DeFi token’lar, akıllı kontratlar kullanarak çalışan otomatikleştirilmiş, merkeziyetsiz platformlara özgü çeşitli kripto para birimlerini temsil eder. Bunlar, kullanıcıların blok zinciri üzerine inşa edilmiş bir dizi finansal uygulama ve hizmete erişimini sağlar.

Merkeziyetsiz finans (DeFi) token’ları, 45 milyar dolarlık piyasa değeriyle tüm kripto para piyasasının nispeten küçük bir bölümünü oluşturur. Bununla birlikte, sektördeki en hızlı büyüyen alanlardan biri haline gelmiştir.

Önde Gelen DeFi Token’lar Hangileridir?

Merkeziyetsiz finans, takassız finansal protokollerin, platformların ve hizmetlerin birbirine bağlı ekosistemidir.

Coin Gecko'nun DeFi token’ları listesine göre ilk sırada, Lido staking protokolü içinde stake edilen Ethereum'u temsil eden lido stake edilmiş ether (SETH) yer alıyor.

MarkerDAO tarafından basılan USD'ye sabitlenmiş bir stabilcoin olan DAI, piyasa değerine göre ikinci en büyük DeFi token’ıdır. Üçüncü sırada, Ethereum üzerinde çalışan merkeziyetsiz bir borsa olan UniSwap'in ana token’ı UNI bulunmaktadır. Bunu, akıllı kontratları hava durumu raporları veya fiyat bilgileri gibi doğru, gerçek dünya verileriyle besleyen merkeziyetsiz uzman ağının ana token’ı olan Chainlink'in LINK'i takip ediyor.

CoinMarketCap ve CoinGecko gibi kripto para piyasası izleyicileri, DeFi ile ilgili tüm projeleri aynı kategori altında toplasa da, bazı DeFi protokollerinin sunduğu governance (yönetişim) token’larına göre daha da farklılaştırılabilirler.

Governance (Yönetişim) Token’ları Nelerdir?

Çoğu DeFi token’ı, bazı durumlarda neredeyse tamamen kendi kullanıcı toplulukları tarafından yönetilen DeFi protokollerine bağlıdır.

Bu tür DeFi platformlarının gelecekteki karar verme süreçlerine katılmak için kullanıcıların "Governance token (yönetişim token’ları) " olarak bilinen tokenleri  satın almaları ve ellerinde tutmaları gerekir. 

Bu token’lar özel haklara sahiptir ve sahiplerinin platformda önerilen değişiklikler üzerinde oy kullanmasına izin verir. Bu oylar, geliştirici ekip için nominal olarak (sözde) bağlayıcıdır ve değerleri genellikle projeye duyulan güveni gösterir.

Merkeziyetsiz borsa Uniswap'in ana token’ı UNI, türünün en büyük Governance (yönetişim) token’ıdır. Uniswap, Eylül 2020'de UNI'yi o yılın 1 Eylül'ünden önce protokolle en az bir kez etkileşimde bulunan her cüzdan adresine 400 UNI göndererek başlattı.

Genel bir kural olarak, belirli bir Governance token’a daha fazla sahip olan kullanıcılar, daha az token sahibi olanlara göre daha fazla oy hakkına sahiptir. Bu, belirli bir projeye daha fazla yatırım yapmaya istekli olanların projenin başarılı olmasını isteme olasılıklarının daha yüksek olduğu ve bu nedenle bu amaca ulaşmak için en uygun teklifleri oylayacakları varsayımı altında yapılır.

Uniswap'in kripto para tüccarlarının ve kullanıcılarının cüzdanlarına token göndermesinden sonra diğer birçok protokol de ilk kullanıcıların oylama sürecine katılımını teşvik için benzer şekilde governance (yönetişim) token göndermeye başladı. Governance (Yönetişim) token’ı, örneğin bir protokolün varlık havuzlarına likidite sağlayarak, protokollere aktif katkı yoluyla da kazanılabilir.

Diğer büyük Governance (yönetişim) Token’ları şunlardır:

• PancakeSwap (CAKE)
• Aave (AAVE)
• Maker (MKR)

Governance (Yönetişim) token’ları da diğer birçok kripto para gibi spekülatif varlıklardır. Herhangi bir yönetişim kararında yer almadan merkezi veya merkeziyetsiz borsalarda işlem yapabilirsiniz ve fiyatları genellikle diğer değişken varlıklar gibi dalgalanır.

Bazı yeni çıkarılan governance token’ların, token sahipleri cüzdanlar arasında transfer edilebileceğine karar verene kadar ticareti yapılamayabilir.

DeFi Token'lar Nereden Alınır?

DeFi token’ları, kulağa yalnızca DeFi protokollerinde satın alabileceğiniz token’lar gibi gelebilir, ancak durum hiç de öyle değil. Coinbase ve Binance gibi çoğu merkezi kripto para borsası, başlıca DeFi token’larını listeler. Bunlar, tıpkı diğer herhangi bir kripto para türünde olduğu gibi alınıp satılabilir veya bunlara yatırım yapılabilir.

Protokol yönetişimine katılmak için token’ları bir DeFi cüzdanında tutmanız ve cüzdanı, Snapshot (Anlık Görüntü) gibi söz konusu protokol tarafından kullanılan yönetişim platformuna bağlamanız gerekir. Yönetişime katılımın herhangi bir gaz ücreti ödeme zorunluluğu getirmediğini belirtelim.

DeFi Token’ların Riskleri Neler?

Coinbase’e benzer merkezi borsalar gibi DeFi tabanlı olmayan platformlar aracılığıyla DeFi token’ları satın alsanız bile, bu token’ların temsil ettiği protokollerle ilişkili DeFi risklerine maruz kalacaksınız.

Altta yatan protokol kritik bir güvenlik açığına maruz kaldığında DeFi tokenleri önemli kayıplarla karşılaşabilir. Borç verme protokolü Compound'un governance token’ı COMP'nin fiyatı, Ekim 2021'de bir bilgisayar korsanının koddaki bir hatayı kullanıp protokolün hazinesinden milyonlarca dolar çalmasından sonra çöktü. 

Diğer kripto paralar gibi, projedeki veya ekipteki değişiklikler de piyasa duyarlılığını değiştirebilir. Mart 2022'de Andre Cronje'nin projesiyle ilişkili DeFi token’ları, kendisinin ve bir iş arkadaşının sektörden ayrıldıklarını açıkladığında keskin bir düşüş yaşadı.

Önde Gelen Tüm Token’lara Yatırım Yapmanın Bir Yolu Var Mı?

DeFi'ye yatırım yapmak istiyorsanız ancak hangi token'a yatırım yapacağınızdan emin değilseniz, Index Coop tarafından sunulan The DeFi Pulse Index (DPI) gibi bir DeFi token endeks fonunu düşünebilirsiniz. Token, sepetindeki UNI, AAVE ve MKR gibi DeFi token’larının performansını izler. Ancak, ne The DeFi Pulse Index (DPI) ne de bireysel DeFi token’larının, tıpkı borsadaki hisselerin bir şirketin başarısından bağımsız olarak kendi başlarına hareket edebileceği gibi DeFi'nin uzun vadeli başarısını takip etmeyeceğini unutmayın.

Ayrıca, DeFi'ye yatırım yapmanın riskleri endeks fonları için de geçerlidir. Başka bir endeks fonu protokolü olan Indexed Finance, Ekim 2021'de 16 milyon dolarlık bir istismara maruz kaldı.