DAO'lar Gerçek Meritokrasilerlerdir

İlk limited şirket 1977'de Wyoming'de kuruldu ve federal hükümetin – ve birçok işletme sahibinin – iş dünyasında örgütlenme ve sahiplenme fikrinde çığır açan bu dönüm noktasını anlaması on yıl kadar sürdü. Ne tesadüf ki, bir merkeziyetsiz özerk kuruluşu (DAO) ticari işletme olarak resmi şekilde tanıyan ilk eyalet olmakla Wyoming, yeni tür bir girişimin yasal doğum yeri olarak bir kez daha hizmet edecek gibi görünüyor.

DAO'lar, çağdaş dünyadaki iktisadi faaliyetlerde kuruluş yapısı, yönetişim ve varlık yönetimi anlamında en köklü değişimi temsil etmekte. Hazineleri yöneten birçok DAO, kodlardaki kötüye kullanımlar veya hatalar sebebiyle kayıplara uğradı. Ancak bu sorunlar, merkeziyetsiz yönetimin kendi değerinin değil, esasen Web3'ün genelinde bulunan bir sağlam denetleme mekanizması ihtiyacının yansıması. Kavramsal olarak DAO'lar, kurumları işletme ve yönetme konusunu nasıl değerlendirmeliyiz hususunda disko çağından bu yana gördüğümüz en önemli atılım olarak öne çıkıyor.

Bununla birlikte, büyük resme bir bütün olarak bakıldığında, DAO'ları ilgilendiren ana sorunların doğası gereği esasa yönelik olduğu görülecek. Öncelikle, kuruluşları ve işletmeleri tanımlayan ilkeler tam olarak neler ve DAO'lar bu standartları daha sağlıklı, daha adil bir şekilde karşılayabilir ve yeniden tanımlayabilir mi?

Bilgiye açık kaynak erişimi

Çoğu iş yapısında bilgi, sanki kendisi mülkiyete parasal bir hak veriyormuş gibi gizli tutulur. Uç durumlarda ise, tersine mühendislikte yaşanacak potansiyel bir artış korkusu sebebiyle üreticilerin ürünleri kasıtlı olarak müstakbel sahiplerinin tamir veya modifiye edemeyeceği şekilde tasarladıklarına bile tanık olduk. Neyse ki, onarım hakkı yasaları ABD'ye gelmeye başladı. Ancak, fiziksel eşyaların bile öğrenmeye meraklı zihinler için anlaşılması güç hale geldiği günümüzde, boğucu rekabet ve dünyanın işleyişi konularında sınırı aştık. Yenilikçi teknolojileri mülkiyete dayalı formlarda saklamak, sistemleri ve koşulları iyileştirme amacıyla herkes için kullanılabilecek değerli bilgileri sınırlıyor.

Bu dışlayıcı davranış, tasarım yoluyla yeniliği engelliyor, mülk sahiplerinin değer üretme ihtiyacına öncelik veriyor ve rakiplerin onların tekellerini kırmasını önlüyor. Genetik araştırma yapmak için tüm insan genomunun yeniden keşfedilmesi gerektiğini hayal edin. Bilgiyi depolarda saklamanın bilim, sağlık, iş ve eğlencenin hemen hemen her kolundaki ilerlemelere zarar verebileceği tüm senaryoları düşünün. Bilgiye sınırsız erişim inovasyona yol açar. İnovasyon ise, ortaya çıkan teknolojilerin, bilginin doğal ve soyut yollarla gelişmesine hizmet edecek şekilde ilerlemesini sağlar. Bireyleri güçlendirmek, hakiki toplumsal ilerlemenin katalizörüdür.

Açık kaynak metodolojileri, ayrıcalıklı şirketler tarafından inşa edilen korunaklı alanları yıkar ve inovasyon özgürlüğünü herkes için yeniden tesis ederek toplumun ilerlemesinin önünü açar. Bununla birlikte, açık kaynak yaklaşımlarının daha yaygın hale gelmesinin önündeki önemli bir engel, yapılan katkılardan gelir elde etmenin yeknesak standartlarının bulunmaması.

Basitçe söylemek gerekirse, ücretsiz olarak verilecek bir şeyi yaratmak için ödeme almak kolay değildir.

İşgücü meselesi

Kendinden daha büyük bir şeyin parçası olmak bir anlam ve amaç kaynağı yaratır.

Teknoloji sektöründeki açık kaynak katkısı yaklaşımı, belirli bilgi veya becerilerini paylaşan ve karşılığında iş memnuniyetinden ve bu paylaşımın potansiyel etkisinden başka bir şey beklemeyen insanlara ait uzun ve ilginç bir geçmişe sahip. Bununla birlikte, açık kaynak projelerine katkıda bulunmak, günlük işlerini yaparak geçimini sağlamaya ve faturalarını ödemeye çalışmaktan bezmiş çoğu insan için oldukça zor. Sonuç olarak, birçok açık kaynak projesinin yaratıcıları ve katkıda bulunanları, bu alana tahsis edebilecek zamanı ve dikkati sınırlı olan iyi niyetli gönüllülerden oluşuyor.

Buradaki paradoks açık: Fedakar projeler çoğu zaman bu yeniliklerden en çok fayda görecek kişiler tarafından finanse edilemez. Fiziksel ve duygusal kısıtlar, ekonomik engeller, sınıfsal düşmanlıklar ve uygun zaman yetersizliği, bu projelerden en çok istifade etmesi hedeflenen bireylerin katkı ve desteğini sınırlandırıyor.

Zenginlik birikimi

Mülkiyete dayalı bir kuruluşta, çalışanlara önemli bir miktarda iş yaptırılırken bu durum ödemelere yansıtılmaz.

Zenginlik arayışı özü itibarıyla kötü bir şey değil ve başarılı bir şekilde zenginlik elde etmenin ancak etik dışı, bencil veya açgözlü yollarla gerçekleştirilebileceği fikri yanlış. Sorun olan şey yıkıcı kar güdüleri. Çünkü hiyerarşik bir gelir ve kazanç sistemi sosyal refah eşitliğinden daha önemli hale geldiğinde, sistem acımasız bir şekilde büyür.

"Meritokrasi" ise açık kaynak ve kripto para dünyasında yaygın olarak duyulan bir kelime. Bir meritokrasi, yapılan işin değerinin eşit değerde zenginlik getirmesini temin eder. Başka bir deyişle, meritokrasi, üyelerini tam olarak sistemin hedeflerine yönelik katkılarına göre ödüllendirir. Ne yazık ki, ekonomik veya siyasi olarak avantajlı aktörlerin sisteme herhangi bir katkı sunmaksızın zenginliğini artırabileceği mülkiyete dayalı bir sistemde meritokrasi mümkün değil.

Bireyler, zenginliğe giden potansiyel bir yol olarak açık kaynak yöntemlerine güvenmemeleri yönünde bir kez kandırıldıklarında, çarpıcı bir gerçekle karşı karşıya kalırlar: Toplumumuzda, mülkiyete dayalı sisteme katkıda bulunmak ve tabana yayılan ekonominin damardan beslemesiyle mutlu olmak, alternatif bir yaklaşım denemekten çok daha kolay. 

DAO'ların dünyasına giriş yapın

DAO'lar, önyargısız bilgi, iş ve refahı teşvik etmek amacıyla açık kaynaklı bir meritokrasi şablonu oluşturmak için sahip olduğumuz en iyi model olarak karşımızda. Uygulamada, DAO'ların yukarıdaki koşullara çözüm olarak sunabilecekleri şeyler ise şunlar:

Açıklık

DAO'lar, üyelerine çalışmalarının önemini takdir etmeleri için ilham veren ortak bir misyon etrafında döner.

Bir DAO'da, misyonu, hedefleri ve amaçları anlamak için gereken tüm bilgiler herkes için erişilebilir durumda bulunur.

Bir DAO'nun misyonunu gerçekleştirmek için izlediği stratejiye, gerçek zamanlı olarak açık forumlar aracılığıyla güncelleme yapılabilir ve katkı sağlanabilir. Böylece DAO, kendi stratejik yolunu hızlı ve verimli bir şekilde yeniden yönlendirebilir ve yineleyebilir.

İşgücü

DAO'lar, daha büyük hedeflerine ve misyonlarına katkı sağlayacak spesifik ve ayrıntılı görevler belirleyebilir. Bu çalışma, risk ve gerekli kaynaklara dayalı bir şekilde ayrıntılı biçimde belirtilmeli. Böylece DAO, yaşanabilir ücretlerden kişinin zamanının bir saatine kadar olan spektrumu destekler. 

DAO, küresel katılımcılara erişim imkanı sağlayarak, yalnızca kendi bölgesindeki çalışanlara tam zamanlı iş imkanı sunan geleneksel bir şirketten daha ölçeklenebilir istihdam fırsatı sağlar.

Mevcut işler, bir DAO'nun genel misyonuna ve hedeflerine yapılan katkıya dayalı olarak ücretlendirilen ve herkes tarafından üstlenilebilen liyakate dayalı açık bir pazar haline gelir.

Zenginlik

Çalışma saatlerinin ve uzmanlığın değer tespiti yoluyla, üyelere sundukları katkılara göre adil bir şekilde ödeme yapılır ve dolayısıyla liyakate dayalı bir ödül ve yönetişim sistemi meydana gelir.

Eğer zamanla bir DAO'nun misyonunun kıymeti toplum tarafından gerçekten takdir edilirse, DAO'ya katkıda bulunma veya onu yönetme arzusu artarak istikrarlı bir katılım talebi ortaya çıkaracak. 

DAO başarılı oldukça, üyeleri de başarılı olacak.

DAO'lar, açık kaynaklı bir tasarım içinde değerli işgücü fırsatları ile etik zenginlik kazanımını koordine etmek için net bir yol sunarak iktisadi faaliyetlerin geleceğini yeniden şekillendirecek.