Flaş kredi, Ethereum ağına dayalı bir dizi merkeziyetsiz finans (DeFi) protokolünde popüler olan teminatsız bir borç verme türüdür.

Bu tür krediler, milyonlarca dolarlık kayba yol açan birtakım savunmasız DeFi protokolünü istismar etmek için kullanıldığından çokça manşet oldu. Yine de yandaşları, flaş kredilerin finans dünyasına, blok zincirlerden önce mümkün olmayan arbitraj ve hızlı işlemler için yenilikçi ve kullanışlı bir araç olduğunu savunuyor.

Çoğumuz normal kredileri iyi biliriz. Bir borç veren, sonunda tamamı geri ödenmek üzere bir borçluya para verir. Borç veren kişi, parasından geçici olarak ayrıldığı için borçludan bir ödeme alır.

Flaş krediler normal krediye benzemekle birlikte birtakım farklı özellikleri de vardır:

• Akıllı kontratlar: Flaş krediler, belirli kurallar gerçekleşmediği sürece fonların el değiştirmesine izin vermeyen bir blok zinciri tarafından etkinleştirilen araçlar olan akıllı kontratları kullanır. Flaş kredi durumunda kural, borçlunun krediyi işlem bitmeden önce geri ödemesi gerektiğidir, aksi takdirde akıllı kontrat işlemi tersine çevirir- yani kredi hiç gerçekleşmemiş gibi.
• Teminatsız kredi: Borç verenler genellikle, borçlunun krediyi geri ödeyememesi durumunda paralarını geri alabilmek için teminat göstermesini ister. Ancak teminatsız kredide teminat gerekmez. Bu teminat eksikliği, flaş kredi verenin parasını geri almayacağı anlamına gelmez. Sadece farklı bir şekilde geri gönderilir. Borçlunun teminat vermek yerine parayı hemen geri ödemesi gerekir ve bu bizi bir sonraki maddemize getiriyor.
• Anlık: Genellikle, bir kredinin alınması ve yerine getirilmesi uzun bir süreçtir. Bir borçlu, kredi başvurusu onaylanırsa genellikle aylar veya yıllar boyunca düzenli bir şekilde geri ödemek zorundadır. Flaş kredi ise anlıktır. Kredi için akıllı kontrat, ödünç verildiği işlem içerisinde yerine getirilmelidir. Bu, borç alanın, genellikle birkaç saniye olan işlem sona ermeden önce, ödünç aldığı sermaye ile anında ticaret yapmak için diğer akıllı kontratlara başvurması gerektiği anlamına gelir.

Bu tür bir kredi, iki market bir kripto parayı farklı şekilde fiyatlandırdığında arbitraj fırsatlarından hızlı bir şekilde kar kovalayan borsacılar gibi belirli konularda faydalı olabilir.

Ethereum borç verme platformu Aave, 2020'nin başlarında bu fikre öncülük etti. Konsept yeni ve hala pek çok sıkıntısı var çünkü yeni hack'ler fazlasıyla belirginleşiyor. Ethereum borç verme platformu Aave'nin belgelerine koyduğu gibi "Flaş kredilerin gerçek dünyada bir benzeri yoktur".

Flaş kredilerle ilgili merak edilenler

Ethereum flaş kredilerin neresindedir?

Bu hız ve diğer benzersiz özellikler, blok zincirini basit işlemlerden öte diğer kullanım durumlarına genişletmeyi amaçlayan Ethereum tarafından etkinleştirilir. Flaş krediler, Ethereum'un aracılar olmadan finansal alternatifler geliştiren merkeziyetsiz finans hareketinde popüler bir deneydir. Bunun yerine, kullanıcıların DeFi uygulamalarını kullanarak krediler, türevler ve diğer kontratlar gibi finansal araçlar üzerinde daha fazla kontrol sahibi olması gerekiyor.

Destekçileri, DeFi tarzı uygulamaların, büyük Wall Street şirketlerinin ve diğer geleneksel finans kurumlarının aksine, kullanıcılara mali durumları üzerinde daha fazla kontrol sağlayabileceğini savunuyor.

Ama herkesin ilgilenmesinin nedeni bu değil. Bazı borsacılar yeni coin’ler üzerinde spekülasyon yaparak yüksek getiri elde etmeyi başardıkları için de DeFi büyük ilgi gördü.

Neden flaş kredi kullanmak isterim?

Özetle bu, kendi paranızı riske atmak zorunda kalmadan potansiyel olarak önemli kazançlar elde etmenin bir yoludur.

Flaş kredilerin benzersiz hızının mantıklı olduğu zamanlar vardır.

Flaş krediler şunlar için kullanılabilir:

• Arbitraj: Borsacılar, bir dizi farklı borsada fiyat tutarsızlıkları arayarak para kazanabilirler. Diyelim ki iki borsa pizzacoin'i farklı şekilde fiyatlandırıyor. Fiyat A borsasında 1, B borsasında ise 2 dolar. Bir kullanıcı, A borsasında 100 dolara 100 pizzacoin satın almak için bir anlık kredi kullanabilir ve ayrı bir akıllı kontratla bunları B borsasında 200 dolara satabilir. Daha sonra kredi borcunu öder ve farkı cebine atar.
• Teminat takasları: Kullanıcının kredisini destekleyen teminatın başka bir teminat türüyle hızlı şekilde değiştirilmesi.
• Daha düşük işlem ücretleri: Bir anlamda, flaş krediler normalde birkaç işlemi tek bir işlemde toplar. Her işlem bir ücrete mal olur, bu yüzden flaş krediler potansiyel olarak daha düşük ücretler anlamına gelir.

Aave, burada diğer bazı potansiyel kullanım durumlarını açıklamaktadır.

Flaş kredi ile para kazanabilir miyim?

Potansiyel olarak, hem kredi almayı düşündüğünüz protokolü hem de aldığınız krediyi göndermeyi planladığınız protokolü iyice araştırmış olmanız şartıyla. Bazı insanlar çok hızlı para kazanmak için bu tür kredileri kullandılar. Ancak flaş kredilere yönelik saldırıların da gösterdiği gibi, teknoloji tamamen risksiz değildir.

Flaş krediyi nasıl kullanılırım?

Flaş krediler, Aave ve dYdX gibi çeşitli Ethereum temelli DeFi borç verme platformlarında mevcuttur.

Başlangıçta sadece geliştiricilerin bir bilgisayara metin komutları göndermesi için bir yöntem olan komut satırını kullanacak kadar teknoloji meraklısı olanlara araç olarak ortaya çıktı. Ama artık daha kullanıcı dostu arayüzler de ortaya çıkmaktadır.

Flaş krediyi geri ödemezsem ne olur?

O zaman her şeyden önce krediyi zaten alamayacaksınız.

Tüm flaş kredinin sadece tek bir işlemde gerçekleştiğini unutmayın. Borç veren ve alan olmak üzere iki taraf da kurallara uymazsa, kredi verilmeyecektir. Koşullar karşılanmadığı sürece paranın hareketine izin vermediği için akıllı bir kontratın avantajı budur.

Bu nedenle, işlem sırasında para borç alan tarafından anında geri ödenmezse, akıllı kontrat işlemi basitçe tersine çevirir ve parayı borç verene geri öder.

Flaş krediler ne kadar güvenli?

Flaş krediler, milyonlarca dolarlık kayba yol açan çeşitli saldırılara hedef olmuştur. Kötü niyetli kişilerin kredi sistemi üzerinde oynayabileceği bir dizi yol vardır.

Bu, Ethereum ve DeFi ile ilgili daha geniş bir sorunu vurgulamaktadır. 

Akıllı kontratlar tam olarak amaçlandığı gibi yürütülmek üzere yazılmadığı, bunlara akan verilerin bozuk olduğu ve istismara açık olduğu durumlarda  üzerinde oynanabilir. Ama bu teknoloji yeni. Bazıları, teknoloji olgunlaştıkça bu tür sorunların ortadan kalkacağını öne sürerken, diğerleri de bu saldırıların kalıcı bir sorun olmaya devam edeceğine inanıyor.

Flaş kredi ‘saldırısı’ nasıl gerçekleşir?

Bir yıldan kısa süredir hayatımızda olan flaş krediler çoktan, farklı özelliğe sahip bir dizi saldırıya uğramış bulunuyor.

Ethereum işlem ve borç verme protokolü bZX, borç alan kişinin kredi vereni borcun tamamını geri ödediğini düşünmesi için kandırabildiği, ancak borçlunun gerçekten ödemediği bir flaş kredi saldırısının hedefindeydi. Bu işlem, krediyi geri ödemek için kullanılan stabilcoin'in fiyatı geçici olarak yükseltilerek yapıldı.

Başka bir olayda, bir kişi, tüm topluluğu etkileyen bir MakerDAO oylamasında fazladan oy almak için flaş kredi kullandı.

Bu sırada bilgisayar bilimi araştırmacıları, Hacking Distributed adlı güvenlik blogunda "eğlence ve kazanç için" flaş kredilere saldırmanın bazı yollarını araştıran bir yazı yazdı.

Bunlar, amacına uygun kullanılmayan flaş kredilerin yalnızca birkaç örneği. Mühendisler, beklenmedik açıklıklar olmadan çalıştıklarından emin olmak için çeşitli yollar arıyorlar.