Monero, kullanıcılarının XMR kripto paralarıyla işlemlerini anonim olarak gerçekleştirebilmesine olanak sağlayan; gizlilik odaklı, sansüre karşı dayanıklı bir blok zinciridir.

İki takvimi takip ederek token salınımı yapan XMR enflasyonist bir varlıktır. İlki, “ana emilim eğrisi” ikincisi de “uç salınım eğrisi” olarak adlandırılır. İlk evrede (esas eğri), 18.132 milyon XMR token’ı Mayıs 2022’ye kadar piyasaya girmiş olacak. Daha sonra ise 0.6 XMR token’larının piyasaya sürülmesiyle birlikte, bu sistem uç eğrisi salınım takvimiyle değiştirilecek.  Kaç madencinin katıldığına bakmaksızın her iki dakikada bir Monero blokları keşfedilmeye devam ediyor. 

Monero; Monero topluluğu tarafından, aplikasyona özel entegre devre (ASIC) madenciliği donanımının ağ matematiksel işlem gücünü domine etmesini engellemek için geliştirilmiş RandomX proof of work algoritmasını kullanıyor. ASIC madencileri bir saniyede, laptoplar ve diğer sıradan cihazlardan çok daha yüksek hash’ler üretebilme kapasitesine sahip. Bu donanım sahiplerine diğer madencilere göre haksız bir avantaj sağlıyor. 

Çoğu kripto para gibi, Monero fiyatı, piyasadaki diğer tüm varlıkların da büyük yükselişler yaşadığı 2018 Ocak ayına kadar ilk zirvesine ulaşmamıştı. XMR, yıl sonuna doğru 37 dolara düşmeden önce 469 dolarla  en yüksek değerine ulaştı. XRM koronavirüs pandemisinin ilk duyurulduğu zaman 2020’nin Mart ayından 2021 yılının Mayıs ayına kadar boğa piyasasına girerek yüzde 1886’lık artışla 517.62 dolarlık en yüksek değerine ulaştı. 

XMR Nasıl Çalışıyor?

İlk olarak 2014’te Bytecoin’in bir alt kolu olarak ortaya çıkan Monero ancak CryptoNote teknolojisinin gizlilik ve güvenlik özellikleri sayesinde gelişti. Monero, doğrudan gizlilik felsefesini takip eder ve merkeziyetsizleşme ve güvenlik kavramlarının prensiplerini somutlaştırır. 

XMR işlemleri, “Ring Confidential Transactions” veya 2015’te Shen Noether tarafından kurulmuş RingCT kullanılarak anonim ve takip edilemez şekilde yapılır. Bu teknoloji işlemlerin miktar, istikamet ve orijin açısından makul bir verimlilikle gerçekleştirilmesine olanak sağlayan çok katmanlı anonim grup imzalarını zorunlu kılar.

Monero, RingCT’nin yanı sıra kullanıcı gizliliğine daha fazla koruma sağlamak için gizli adresler de kullanır.  Gizli adresler; rastgele oluşturulmuş, kullanıcıların ödeme alırken kendi özel adreslerine kalkan olarak kullandıkları tek seferlik adreslerdir. Bir gönderici, alıcının gizli hesabına XMR gönderdiğinde, gelen ödeme kullanıcının özel açık hesabına yönlendirilir. Gizli adresler, kullanıcının cüzdan adresinin blok zincirinde hiçbir zaman yayılmamasını sağlar. 

Kullanıcılar arası cüzdan adresleri ve işlemler yalnızca takip edilebilirliği kısıtlamakla kalmıyor, aynı zamanda bu özellikler XMR Token’ları içerisinde de sürdürülüyor. Bunun nedeni de Monero’nun token’larında değiştirilebilirlik özelliği bulundurması. Değiştirilebilirlik kavramı, aynı seviyedeki diğer varlıklarla takas edilebilir veya diğer varlıklardan ayırt edilemez varlıklar için kullanılıyor. Bu da XMR’ı nakit paraya benzer kılıyor: Bugün bir dolar ödünç alırsanız, yarın başka bir doları hiçbir problem olmadan geri verebilirsiniz. Bitcoin ve diğer kripto paralar da değiştirilebilir varlıklar sayılsa da Monero, tümm XMR’ların işlem geçmişini gizlileştirerek tüm token’ları eşit derecede ayırt edilemez duruma getiriyor. 

Önemli Olaylar ve Yönetim

Bytecoin’in 2014’teki alt kolunun adı Bitmonero’ydu. Bitmonero, Bytecoin’in gizlilik odaklı CryptoNote krpito para protokolünden yararlanabilmek için Bytecoin’i kopyaladı. CryptoNote v1  resmi tanıtım belgesi, Aralık 2012'de bir grup bilinmeyen geliştirici tarafından yayınlandı, ancak daha sonra kriptografi ve matematik profesörleri/uzmanları tarafından doğrulandı. Bitmonero; Bytecoin ekibinin token’ların toplam arzının yüzde 80'ini önceden çıkardığını keşfetmesinin ardından Bytecoin'i forkladı. Bitmonero lansmanı başarılı olmasına rağmen topluluk, projenin lansmanını aceleye getirdiğinden ve topluluğun daha sığ bir dağıtım, daha uzun blok süreleri ve sonsuz bir enflasyon mekanizması için yaptığı baskıyı hesaba katmamasından şikayetçi oldu. Bitmonero'nun lansmanından beş gün sonra, topluluk tarafından yönetilen yeni bir Bitmonero alt kolu oluşturuldu ve adı sadece Monero’ydu.

Monero, çoğunluğu anonim olan bir geliştirici grubu tarafından yönetiliyor, ancak yazılım geliştiricisi David Latapie ve kripto geliştiricisi Riccardo Spagni ("Fluffypony") projeye katkıda bulunduğu bilinen kişiler. Fluffypony, XMR cüzdanı MyMonero'nun CEO'su ve 2014'ten başlayarak beş yıl boyunca Monero'nun baş geliştiricisiydi. Fluffypony liderlik rolünden ayrıldı ve baş geliştiricilik unvanı, Monero çekirdek ekibi tarafından Monero'ya katkıda bulunan Snipa'ya verildi. 

Fluffypony, 2021 Temmuzunda dolandırıcı kuruluşlar aracılığıyla Güney Afrika'daki eski işvereninden 100 bin dolar çaldığı iddiasına karşılık mahkemeye çıkmadığı için Nashville, Tenn.'de tutuklandı. Kasım 2021 itibarıyla Güney Afrika'ya iade edilmeyi bekliyordu ancak tutuklamayı bir yanlış anlama olarak nitelendirdi.