Ekonomist Efe Bulduk DeFiTalks çerçevesinde Lytera Kurucu Ortağı Baki Er’in sorularını yanıtladı. Geleneksel bankacılık ve finans sisteminin aslında insanların düşündüğü kadar düzgün çalışmadığına dikkat çeken Efe Bulduk, bankacılık sisteminin değişmesi gerekliliğine işaret ediyor. Özellikle geleneksel finansın verimsizliğine vurgu yapan Efe Bulduk, merkeziyetsiz finansın bu noktada önemli rol oynayabileceğini belirtiyor. 

“Bankaya ulaşımı olmayan insanlar var. Bankaya gitmektense merkeziyetsiz bankalara telefon yolu ile ulaşabilirler. Yada kontrolü kendilerinde olan cüzdanlar üzerimden işlem yapabilirler. Ama bunların da güven sağlaması lazım. Çünkü paranın temelinde güven ilişkisi var. Daha sonrasında kredi almak teminat göstermek gibi buradaki ikincil finansal hizmetlerden faydalanılabilir” diyor.  

Ancak geleneksel finansın bitmesi yada sektörün tamamen anonim olması gibi bir beklentinin içine girilmemesi gerektiğini de vurgulayan Efe Bulduk, yeni ürünlerle merkeziyetsiz finansın etki alanının genişleyeceğine dikkat çekiyor ve devam ediyor: “Transfer edilemeyen, kişinin üzerine yapışık tokenları görünce çok mutlu oldum. Çünkü finans hizmeti verirken, kişilere kredi verebilmek için onların skorlanması gerekiyor” diyor. Ancak bu noktada merkeziyetsiz finansın eksikliklerine de dikkat çekiyor: “Yüzde 95 değer kaybeden bir varlığı nasıl teminat alacaksın da orada bir sistem kuracaksın. Market verimsizlikleri ortadan kalkmadan, merkeziyetsiz finansın oturması ve yatırım alması mümkün değil. Belli başlı standartları oturtmamız lazım.”

Pek çok eksiğine karşın merkeziyetsiz finansın verimlilik ve toplumun her kesimine ulaşabilirliği sayesinde önemli bir alternatif olarak ortaya çıktığına değinen Efe Bulduk, regülasyonların da sürecin gelişimine katkıda bulunacağını belirtiyor.  “Az da olsa bir regülasyona ihtiyaç var. İçeride hazineyi sağlam tutabilmen lazım ki güven oluşsun. Bugün bunların birçoğu yok. Alınan fonlarda kaldıraç kullanılıyor. Kaldıraç, türev enstrümanlarında yararlanılan bir araç. Bu amaçla kullanmak sisteme zarar veriyor, fakat bunun önüne geçmek de sisteme zarar veriyor” diyor.

Diğer taraftan blok zinciri dünyasının kendi koruma mekanizmaları olduğuna da dikkat çekiyor Efe Bulduk. Blok zinciri üzerinde kurumların birbirinin pozisyonlarını görebilmeleri genellikle eleştiri konusu oluyor. Efe Bulduk: “Bu aslında güzel bir sistem. Çünkü spekülatif hareketlerden kaçınıyorsun. Market kendi verimliliğini sağlıyor. Sen karşındakinin kaldıraçlı bir pozisyon aldığını görüp oraya saldırabilirsin” diyor ve devam ediyor: “Birileri balon oluşturmaya çalışırken başka biri gelip,i daha büyümeden o balonu patlatıyor.” Genç ekonomist, bu fırsatların hep büyük kurumlar tarafından kullanılmasını ise sistemin kötü yanı olarak gösteriyor.

Efe Bulduk’un merkeziyetsiz finansta işaret ettiği bir diğer aksayan nokta ise merkeziyetsiz finans dünyasında kullanılan cüzdanların kullanışsızlığı. “Cüzdanlar korkunç” diyor Efe Bulduk ve devam ediyor: “Kimseye kullandırtamıyorsunuz. Bir şey imzalayacaksın bir sürü hash var. Token koyacaksın, akıllı kontratını bulman gerekiyor. Kripto sektörünün, arayüzler anlamında çok ilerlemesi, kullanıcı deneyiminin zenginleştirilmesi lazım.”

Spotify:

YouTube: