciler Arthur Britto, Jed McCaleb ve David Schwartz tarafından ilk kez 2011 yılında oluşturulan açık kaynaklı, halka açık bir blokzinciridir. (Üçlü, Chris Larsen'in CEO olarak eklenmesiyle birlikte daha sonra artık Ripple olarak bilinen şirketi kurdu.) XRP Ledger, merkeziyetsiz XRP kripto para biriminin üzerinde çalıştığı raylar olarak düşünülebilir.

XRP varlığından farklı olarak RTXP olarak bilinen Ripple işlem protokolü 2012'de resmi olarak başlatıldı ve kısa bir süre sonra şirketin (başlangıçta OpenCoin olarak biliniyordu) ismi 2013'te Ripple Labs olarak değişti. 2015'te ise şirketin ismi tekrar Ripple'a çevrildi.

Ripple ve XRP, doğası gereği ilişkili olsalar da en azından kâğıt üzerinde hâlâ farklı varlıklar. Ripple, küresel ödeme ürünleri oluşturan ve firmanın merkeziyetsiz olarak tanımladığı XRP ödeme sistemini geliştiren merkezi bir fintech şirketidir. XRP ise online ödemeler ve para birimi swap’ları gibi işlemler için kullanılan bağımsız bir dijital varlıktır. Mart 2022 itibarıyla XRP, yaklaşık 83 milyar dolarlık bir piyasa değerine sahiptir.

Ripple, ürünlerini güçlendirmek için XRP ve XRP'nin halka açık blokzincirini kullanıyor.

Ripple tam olarak nedir?

Eski finansı bozmaya çalışan Bitcoin ve Ethereum'un aksine, Ripple mevcut ve parçalanmış geleneksel bankacılık sistemini iyileştirmeye odaklanıyor.

Bunu, dünya çapında düşük maliyetli, ödemeleri anında iletmek ve göndermek için bağımsız bankalardan ve ödeme sağlayıcılarından oluşan bir ağı standart bir protokolle birleştirerek yapıyor.

Sonradan benzer amaçlara sahip rakip bir proje olan Stellar'ın baş teknoloji sorumlusu olan McCaleb ve Chris Larsen tarafından ortaklaşa kurulan şirket, başlangıçta bankalar arası para transferleri için üç ana ürünü piyasaya sürdü.

Bu üç ürün, bir likidite ürünü olan xRapid, bir ödeme uygulaması programlama arayüzü olan xVia ve gerçek zamanlı bir ödeme sistemi olan xCurrent’tan oluşuyor. 2019'da xCurrent ve xVia birleştirildi ve RippleNet olarak yeniden markalaştı. xRapid ise ülkeler arasında itibari para birimlerinin transferini ve değişimini hızlandırmak için kullanılan ‘Talep Üzerine Likidite’ (ODL) olarak yeniden adlandırıldı.

Ripple nasıl çalışıyor?

Ripple'ı oluşturan iki ana bileşen bulunuyor:
 

• Ripple: Gerçek zamanlı bir brüt mutabakat sistemi (RTGS), döviz bozdurma ve havale ağı sağlar. Blokzinciri ödeme protokolü tarafından desteklenen platform, finansal kuruluşlar arasındaki anlık işlemleri kolaylaştırmak için RippleNet'i kullanıyor.

• RippleNet: İletişimi kolaylaştırmaya yardımcı olan ve katılımcıların Ripple'ın dağıtılmış platformu aracılığıyla sorunsuz bir şekilde ödeme yapıp almasına olanak tanıyan, ödeme kolaylaştırıcıları ve küresel bankalardan oluşan farklı bir ağdır.

RippleNet, internet üzerinden bilgi aktarımı için ortak bir protokol olarak kullanılan standartlaştırılmış HTTPS gibi, tüm ağ katılımcılarının takip etmesi için Ripple Transaction Protocol (RTXP) adı verilen bir çerçeve ve bir dizi kural sağlayarak işlemlerdeki engelleri azaltır.

Uygulamalar, HTTP veya WebSocket API'leri aracılığıyla XRP Ledger’a bağlanabilir. Ayrıca Java, JavaScript, Python da dâhil çeşitli programlama dillerinde bir kitaplık kullanabilirler.

Herkes ledger’a bağlanabilse de yalnızca birkaç güvenilir doğrulayıcı işlemleri onaylar ve bunlar çoğunlukla tanınmış bankalar ve finans kurumlarıdır. Bu yazının yazıldığı Mart 2022 itibarıyla ağ, 0,0007 ABD doları ücretle saniyede 1.500'e kadar işlemi işleyebilir. Bu, saniyede yaklaşık 10 işlemi tamamlayan Ethereum'un esas kripto para birimi olan ether'den ve saniyede dört ila beş işlem gerçekleştirebilen Bitcoin ağının esas kripto para birimi olan Bitcoin'den daha hızlıdır.

Geçitler

Geçitler, Ripple ağına katılmak isteyen harici kişiler veya kuruluşlar için bir giriş noktası sağlar. Genellikle banka formunda olan ağ geçidi, iki tarafın bir işlemi tamamlamasına yardımcı olmak için güvenilir bir aracı görevi görür. Ripple ağını kullanarak itibari ve kripto paralarla transfer yapmak için bir kanal sağlarlar.

XRP nasıl çalışır?

XRP, XRP Ledger’ın kripto para birimidir. Kamuya açık bir blokzinciri olan XRP Ledger, proof-of-work ve proof-of-stake mekanizmalarından farklı olan federe consensus algoritmasını kullanır. Farklıdır çünkü, Ripple ağındaki katılımcıların itibari olarak birbirlerini bilmelerine ve güvenmelerine dayanır. Mart 2022 itibariyle, ağda 150'den fazla doğrulayıcı ve varsayılan benzersiz node listesinde (UNL) yaklaşık 36 doğrulayıcı vardı.

Benzersiz bir node listesi, bir ağ katılımcısının güvendiği bir node listesidir. Geçmiş performans, doğrulanmış kimlik ve güvenli BT politikaları gibi yönlere dayalı olarak önerilen doğrulayıcıların listelerini yayınlayan Ripple, XRP Ledger Foundation ve Coil (Ripple tarafından finanse edilen bir varlık) olmak üzere üç varlık vardır. Bu listeler, varsayılan benzersiz node listeleridir (dUNL). Ağa daha fazla doğrulayıcı katıldıkça, katılımcılar UNL'lerine kimi ekleyeceğini seçme konusunda daha fazla esnekliğe sahip olur. Ancak bu, tüm doğrulayıcılar aynı düzeyde güven ve performans taşımadığından bir risk yaratır.

Geleneksel denizaşırı ödeme yöntemlerinin aksine (bir ila dört iş günü sürebilen bir süreç) XRP, talep üzerine likidite sağlamak veya sınır ötesi işlemleri beş saniyeden daha kısa sürede ve geleneksel transferler maliyetinden daha az bir maliyetle bitirmek için bir köprü para birimi amacıyla kullanılabilir.

İşlem ücretlerinin maliyetini karşılamak için her biri 0,00001 XRP değerinde XRP birimleri olan küçük bir miktar XRP – yaklaşık 10 birim – yok edilir. XRP gönderme maliyeti ağ etkinliğine bağlı olarak değişmekle birlikte, ilgili tüm işlemler XRP Ledger’ında yürütülür ve kapatılır.

Diğer kripto paraların aksine XRP madenciliği yapılamaz ve hiçbir zaman yeni token oluşturulmaz. Bunun nedeni, kurucuların 2012'de Ledger’ın piyasaya sürülmesinden sonra 100 milyar XRP token arzının tamamını yayınlamalarıdır. İş ölçeğine yardımcı olmak için kurucular, Ripple'a 80 milyar token tahsis etti ve kalan miktarı kendileri aldılar.

Ekstra XRP, eğer Ripple madenciliği önceden yapılmış kaynağından kripto para satmaya karar verirse, ikincil piyasalarda dolaşıma girmeye devam edebilir. Örneğin, 2017 yılında şirket, 80 milyar XRP token’inin 55 milyarını ayda maksimum 1 milyar token satabileceği bir emanet hesabına aktardı. Bu, XRP satışlarının şeffaflığını ve öngörülebilirliğini geliştirmeye yardımcı olmak için düzenlendi.

Emanette tutulan XRP token’ları geri kalanı dolaşımdaki arzı hesaba katarak ‘dağıtılmamış’ kabul edilir. Satılmayan token’lar emanete iade edilir ve daha sonraki bir tarihte yeniden dağıtılır.

Mart 2022 itibarıyla emanet hesabında 46,1 milyar XRP tokeni bulunuyor. Ripple tarafından tutulan ve dağıtılan toplam XRP ile ilgili veriler web sitesinde bulunabilir.

Artı ve Eksileri

XRP, kayıtları dağıtmak ve işlemleri şeffaf tutmak için blokzincirinin açık doğasını kullanmasına rağmen Ripple dışındaki hiçbir kamu kuruluşu veya kişinin yeni coinlerin çıkarılmasını belirleyemeyeceği için Bitcoin veya Ethereum'dan daha merkezidir. Bunun nedeni büyük ölçüde XRP'nin spekülatif bir yatırım aracından çok Ripple ürünleri aracılığıyla sınır ötesi değer aktarımı için bir araç olması - ancak SEC'e göre tartışmasız bir şekilde bir yatırım işlevi gördü.

2020'de düzenleyiciler Ripple'ı, SEC'in "kayıtsız menkul kıymet arzı" olarak gördüğü yatırımcılardan yasa dışı bir şekilde 1,38 milyar dolar toplamakla suçladığında tartışma çıktı.

Mart 2022 itibariyle, dava hala devam etmekteydi XRP, yasal işlemlerde şirket için olumlu bir dönüş olduğunu gösteren raporların ardından Şubat 2022'de %22 arttı.

İşte Ripple ve XRP'nin bazı avantajları:

• Exchange sürecini kolaylaştırmaya yardımcı olan ek bir likidite aracıyla hızlı, verimli ve şeffaf ödemeler.
• XRP yerleşim hızı, Bitcoin veya Ethereum'dan daha hızlıdır.
• Sürekli gelişen ölçeklenebilirlik – XRP ağı saniyede 1.500 adede kadar işlem gerçekleştirebilir.
• Sınır ötesi para birimi ödeme sistemi, bankalar dahil 100'den fazla finans kuruluşunu ağına çekmiştir.

İşte bazı dezavantajlar:

• RippleNet, diğer halka açık blok zincirleriyle karşılaştırıldığında tamamen merkeziyetsiz değildir.
• Ürünleri büyük finansal kurumlar için özel olarak tasarlandığından, perakende kullanıcılar için çok az pratik alaka düzeyi var. Ancak bu, XRP Ordusu olarak bilinen fanatik hayranlarının coin’i Twitter'da pump’lamasını engellemedi.
• XRP'nin büyük bir çoğunluğu Ripple’a ait olduğu için, token fiyatı kolayca manipüle edilebilir veya piyasayı büyük satışlarla doyurarak olumsuz etkileyebilir.