Meltem Erdem

Köşe yazarlarımızdan Meltem Erdem kaleme aldı: "CONTHACK/ Bir Saldırı Modeli: Merkeziyetsiz Borsa KyberSwap 45 Milyon Dolar Kaybetti!"

CONTHACK/ Bir Saldırı Modeli: Merkeziyetsiz Borsa KyberSwap 45 Milyon Dolar Kaybetti!

Köşe yazarlarımızdan Meltem Erdem kaleme aldı: "#Web3’e Açılan Kapı: Karşınızda #Binance Web3 Wallet!"

Web3’e Açılan Kapı: Karşınızda Binance Web3 Cüzdan!

Köşe yazarlarımızdan Meltem Erdem kaleme aldı: "Güvenilirlik ve Güvenliğin Sağlanması: #Web3'te Akıllı Sözleşme Denetimlerinin Önemi"

Güvenilirlik ve Güvenliğin Sağlanması: Web3'te Akıllı Sözleşme Denetimlerinin Önemi

Meltem Erdem adlı köşe yazarının tüm yazıları burada! İncelemek için hemen tıklayın!

Meltem Erdem Tüm Haberleri

Doç. Dr. Caner Özdurak

“Geleceğin dünyası, bize hizmet etmeye hazır bekleyen robot kölelerin olduğu rahat bir hamak değil, aksine zekamızın sınırlamalarına karşı giderek daha zorlu bir mücadeleyi içeren bir ortam olacak.”&nbsp;Norbert Wiener, Tanrı ve Golem, 1964&nbsp;1952 yılında yayımlanan Otomatik Piyano adlı roman, teknolojinin ve otomasyonun insanlık üzerindeki insanlık dışı etkilerine dair taşlayıcı bir yorum sunan distopik bir eserdir. İnsan emeğinin makineler tarafından yerine geçtiği bir gelecekte geçen hikaye, geleneksel rollerin kaybının yol açtığı varoluşsal krizle başa çıkmaya çalışan mühendis Paul Proteus'u takip eder. Vonnegut'un karanlık bir mizahla işlediği anlatısı, kontrolsüz teknolojik ilerlemenin sonuçlarını keşfeder ve verimliliğin ve otomasyonun yaygın işsizliğe ve katı bir sınıf sistemine yol açtığı bir dünyayı ortaya koyar. Roman, durmaksızın devam eden teknolojik ilerlemenin beraberinde getirdiği etik ikilemleri ve insan maliyetlerini irdeleyen düşündürücü bir keşif niteliğindedir. Bu yıl, yakın zamanda düzenlenen Binance Blockchain Week 2023 de dahil olmak üzere birçok etkinliğe katılma fırsatı buldum. Web3, kripto paralar, borsa platformları, oyun ve NFT, tokenlar gibi çok çeşitli alanlarda sunum ve paneller dinledim. Kripto varlıklara ve ekosisteme daha makro ve orta-uzun vadeli bakan biri olarak, <span style="color: rgb(33, 33, 33); font-family: Helvetica; font-size: 17px; font-style: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: left; text-indent: 0px; text-transform: none; widows: 2; word-spacing: 0px; -webkit-text-stroke-width: 0px; white-space: normal; background-color: rgb(255, 255, 255); text-decoration-thickness: initial; text-decoration-style: initial; text-decoration-color: initial; display: inline !important; float: none;">asıl odağım teknolojinin ekonomi ve para politikasını dönüştürücü hatta yıkıcı etkisi. <ul><li>İlginizi çekebilir: <a href="https://www.coindeskturkiye.com/consensus-magazine" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Binance Blockchain Week İstanbul 2023</a></li></ul> <h1>Dönüşüm</h1>Bütün bu etkinliklere katıldıktan sonra vardığım kanı, kripto varlıklara hatırı sayılır para yatıran bir coğrafya olarak, bir Kripto Para Politikası Konferansı’nın da bu dönüşümü akademisyen, sektör profesyonelleri ve paydaşları ile tartışmanın gerekli olduğu. Konvansiyonel analiz yöntemleri ve akademik finansal yaklaşımlarla 7/24 yaşayan bir veriye ve büyük ölçüde silikon fon yöneticilerinin etkin olduğu iki farklı düzlemin çarpıştırılmasını faydalı görüyorum.&nbsp; Düşünmeyi unutmamak için yazılarını hala elle yazıp sonra temize çeken ve ChatGPT’yi benim yerime düşündürtmeyecek dozda kullanan biri olarak bu tarz bir egzersizin/konferansın kafamdaki imajını daha da somutlaştırayım.&nbsp; Paul Krugman The New York Times’daki makalesinde Goldman Sachs raporundan alıntılayarak yapay zekanın (YZ) 10 yılda %15’lik bir verimlilik artışı sağlayacağı verisini paylaşırken, YZ ekonomide bir dönüşüm getirecek mi sorusuna yanıt arıyor. Krugman’ın şu sözleri aslında benim de kripto para ve kripto piyasalara bakış açımı YZ üzerinden temellendiriyor: “Bugün süregelen krizlerle uğraşmayı bırakıp teknolojinin önümüzdeki yıllarda ekonomik manzarayı nasıl değiştirebileceğine kafa yormaya karar verdim.” Burada konuya biraz daha düz hatta sığ bakarak devam edeyim. Muhtemelen bir daha asla hesap makinesi kullanmayı bırakıp iki ve daha yüksek mertebeden sayıları akıldan çarpıp toplamaya ya da bölüp çıkarmaya çalışmayacağız. Geldiğimiz noktada verinin çokluğu ve var olan verinin işlenme kabiliyeti bir yanda, YZ’nin bu kabiliyeti nasıl geliştireceği ya da ikame edeceği henüz belirsizliğini koruyor. Sadece geçen yıl 100 trilyon gigabayt veri üretilip tüketildi. 2025 itibarıyla rakamın iki katına çıkması bekleniyor. Bu veri zaten organik zekâ ile makinalar olmadan işleme imkânımız olmayan bir büyüklük.&nbsp; <h1>Madencilik ve Para Politikası &nbsp; &nbsp;&nbsp;</h1>Regülasyonlar, kısa vadede irrasyonel getiri sağlama hedefleri, mutlak bir fayda sağlamaktan uzak sayıda çok altcoin ve kompleks ekosistem henüz sağlıklı bir tartışma ortamı oluşmasına olanak vermese de, kripto varlıklar ve konvansiyonel parasal sisteme dahiliyetleri ile ilgili düşünme vakti geldi de geçiyor. Ülkelerin net karbon hedefleri, iklim değişikliği, sürdürülebilirlik, küresel ısınma ve yüksek enerji tüketimi, ihtiyaç duyulan depolama ve veri merkezleri öne sürülere genel olarak ayak dirense de bu ekosistemden geri dönüş olduğunu düşünmüyorum. Birebir ayrı olgular olmasa da, 2008 krizini ve türev ürünlere getirilen eleştirileri bir düşünün. Aradan geçen 15 yılda türev ürünler piyasalardan kayboldu mu? Kullanımları ve sağladıkları fayda azaldı mı? <ul><li>İlginizi çekebilir: <a href="https://www.coindeskturkiye.com/ogren/yapay-zeka-veri-kumeleri-nasil-calisir-ve-sanatcilar-bunlarla-nasil-is-birligi-yapabilir-5233" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Yapay Zeka Veri Kümeleri Nasıl Çalışır ve Sanatçılar Bunlarla Nasıl İş Birliği Yapabilir?</a></li></ul> Buraya kadar birçok unsurdan bahsetmiş olsak da hala YZ’nin gerçek rolü veya bu yeni sisteme dahiliyeti ve etkisi üzerine konuşmuş değiliz. Öncelikle YZ olarak bahsedilen uygulamaların ya da çözümlerin çoğu hala gerçek bir YZ’den çok, gelişmiş ve taklit etme kabiliyeti oldukça yüksek “hesap makinaları.” Norbert Wiener, Tanrı ve Golem adlı kitabında teknolojinin insan hayatına etkilerini ve bu etkilerin toplumsal ve etik boyutlarını tartışır. “Tanrı ve Golem” terimleri, insanın teknolojiyi kontrol etme gücü ve bu gücün etik sorumlulukları üzerine yapılan düşünce deneyimlerini temsil eder. Wiener, teknolojik gelişmelerin toplum üzerindeki etkilerini derinlemesine anlamaya çalışır ve bilimin insan yaşamına olan etkilerini vurgular. Yani ekonomik dönüşümden bahsederken mevcut sistem üzerinde teknolojiyi endojen bir değişken gibi konumlasak da, gerçek YZ’nın karar verici konumuna geldiği ve artık teknolojinin eksojen bir değişken olarak denkleme dahil olduğu, kripto piyasaları dijital varlıklar üzerinden yeniden tasarladığı bir yeni ekonomi düzeninden bahsediyorum. Önümüzdeki dönemde hangi altcoinin kaç çarpan yaptığından çok bu konulara kafa yoracağımız bir ortam oluşmaz ise elle yazmayı bırakıp düşünmeyi unutan bireyler olarak adapte olma şansımızı büyük ölçüde yitireceğiz.&nbsp;

Köşe yazarlarımızdan Caner Özdurak (@canerozdurak) yazdı: "Para Politikasında Metamorfozun Eşiğinde: Kripto Paralar ve Yapay Zekâ"

Para Politikasında Metamorfozun Eşiğinde: Kripto Paralar ve Yapay Zekâ

Berkay Aybey

Binance, ABD’de hem global birim üzerinden hem de Binance.US üzerinden ciddi suçlamalarla karşı karşıyaydı. Dava, CZ’nin ABD’ye giderek bakanlıkla anlaşma yapması sonucunda sona ermeye çok yakın. Anlaşmaya göre CZ, iddianamelerde bahsedilen suçları kabul etti. Yaptırım altındaki ülkelerin, terör örgütlerinin finansmanına yardım etmek gibi ciddi suçlar söz konusu. Buna rağmen CZ’nin iyi bir anlaşma kopardığını söyleyebiliriz. İlk taksidi 1.5 yıl içerisinde ödenmek üzere toplamda 4 milyar dolar civarında cezaya çarptırılan Binance, globaldeki faaliyetlerine devam edebilecek. CZ ise Binance üzerindeki hisselerini korumaya devam edebilecek ancak artık aktif görev alamayacak. Yeni CEO ise Richard Teng oldu. CZ’nin 1.5 yıl kadar hapis yatması bekleniyor. Bu sürenin 10 yıla kadar uzayabileceğine dair söylentiler de mevcut. Henüz bu kısmın kesinleştiği söylenemez. <ul><li>İlginizi çekebilir: <a href="https://www.coindeskturkiye.com/politika/changpeng-zhao-kacma-ihtimali-goz-ardi-edilmemeli-5443" rel="noopener noreferrer" target="_blank">“Changpeng Zhao’nun Kaçma İhtimali Göz Ardı Edilmemeli”</a></li></ul> CZ, hem Kanada hem Birleşik Arap Emirlikleri vatandaşı olduğu ve mal varlığı da ABD dışında olduğu için Şubat 2024’deki davaya kadar ülkeden çıkışı yasaklandı.&nbsp; Kabul edilen suçlamalar ciddi olduğu için borsanın kimliğini korumak adına, bakanlık onaylı bazı noktalar ayrıca paylaşıldı. Örneğin, Binance’ın müşteri paralarını harcamadığı, manipülasyonda bulunmadığı gibi kısımlar bakanlık tarafından onaylanarak, olayın ikinci bir FTX vakası olmadığına dair açıklama yapılmış oldu. <h1>Kraken’e Yeni Dava&nbsp;</h1>SEC, Kraken Borsası’na yeni bir dava açtı. Davanın içeriği, artık klasik hale geldiği üzere kayıt dışı menkul kıymet satışında bulunmak oldu. Kraken de diğer mağdurlar gibi kayıt olunabilecek bir altyapı olmadığını ve kendilerini savunacaklarını açıkladı. Diğerlerinden farklı olarak, ayrıca Kraken’in geçmişte müşteri paralarıyla şirket paralarını karıştırdığına yönelik suçlamalar da mevcut. FTX öncesinde şirket ve kullanıcı paralarının ayrılması, olması gereken ancak büyük ihtimalle çoğu şirketin ciddiye aldığı bir standart değildi. Daha önce, borsanın faiz getirisi verdiği staking ürünleri için dava açılmış, SEC ile 30 milyon dolarlık anlaşma sonucunda dava kapanmıştı. SEC bu sefer yeni bir anlaşma koparamayacak gibi duruyor. Coinbase için açılan dava da benzer suçlamalar içerdiği için davalardan birinin çözüme kavuşması, diğerlerini de etkileyecektir. <h1>ABD mi? Güney Kore mi?&nbsp;</h1>Davalar zincirinin son halkasına Do Kwon’u ekleyerek bitirelim bu kısmı. Karadağ’da sahte belge düzenlemekten 4 aylık hapis cezasını çekmeye başlayan Do Kwon’un ABD ve G. Kore’ye iadesi talep ediliyordu. Mahkeme, iade sürecini onayladı ancak hangi ülkeye gönderileceğine henüz karar vermedi. Kwon, kendi ülkesini tercih etse de son kararı mahkeme verecek. İade, 4 aylık cezası sona erdiğinde gerçekleşecek. Yani önümüzde 2-2.5 aylık bir süre bulunuyor. <h1>İşler Planlandığı Gibi Gitmiyor&nbsp;</h1>Aragon DAO’nun hazinedeki parayı yatırımcılara ve bir kısmını da operasyonel harcama için ekibe verme fikri, DAO’nun hoşuna gitmedi. Plana karşı dava açılmasını önerisi, oylama sonucunda kabul edildi. Karar verilirken DAO’ya danışılmaması bu tepkinin ana sebebi olarak gösteriliyor. Bir diğer karmaşa ise çiçeği burnunda layer-2 Blast üzerinde çıktı. Blur’un kurucusu da olan Tieshun Roquerre Blast adlı yeni bir L2 kurdu ve Paradigm gibi oyunculardan 20 milyon dolarlık yatırım almayı başardı kısa sürede. Ağın kendi tokeni ve stabil paralar üzerinden faiz getirisi sağlayacak olması nedeniyle topluluğun da milyonlarca dolarlık varlığı ağa transfer ettiğine şahitlik ettik. Buna rağmen, faiz getirisi için Ethereum staking’in ve DAI gibi hazine tahvillerinden gelecek gelirlere bağlı kalınacak olması, platformun bu yatırımları iyi yönetememesi (örneğin slashing yemesi) ya da DAI’de bir problem olması durumunda ciddi şekilde etkileneceğini gösteriyor. Bu ve benzeri güvenlik problemleri, şimdiden soru işareti oluşturdu. <ul><li>İlginizi çekebilir: <a href="https://www.coindeskturkiye.com/teknoloji/yeni-ethereum-layer-2-agi-blast-birkac-saatte-30-milyon-dolar-cekti-5414" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Yeni Ethereum Layer-2 Ağı Blast, Birkaç Saatte 30 Milyon Dolar Çekti</a></li></ul> Karmaşa bununla sınırlı değil. Yatırımcılardan Paradigm, şirketin daha önceki başarılarından ötürü yatırım yaptıklarını ancak şu an alınan kararlardan memnun olmadıklarını ve görüş ayrılıklarına sahip olduklarını belirten bir post paylaşarak, işlerin içeride de karışık olduğunu göstermiş oldu. <h1>Karmaşa Demişken&nbsp;</h1>Hackerlar da bu sürede boş durmayıp, Kyberswap’in 47 milyon dolarını çalmayı başardılar. Platform, önlem olarak tüm kullanıcılardan varlıklarını cüzdanlarına çekmesini talep etti. Hacker ile henüz bir pazarlık yapılamadı. Kyber %10 ödül sunarak, paranın geri iade edilmesini istiyor. Suç gelirleriyle ilgili bir diğer operasyon da ABD Adalet Bakanlığı ve Tether işbirliğiyle gerçekleşti. Bakanlığın operasyonu sonucunda suçluların kripto para kullandığı tespit edildi ve Tether 225 milyon dolarlık USDT’yi Chainalysis ve OKX’in iş birliğiyle birlikte dondurdu. Bakanlık da ayrıca 9 milyon USDT ele geçirdiğini açıkladı. Bu tür operasyonlar ve operasyonlarda yer alan kripto para oyuncularının sayısı, sektörün suçlular için giderek daha da tehlikeli bir yer haline geldiğini gösteriyor ki bu hepimiz için sevindirici. <h1>USDC Büyüyor&nbsp;</h1>Özellikle Ripple üzerinden kripto paralarla içli dışlı olan Japon finans devi SBI Holding, Elektronik Ödeme Enstrümanları sunmak için lisans başvurusunda bulundu. Lisansın özellikle USDC’nin Japonya’daki kullanımını yaygınlaştırmak için yapıldığı belirtiliyor. Japonya’daki stabil paralarla ilgili standartların belirli olması ve USDC’nin Visa gibi devler tarafından kullanılıyor olması, SBI’ın hamlesini başarılı kılabilecek unsurlar. <h1>İngiltere’deki Regülasyon Çalışmaları&nbsp;</h1>İngiltere’deki regülasyon çalışmaları sevindirici bir aşamaya ulaşacak gibi gözüküyor. Mevcut durumda birçok borsa kayıt yaptıramadığı için ülkedeki faaliyetlerini sonlandırmak zorunda kalmış, süreç iyice karmaşık bir hal almıştı. Yeni Başbakan Sunak’ın kripto dostu olmasıyla birlikte 2024’ün ilk çeyreğinde kapsamlı bir regülasyon çalışmasının geleceği duyuruldu. Planlanan regülasyon sayesinde, dijital varlıkların mevcut ekonomik sisteme entegre edilmesi de bekleniyor. Yani bankaların teminat olarak dijital varlık kabul etmesi gibi durumlar söz konusu olabilir. Özellikle tokenizasyon ve CBDC için ideal duran altyapı, genel olarak kripto paraları da pozitif etkileyebilir. <ul><li>İlginizi çekebilir: <a href="https://www.coindeskturkiye.com/politika/ingiltere-kripto-para-duzenlemesine-yonelik-son-onerileri-sundu-5279" rel="noopener noreferrer" target="_blank">İngiltere, Kripto Para Düzenlemesine Yönelik Son Önerileri Sundu</a></li></ul> <h1>Web3 Oyunlarına İlgi Devam Ediyor&nbsp;</h1>Web3 devi Animoca Brands ile web2 devlerinden Ubisoft arasında uzun süredir pozitif bir ilişki var. Ubisoft ve Animoca’ya bağlı The Sandbox arasındaki işbirliklerinin yanında, Ubisoft’un Animoca’nın yatırımcılarından olması da bu ilişkinin bir parçası. Geçtiğimiz hafta ise Ubisoft’un Champions Tactics: Grimoria+Chronicles adlı oyununun Animoca’nın Mocaverse NFT koleksiyonunun kapsamına dahil edileceği açıklandı. Mocaverse, klasik NFT’lerin aksine herkese açık bir koleksiyon değil. Belirli kullanıcılar ve belirli markalar üzerinden işleyen bir sisteme, artık Champions oyunu da dahil edilmiş oldu. Layer1 projelerinin kullanıcı çekmek ve hacim yaratmak için ilk hedeflerinden birisi genellikle web3 oyunları oluyor. Bunun örneklerinden bir tanesini de Aptos gerçekleştirdi. ReadyGG, mevcut web2 oyunlarının bazılarıyla anlaşarak bu oyunlara NFT entegrasyonu gerçekleştirecek ve bir nevi web3 oyununa dönüştürecek. Oyunlar, Aptos ağına entegre olacak.

Köşe yazarlarımızdan Berkay Aybey (@AybeyBerkay), geçtiğimiz haftanın öne çıkan konularını sizler için derledi ⬇️

Haftaya Bakış: ABD mi? Güney Kore mi?

Gökhan Polat

Yeni teknolojilerin şirketlerin iş süreçlerini iyileştirmelerine ve maliyetleri azaltmalarına yardımcı olduğunu görüyoruz, ancak blok zinciri başta olmak üzere bu yeni teknolojilerin şirketlerin işletme performansı üzerindeki etkileri henüz yeterince anlaşılabilmiş değil. Blok zinciri teknolojisini iş süreçlerinize entegre ederken amaçladığımız faydayı sağlayıp sağlamadıkları sorusunu cevaplamak için saatlerce kafa patlatan iş analistlerine yönelik bir önerim var. ISACA CMMI (Capability Maturity Model Integration) olgunluk modelini kullanmaya ne dersiniz? Açıkçası ben bu yazımı COBIT odaklı hazırlamayı düşünüyordum. Ama o konuya ilerleyen dönemde değineceğim. Yazı için yaptığım okumalar sırasında KPMG Hollanda tarafından hazırlanmış oldukça önemli bir içeriğe rastladım ve yaklaşımlarının sektör açısından çok değerli olduğuna kanaat getirerek bu konuyu ele almaya karar verdim. Dokümanı merak edip incelemek isteyenler “Blockchain Maturity Model: Helping you to get from Proof-of-Concept to production” başlığını aratabilirler. Dokümanda blok zinciri teknolojisine ilişkin sekiz risk alanı göz önüne bulundurularak bir olgunluk seviyesi değerlendirilmesi öngörülüyor. <img src="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/65634b0929097-1701006089.png" class="fr-fic fr-dii" data-uploadid="7448" data-responsetext="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/65634b0929097-1701006089.png" data-location="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/65634b0929097-1701006089.png" data-url="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/65634b0929097-1701006089.png" style="width: 900px;"> ISACA standartları hakkında derinlemesine bilgi sahibi olan bir bilgi teknolojileri yönetişim uzmanı olarak, CMMI hakkında biraz bilgi vereyim. 23 yılı aşkın süredir, ISACA'nın Yetenek Olgunluk Modeli Entegrasyonu (CMMI) ile birçok kuruluş net ve kalıcı başarılara ulaştı. ABD Federal Hükümeti için yazılım tedarikçilerini değerlendirmek amacıyla geliştirilen CMMI, bugün başta teknoloji sektörü olmak üzere neredeyse bütün sektörlerden şirketlerin yetenek ve performans düzeylerinin anlaşılması ve değer yaratma süreçlerinin güçlendirilmesi için kullanılır hale geldi. Ülkemizde küresel çapta önemi başarılar elde eden savunma sektörü firmaları tarafından da talep görüyor.&nbsp; <ul><li>İlginizi çekebilir:&nbsp;<a href="https://www.coindeskturkiye.com/yazarlar/gokhan-polat/nasil-bir-kripto-varlik-saklama-hizmetine-ihtiyaciniz-var-4960" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Nasıl Bir Kripto Varlık Saklama Hizmetine İhtiyacınız Var?</a></li></ul> Eminim ki yeni teknolojiler, birçoğumuzda önemli soru işaretlerine yol açıyor. Şirketler açısından yeni bir teknolojinin adaptasyonu, hem bu konuda geç kalınması hem de yanlış bir yol seçilmesi nedeniyle, iki farklı stratejik risk taşıyor. Eğer teknolojiyi benimseme konusunda geç kalmışsanız, bunu fark ettiğiniz anda rakiplerinize yetişmek zaman alıyor. Ancak, iyi bir strateji ve öğrenilmiş derslerden yararlanarak daha iyisini yapabilirsiniz. Bununla birlikte, eğer teknolojiyi hatalı bir şekilde benimsediyseniz, bu durumun düzeltilmesi çok daha zor olacaktır.&nbsp; Şirketinizde blok zinciri gibi yeni ve havalı teknolojileri kullanmayı istediğinizde işler biraz karışabiliyor, değil mi? İşte CMMI burada devreye giriyor. Bu yaklaşım, şirketlerin yeni bir teknolojiyi kucaklarken iş süreçlerini nasıl düzene sokacakları konusunda yol gösteriyor. Blok zinciri teknolojisinin etkili bir şekilde uygulanmasında güvenlik, uyumluluk, veri gizliliği, ölçeklenebilirlik, arayüzlerarası işlevsellik, kullanıcı deneyimi, akıllı sözleşme yönetimi, yedekleme ve kurtarma gibi birçok önemli fonksiyon birbirleriyle yakından ilişkilidir. CMMI yaklaşımı ise şirketlerin blok zinciri teknolojisini güvenli, verimli ve sürdürülebilir bir şekilde benimsemelerine ve uygulamalarına yardımcı olurken, aynı zamanda risk tanımlama ve yönetmelerine, süreçlerini sektör standartlarıyla uyumlu hale getirmelerine olanak tanıyabilir. Nasıl mı? Model, beş farklı olgunluk seviyesine sahiptir ve bu seviyeler organizasyonların süreçlerini nasıl yönettiklerini ve geliştirdiklerini yansıtır. &nbsp;<ul type="disc"><li>Başlangıç (Olgunluk Seviyesi 1): İş süreçleri kaotik ve öngörülemezdir. </li><li>Yönetilen (Olgunluk Seviyesi 2): İş süreçleri açısından temel süreç disiplini oluşturulmuştur. </li><li>Tanımlanmış (Olgunluk Seviyesi 3): Tanımlanmış ve belgelenmiş süreçler mevcuttur. </li><li>Nicel Olarak Yönetilen (Olgunluk Seviyesi 4): İş süreçlerini yönetmek için nicel veriler kullanılır. </li><li>Optimizasyon (Olgunluk Seviyesi 5): Organizasyon sürekli iyileştirme ve yenilik odaklıdır.</li></ul> <img width="602" src="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/65634b0927432-1701006089.jpeg" class="fr-fic fr-dii" data-uploadid="7447" data-responsetext="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/65634b0927432-1701006089.jpeg" data-location="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/65634b0927432-1701006089.jpeg" data-url="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/65634b0927432-1701006089.jpeg"> Bu da demek oluyor ki blok zinciri teknolojisini alıp mevcut iş şekillerine entegre ederken CMMI'dan yardım alabilirsiniz. CMMI sayesinde teknoloji adaptasyonun getireceği tehdit ve fırsatlara yönelik bütüncül değerlendirmeler yapabilir, hangi sürecin en yüksek verimi sağlayacağını öğrenebilir, blok zinciri teknolojileri ile hizmet kalitenizi ne oranda iyileştirdiğinize dair ölçülebilir sonuçlar elde edebilirsiniz. Teknoloji adaptasyonunda CMMI’ın kullanımına ilişkin olarak önümüzdeki ay, CMMI uygulamaları alanındaki en güçlü isimlerden birisiyle bir atölye çalışması gerçekleştireceğiz. Amacımız blok zinciri gibi teknolojilerin adaptosyonu konusunda şirketlerin başarı oranını artırmaya destek olabilmek. Bu çalışmaya katılma şansı bulamasanız dahi, CoinDesk Türkiye bünyesinde ele almaya devam edeceğim teknoloji yönetişimi konusundaki yazılarımı takip etmenizi tavsiye ederim.&nbsp; <ul><li>İlginizi çekebilir: <a href="https://www.coindeskturkiye.com/yazarlar/gokhan-polat/kripto-hizmet-saglayicilari-acisindan-yedi-olumcul-gunah-5198" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Kripto Hizmet Sağlayıcıları Açısından Yedi Ölümcül Günah</a></li></ul>

Köşe yazarlarımızdan Gökhan Polat (@polatgo) kaleme aldı: "CMMI: Blok Zinciri Adaptasyonundaki Başarınızı Ölçün!"

CMMI: Blok Zinciri Adaptasyonundaki Başarınızı Ölçün!

Esra Özdemir

<div style="margin: 0px; padding: 0px; user-select: text; -webkit-user-drag: none; -webkit-tap-highlight-color: transparent; overflow: visible; cursor: text; clear: both; position: relative; direction: ltr; color: rgb(0, 0, 0); font-family: ;">Blok zinciri teknolojisi hızla genişliyor, ödemeler ve finansal hizmetlerden tedarik zinciri operasyonlarına; satın alma süreçlerinden fikri mülkiyet lisanslarına kadar benimsenme oranı her geçen gün artıyor. <a href="https://www.coindeskturkiye.com/search?s=blok%20zinciri" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Blok zinciri teknolojisi</a>, paylaşılan bilgi akışlarını ve şirket sınırlarını aşan iş mantığını yönetmek için her geçen gün daha da fazla kullanılıyor.&nbsp; Bu yeni teknoloji ve yeni bilgi akışlarıyla birlikte, işletmelerin riskleri yönetmek ve azaltmak için yeni yollar bulması gerekiyor. Küresel dijital varlık pazarı bu denli bir hızla büyürken; operasyonel mükemmellik ve sağlam iç risk yönetiminin ele alınması, kripto para platformlarının rekabet avantajı kazanması ve yatırımcılar ile düzenleyiciler arasında güven aşılaması adına son derece önemli bir yer tutuyor.&nbsp; <ul><li>İlginizi çekebilir: <a href="https://www.coindeskturkiye.com/yazarlar/esra-ozdemir/blok-zincir-teknolojisinin-surdurulebilirlige-katkisi-4550" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Blok Zincir Teknolojisinin Sürdürülebilirliğe Katkısı</a></li></ul> Son altı yıldır EY yol haritasının bir parçası olarak, teknik ekiplerimizle müşteri talebine göre gelişen ihtiyaçları desteklemek üzere sürekli olarak çalışıyoruz. Şirketlerin blok zinciri üzerinde güvenilir ve mevzuata uygun ticari işlemler gerçekleştirmesi için ihtiyaç duyulan çözümleri geliştiriyoruz. Bu kapsamda sunduğumuz blok zinciri analiz araçları, sistemler arasında hareket eden işlem verilerinin tek bir görünümünü oluşturmak için blok zincirinden, kurumsal sistemlerden ve diğer kaynaklardan gelen veri akışlarını birleştiriyor.&nbsp; Bu noktada, EY’ın geliştirdiği ve blok zinciri verileriyle blok zinciri dışında tutulan mali kayıtları birbiriyle karşılaştırmayı sağlayan web-tabanlı analiz aracı "EY Blockchain Analyzer: Reconciler” sektör liderleri arasında yer alıyor. Reconciler kullanıcıları bu aracı kendi risk yönetim süreçlerini iyileştirmek adına blok zinciri verilerini sorgulamak ve doğrulamak için kullanabiliyor. Aynı zamanda Reconciler; dijital varlıkları tutmak ve/veya kullanarak işlem yapmak isteyen kuruluşların denetimlerini desteklemek ve özellikle müşteri verileri ve cüzdan bakiyelerini halka açık blok zincir defter verileriyle mutabakata vardırmaya yardımcı olmak üzere tasarlanmış bir veri analitik aracı.&nbsp; Araç, varlık cüzdanlarının sahipliğini kanıtlamaya yardımcı olmak için dijital imzaların doğrulanmasını destekliyor. Aynı zamanda kripto para birimlerinden sabit paralara, ürün, hizmet veya varlık tokenlerine kadar zincir içi ve zincir dışı verilerdeki işlemleri uzlaştırabilme, takip edebilme ve eşleştirebilme özelliğine sahip. EY bünyesindeki denetim ekipleri, ürünün erken sürümlerini kendi müşterilerinin blok zinciri içindeki ve dışındaki verilerini denetlemek için 2018’den bu yana kullanıyordu. Yapılan milyonlarca dolarlık yatırımların ardından ürün, kurumsal kullanım için de uygun hale geldi. Bu çerçevede EY Blokchain Analyzer: Reconciler’in ilk kurumsal müşterisi de Fidelity Investments'ın bir yan kuruluşu olan ve kurumların dijital varlıkları benimsemesine yardımcı olan ürün ve hizmetler oluşturan Fidelity Digital Assets oldu.&nbsp; Dijital varlık piyasasında denetimlerin çok sıkı bir şekilde yapılması büyük önem taşıyor. EY Blokchain Analyzer: Reconciler sayesinde ile kurumsal müşterilerimiz; iç risk yönetim süreçlerinde kamuya açık blok zincirlerinden veri çekmek için bu teknolojiyi kullanarak kullanıcılarına güvenli ve şeffaf bir ticaret deneyimi sunabiliyor. Araç aynı zamanda işlemlerdeki, cüzdan adresi bakiyelerindeki ve dijital imzalardaki eşleşmeleri ve uyumsuzlukları belirlemek için analitik kontrol panellerini sergileme yeteneği de sağlıyor.&nbsp; <ul><li>İlginizi çekebilir: <a href="https://www.coindeskturkiye.com/yazarlar/esra-ozdemir/kripto-varlik-faaliyetleri-piyasalarinin-duzenlenmesi-denetimi-ve-gozetimi-icin-tavsiyeler-4929" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Kripto Varlık Faaliyetleri, Piyasalarının Düzenlenmesi, Denetimi ve Gözetimi için Tavsiyeler</a></li></ul> EY Blockchain Analyzer: Reconciler şu anda Bitcoin, Bitcoin Cash, Litecoin, Ethereum, Ethereum Classic ve Dogecoin gibi tüm büyük halka açık blok zincirlerini destekliyor. EY olarak, kurumsal müşterilerimizden gelen geri bildirim ve talepler doğrultusunda daha farklı blok zinciri sistemlerini de eklemek gündemimizde yer alıyor. &nbsp; Bununla birlikte, blok zinciri teknolojisiyle ilgili yıl içerisinde duyurduğumuz önemli çalışmalarımız da mevcut. Özellikle işletmelerin karbon emisyonlarını ve karbon kredisi izlenebilirliğini takip için OpsChain ESG adında Ethereum tabanlı bir platform başlattık. Zira son birkaç yıldır işletmeler, ticaret finansmanından gıda ürünlerine kadar iş akışlarının unsurlarını izlemek için blok zinciri teknolojisine yöneldiler. Karbon emisyonlarını ve kredileri takip etmek, çevresel ve sosyal yönetişim alanındaki birçok kişinin odak noktası oldu. OpsChain ESG ile bu konuda önemli bir hizmet sunuyoruz.&nbsp; Sistem, EY olarak üyesi olduğumuz Küresel Blockchain İş Konseyi’nin (GBBC) bir parçası olan Microsoft destekli InterWork Alliance standart kuruluşu tarafından geliştirilen karbon emisyon belirteçlerini kullanıyor. Platform artık EY Blockchain SaaS platformunda beta sürümünde de mevcut.&nbsp; Yine bu çerçevedeki yatırımlardan biri olan Akıllı Sözleşme ve Token İnceleme aracımız ile de hizmet vermeye devam ediyoruz. Bu aracın bir parçası olan Testing Studio kullanıcıların akıllı sözleşme testlerini özelleştirmesine ve halka açık Ethereum ana ağında işlemleri simüle etmesine olanak tanıyor.&nbsp; Sonuç olarak, blok zinciri teknolojisiyle ilgili yenilikçi çözümler geliştirerek bu gelişen sektöre daha fazla katkı sağlamayı hedefliyoruz. Global bir denetim ve danışmanlık şirketi olarak, geleneksel dünyadaki bilgi birikimimizi, blok zinciri teknolojisi ile güçlendirmekten gurur duyuyoruz ve bu alanda yarattığımız katma değeri önemsiyoruz. Blok zinciri uygulamalarının benimsenmesi artmaya devam ettikçe ve şirketlerden daha fazla talep gördükçe, zorluklara ve ihtiyaçlara yanıt vermek için daha fazla üretmekten ve çalışmaktan heyecan duyuyoruz.&nbsp;</div><div style="margin: 0px; padding: 0px; user-select: text; -webkit-user-drag: none; -webkit-tap-highlight-color: transparent; overflow: visible; cursor: text; clear: both; position: relative; direction: ltr; color: rgb(0, 0, 0); font-family: ;"> </div>

Köşe yazarlarımızdan Esra Özdemir kaleme aldı: "Yeni Nesil Blok Zinciri Çözümleri ve Kuruluşlara Etkileri"

Yeni Nesil Blok Zinciri Çözümleri ve Kuruluşlara Etkileri

KyberSwap, kene manipülasyonu ve likiditenin iki kez sayılması nedeniyle bir saldırıya uğradı ve halihazırda yaklaşık 45 milyon dolarının üzerinde bir kayba yol açtı. Kyber Network, dün gece çok zincirli merkeziyetsiz borsa (DEX) KyberSwap'teki Elastik havuzunun bir "güvenlik olayından" etkilendiğini duyurdu. <div class="fr-embedly " data-original-embed="<a href='https://twitter.com/KyberNetwork/status/1727475235342217682' data-card-branding='0' class='embedly-card'></a>" style="height: 451px;"><a href="https://twitter.com/KyberNetwork/status/1727475235342217682" data-card-branding="0" class="embedly-card"></a></div> Kripto para borsası, kullanıcılarını fonlarını çekmeye yönlendiriyor. Birkaç blok zinciri siber güvenlik şirketine göre, hackerlar aralarında ARB, MATIC ve ETH'nin de bulunduğu yaklaşık 45 milyon dolarlık token çaldı. Ama saldırı boyutu göründüğünden daha fazlası… Saldırı detayına inecek olursak, hackerların saldırıyı zincirler arası protokol katmanları içerisinde çalışan sözleşmelerde eksiltme yoluyla veriyi değiştirme ve geri dönülemez şekilde bozarak zincire zarar verme metoduyla gerçekleştirdiklerini gözlemliyoruz.&nbsp; Konuyu inceleyen Certik uzmanı, saldırganların on-chain mesaj yoluyla ödül için pazarlık yapmaya başladıklarını belirtti. Hatırlatmakta fayda var; 2022 sonbaharında KyberNetwork bir güvenlik saldırısı daha yaşamış ve balinalara ait 2 cüzdandan 265.000 dolar çaldırmıştı. <h1>Akıllı Sözleşme Saldırısına Genel Bakış</h1>Saldırgan adresi: <a href="https://etherscan.io/address/0x50275e0b7261559ce1644014d4b78d4aa63be836" rel="noopener noreferrer" target="_blank">0x50275e</a>İstismar edilen sözleşme: <a href="https://etherscan.io/address/0xfd7b111aa83b9b6f547e617c7601efd997f64703" rel="noopener noreferrer" target="_blank">0xfd7b11</a>Saldırı işlemi: <a href="https://etherscan.io/tx/0x485e08dc2b6a4b3aeadcb89c3d18a37666dc7d9424961a2091d6b3696792f0f3" rel="noopener noreferrer" target="_blank">0x485e08</a>&nbsp; <img src="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/655f45cfed86d-1700742607.png" style="width: 900px;" class="fr-fic fr-dib" data-uploadid="7426" data-responsetext="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/655f45cfed86d-1700742607.png" data-location="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/655f45cfed86d-1700742607.png" data-url="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/655f45cfed86d-1700742607.png"> <h1>Saldırı Sözleşmesindeki Güvenlik Açığı Metodu</h1><ul><li>KyberSwap'teki saldırının temel nedeni, onay ayarlamalarını ve likiditenin iki kez sayılmasını içeren manipülatif eylemlerden kaynaklandı. </li><li>Saldırganlar, düşük likiditeye sahip havuzları tüketmek için flaş kredi kullandı. </li><li>Takaslar ve stratejik konum değişiklikleri uygulayarak, hedeflenen havuzlardaki geçerli fiyatlara ve tiklere müdahale ettiler. </li><li>Saldırganlar, çift likidite sayımına neden olmak için birden fazla takas adımı ve çapraz işaret operasyonları başlattı. </li><li>Sonuç olarak, havuzlar bu planlı eylemler dizisiyle etkili bir şekilde boşaltıldı.</li></ul> Akıllı sözleşmelerinizi örnek verdiğim gibi saldırı modellerinden korumak için savunma amaçlı teknolojiler kullanmalı ve saldırganların bu güvenlik açıklarından nasıl yararlandığını deneyimli protokol güvenliği uzmanlarından danışmanlık almanız gerekir. Akıllı sözleşmelerin doğru yazılması, kullanılması ve dayanıklılığı çok önemlidir.&nbsp;KyberSwap hackine neden olan Solidity'deki güvenlik açıklarını birkaç madde ile özetlemek istiyorum: <h1>1-) Re-Entrancy</h1>Yeniden giriş saldırılarında blok zinciri ağına kötü amaçlı sözleşmelerin yerleştirilir ve kötü amaçlı sözleşmenin hedef sözleşmeyi manipüle ederek varlıkların kendisine gönderilmesi sağlanır. (2016 yılında gerçekleşen Ethereum saldırısı bu yöntemle yapılmıştır.) <img src="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/655f45c87dd51-1700742600.png" style="width: 900px;" class="fr-fic fr-dib" data-uploadid="7425" data-responsetext="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/655f45c87dd51-1700742600.png" data-location="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/655f45c87dd51-1700742600.png" data-url="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/655f45c87dd51-1700742600.png"> Saldırganlar, hedef sözleşmenin çekim kabiliyetine erişebilmesi için başka bir sözleşmeyi çağırabilir.&nbsp;Ancak çağrı sözleşmesi aynı çekim fonksiyonunu çağırırsa, şiddetli geri dönüş aynı çekim fonksiyonu tekrar tekrar çağırabilir.&nbsp;Bu işlem sırasında, sözleşmedeki bakiye güncelleme işlemi tamamlanamadığı için kalıcı olabilir. Bu tür saldırıları önlemek için yazılımcıların “check-efekt-interact” prensibini izlemesi gerekir. Bu prensibe göre bir fonksiyon içinde etkileşime geçmeden önce kontroller yapılmalıdır. Ek olarak akıllı sözleşmelerde temel hayatta kalmanın özellikle fon çekme işlemlerinin uygun şekilde yapılması gerekir. <h1>2-) Aritmetik Aşırı/Düşük Akışlar</h1>Bir işlemin sonucu olan bir sayının değeri bir değişkenin belirtilen süreçlerin büyük veya küçük olması durumunda ortaya çıkar.&nbsp;Bu da beklenmeyen davranışlara ve hatta sözleşme hatalarına yol açabilir.&nbsp;Yazılımcılar, mevzubahis sorunu önlemek için SafeMath kitaplığını kullanabilir.&nbsp;Kütüphane aritmetik işlemleri için taşma/eksik koruma sağlayarak bu tür işlemlerinin gerçekleştirilmesini engeller. <h1>3-) Unexpected Ether</h1>“Beklenmeyen Ether”, sözleşme tasarımı veya bitmesi nedeniyle Ethereum (ETH) tutarlarının yanlışlıkla bir sözleşme hesabına gönderilebileceği akıllı sözleşmelerle ilgili bir sorundur.&nbsp;Bu sözleşmelerin beklenmedik şekilde davranmasına hatalar ortaya çıkabilir ve hatta para kaybına neden olabilir.&nbsp;Beklenmeyen ether, kendini yok eden anahtar kelime veya harici bir sözleşme geri dönüş fonksiyonundaki kötü amaçlı kod dahil olmak üzere bir dizi nedenden kaynaklanabilir. Bu tür bir saldırı, yalnızca hedeflenen alıcının aldığı bir para çekme modeli kullanılarak önlenebilir. Bu mod para çekme işlemleri için sözleşme kontrollü değişkenleri kullanır. Böylece tesadüfen ether'in dolaşımının sağlanmasına yardımcı olur. <h1>4-) Delegatecall</h1>Bir sözleşmenin başka bir sözleşmeye ait kodu çalıştırmasına izin veren güçlü bir özelliktir. Ancak çağıran giriş sözleşmesinin kopyaları düzgün bir şekilde sürdürülmezse çağıran sözleşmenin dağıtılmasının kötü amaçlı kullanılması mümkündür. Bu saldırıyı önlemek için herhangi bir değişiklik yapılmadan önce verilerin saklanması gereklidir. Bu nedenle kötü amaçlı kodun kapsamı sınırlıdır. <h1>5-) Default Visibilities</h1>Varsayılan görünürlükler, bir geliştirici bir görünümün görünme durumu özel olarak veya dahili olarak belirtiyi unuttuğunda ortaya çıkar.&nbsp;Bu durumda fonksiyon, varsayılan olarak herkese açık kalır, herkes tarafından çalıştırılabilir ve saldırganlar depolamayı kullanarak sözleşmeyi bozabilir.&nbsp;Bu tür saldırıların önlenmesi için işlevin açıkça beyan edilmesi zorunludur. <h1>6-) Entropi Yanılsaması</h1>Geliştiriciler rastgelelik elde etmek için potansiyel olarak öngörülebilir bir rastgelelik kaynağı (sonraki çoğalmanın karması gibi) kullandığında, saldırganlar bir sonraki rastgele değeri tahmin ederek sözleşmeleri manipüle edilebilir.&nbsp;Bu saldırı için birden fazla rastgele üretim tabanlı bir rastgele sayı kullanılır. <h1>7-) Zaman Damgası Manipülasyonunu Engelle</h1>Saldırganlar, block timestamp manipulation (blok zaman damgalarını manipüle) etmek için akıllı sözleşmelerdeki zamana dayalı kilitleme girişi gibi mevcut ilgili özellikleri kullanabilir. Bu saldırıyı önlemek için güvenilirliğinden emin olduğunuz bir kaynağa dayalı bir zaman damgası kullanabilirsiniz. <h1>8-) İşaretlenmemiş CALL Dönüş Değerleri</h1>“Kontrolsüz CALL dönüş değeri”, Solidity'deki bir güvenlik açığıdır. Burada düşük seviye aramanın dönüş değeri kontrolü yapılmaz. Bu sorunun önlenmesi için düşük seviyeli aramaların dönüş değeri her zaman kontrol edilmelidir. <h1>9-) External Contract Referencing</h1>Harici sözleşme referansı (dış sözleşme referansı) bir sözleşmenin bir saldırgan tarafından manipüle edilebilen bir dış adresle iletişime bağlanmasıdır;&nbsp;bu durumda zararlı olanı kötü amaçlı kod yürütmek için kullanabilir.&nbsp;Bu saldırıyı önlemek için her zaman sözleşme adreslerini doğrulamalı ve güvenilir sözleşmelerden oluşan bir whitelist kullanmalısınız. Blok zinciri teknolojisi, güvenli bir dağıtım yapısı oluşturmak için tam bir yığın deposu! Ancak güvenlik açıkları nedeniyle akıllı sözleşmelerin dikkatli yazılması ve yönetilmesi kritiktir. Bu nedenle kod base içerisinde özellikle Solidity gibi bir akıllı sözleşme dili kullanılırken güvenlik her zaman birinci öncelik olmalıdır. <h1>Saldırı Oranını Azaltma ve Çözüm Önerileri</h1><ol><li>Olası business mantığı dahilinde kapsamlı test senaryoları (yukarıdaki 9 madde) yazarak kodunuzu her zaman doğrulayın. </li><li>Bu tür güvenlik açıklarını önlemek için en iyi Akıllı Sözleşme denetçilerinin sözleşme içerisindeki mantıksal sorunlar açısından incelemesi gerekir. Kurum içerisinde Cyber Govarnance kültürünün oluşturulması gerekmektedir. </li><li>En iyi uygulamaları takip edip en güncel güvenlik teknikleriyle güncel kalarak daha güvenli ve güvenilir akıllı sözleşmeler oluşturabilirsiniz. Ekosistem içerisinde rolünüz ne olursa olsun güncel kalmaya özen göstermelisiniz. </li><li>Akıllı sözleşme saldırılarının önüne geçmek için muhakkak bağımsız denetçi tarafından ilgili protokoller ve protokollere bağlı çalışan kontratlar denetlenmelidir.&nbsp;</li></ol> Akıllı sözleşme denetimlerinin önemini saldırı boyutlarıyla ele aldığım detaylı yazıma <a href="https://www.coindeskturkiye.com/yazarlar/meltem-erdem/guvenilirlik-ve-guvenligin-saglanmasi-web3te-akilli-sozlesme-denetimlerinin-onemi-5199" rel="noopener noreferrer" target="_blank">&nbsp;buradan</a> ulaşabilirsiniz. Akıllı sözleşmelerin ve protokollerin çalıştığı (DeFi) mimarilerin, hack oranlarının yıl içerisinde yüzde 38 arttığı bu dönemde; kodların ve protokollerin karmaşık dansında blok zinciri güvenlik denetimi lüks değildir; bir zorunluluktur.

Hamdi Küçük

Kullanım alanlarına göz atacak olursak, <a href="https://www.coindeskturkiye.com/tag/NFT" rel="noopener noreferrer" target="_blank">NFT'leri&nbsp;</a>dijital kimlikler oluşturmak, kullanıcıları ödüllendirmek, içerikten para kazanmak, kitle fonlamasını etkinleştirmek ve topluluk katılımını teşvik etmek için kullanmak mümkün. NFT'ler ayrıca kullanıcıların avatarlarını özelleştirmelerine, koleksiyonlarını görüntülemelerine ve diğer NFT sahipleriyle etkileşime girmelerine olanak tanıyarak kullanıcı deneyimini ve Web3 projelerinizin tasarımını da geliştirebilir.&nbsp; <h1>Katılım Kanıtı Teknolojisi Nasıl İşler?</h1>Katılım kanıtı protokolü veya “POAP (Proof-of-attendance Protocol)”, sınırlı süreli yarışmalara, etkinliklere katılmak, bir topluluğun parçası olmak için giriş bileti almak ve bunlara benzer özel hak/ayrıcalıklara erişmek için bir şarta dayalı olarak NFT'ler verebileceğiniz fikrine dayanmaktadır. Bu sahiplik, ayrıcalık ve sosyal kanıt duygusu yaratarak Web3 projelerinize daha fazla kullanıcı ve yatırımcı çekmenize yardımcı olabilir. Örneğin, TIME dergisi TIMEPieces Discord topluluk oturumlarında harika bir iş çıkarıyor. Akış içinde gizli bir kelime veriyorlar ve yaklaşık bir saat içinde web sitelerine giderek kelimeyi girerseniz bunu yapmak size özel bir POAP NFT kazandırıyor. NFT tabanlı iş modellerinde katılım kanıtı protokolünden yararlanarak yaratıcı pazarlama kampanyaları tasarlamak ve yeni iş modelleri üretmek kullanmasını bilen için devrim niteliğinde yeni bir araç seti. Ayrıca, bir e-postanın yanlışlıkla spam olarak işaretlenmesi veya çeşitli diğer nedenlerle teslim edilmemesi gibi teknik sorunlar hakkında endişelenmenize gerek yoktur. Erişimlerinin kanıtı blok zincirinde hemen görülebilir ve anında erişime izin verir.&nbsp; <h1>NFT'ler Üyelik Deneyimini Nasıl Dönüştürebilir?</h1>Üyelik iş modelinizi NFT tabanlı olarak dönüştürerek, üyelerinizin cüzdanlarına bağlanabildiğiniz her yerde özel içeriğinizi bulabilmelerini sağlayabilirsiniz. Kullanıcılar artık giriş yapmak ve içeriği görüntülemek için bir şifre hatırlamak zorunda değiller. Tek yapmaları gereken cüzdanlarını bağlamak ve ardından akıllı sözleşmeler otomatik olarak gerekli NFT'lerin cüzdanda olup olmadığını kontrol edecek ve NFT sahibinin erişimi olan içeriğin kilidini açacaktır.&nbsp; Podcastinizde veya blogunuzda özel içerik oluşturmak istiyorsanız, bunu insanları blogunuza giriş yapmaya zorlamadan yapabilirsiniz. Ayrıca onları Discord sunucunuza, Shopify mağazanıza veya onlara özel bir avantaj sunmak istediğiniz herhangi bir yere gönderebilirsiniz.&nbsp; Birisi sizin platformunuza olan üyeliğini bitirmek isterse, cüzdanındaki NFT'yi başka birine satması yeterli olacaktır. Her şey, sizin herhangi bir şeyi değiştirmenize gerek kalmadan sorunsuz ve otomatik olarak yeni sahibine aktarılacaktır. <h1>İşletmeler NFT İş Modellerini Neden Düşünmeli?</h1>&nbsp;Tahmin edebileceğiniz gibi işletmeler için öne çıkmak ve kitlelerinin dikkatini çekmek gittikçe daha da zorlaşıyor. Bu sebeple sürekli olarak yeni ve yaratıcı bir iletişim kampanyası tasarlamak zorundalar.&nbsp; NFT'ler, kalabalık ve doygun pazarlarda bile işletmelerin öne çıkmasına ve kitleleriyle daha güçlü bağlantılar kurmasına yardımcı olabilecek benzersiz deneyimler sunmanın, farklılaşmanın bir yolunu sağlar. İçeriklere, ürünlere ve daha fazlasına özel erişim sağlamak gibi kitleler için benzersiz deneyimler oluşturmak üzere dijital varlıklar olarak kullanılabilir. Bu yaklaşım, o markanın sevenleri arasında bir ayrıcalık ve topluluk duygusu oluşturmaya yardımcı olabilir, kendilerini işletmeye daha fazla yatırım yapmış ve bağlı hissetmelerini sağlayabilir. Örneğin, bir müzisyen, sahip olana özel konser deneyimleri ve sahne arkası içeriğe erişim sağlayan bir NFT yayınlayabilir. Bir giyim markası, sahibine sınırlı sayıda üretilen bir ürün serisine erişim sağlayan bir NFT yayınlayabilir. Son kullanıcı tarafında çok değerli olan kişiselleştirilmiş özel deneyim için yapılabileceklerin neredeyse sınırı yok. <h1>Müşteri Sadakati için NFT İş Modelleri</h1>Önümüzdeki günlerde markaların mevcut müşteri deneyimini ve sadakat programlarını geliştirmek için çok sayıda başarılı NFT projeleri başlattığına şahit olacağız. Örneğin, bir kahve markası NFT'leri bir sadakat programının parçası olarak kullanabilir ve müşterilerin alışverişleri karşılığında ödül olarak NFT kazanmalarını/ toplamalarını/biriktirmelerini sağlayarak sadık bir hayran kitlesi geliştirebilir. <ul><li>İlginizi çekebilir: <a href="https://www.coindeskturkiye.com/yazarlar/hakan-kesler/spor-ve-nft-teknolojisinin-bulusmasi-5152" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Spor ve NFT Teknolojisinin Buluşması</a></li></ul> Starbucks kısa süre önce Odyssey adlı Web3 tabanlı sadakat programının beta sürümünü başlattı. Odyssey katılımcıları heyecan verici yeni avantajlara ve deneyimlere erişimin kilidini açacak koleksiyonluk 'Yolculuk Pulları' (NFT'ler) ve Odyssey Puanları kazanmak için bir dizi eğlenceli, etkileşimli etkinlik olan Starbucks Odyssey 'Yolculuklarına' katılabilecekler. <h1>Ön Satışlar için NFT İş Modelleri</h1>NFT'lerden yararlanmanın bir başka yolu da bir ürünün ön satışını güvence altına almaktır. Liquid Collections, içecek şişelendiğinde ve gönderilmeye hazır olduğunda bir ürün için kullanılabilecek NFT'ler satarak herkesin ısmarlama, küçük parti şarap veya alkollü içki markası oluşturmasına yardımcı oluyor. Overpriced JPEGs adlı podcast, Liquid Collections ile Overpriced Jin NFT’sini piyasaya sürdü ve ardından bir teşekkür olarak geçmiş konuklarına özel hediye olarak gönderdi. Bir marka, airdrop modelini geliştirerek, hedef kitlesi ve değerleriyle uyumlu mevcut bir NFT projesiyle ortaklık kurabilir, bu projenin sahiplerine, ürün serilerinde veya hizmetlerinde indirim için kullanılabilecek ek bir NFT (dijital varlık) airdrop edebilir. <ul><li>İlginizi çekebilir: <a href="https://www.coindeskturkiye.com/teknoloji/azuki-yeni-nft-koleksiyonu-elementalsi-tanitti-4662" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Azuki, Yeni NFT Koleksiyonu “Elementals”ı Tanıttı</a></li></ul> Önümüzdeki dönemde işletmelerin rekabette fark yaratabilmek amacıyla uzun dönemli NFT vizyonlarını ortaya koyduklarına ve yaratıcılıklarını maksimum derecede kullandıklarına tanık olacağız.&nbsp; Uzun vadeli NFT vizyonu oluştururken, teknolojinin hızla evrildiği bir ortamda esneklik ve sürekli yenilik önemlidir. NFT'ler, sanat, oyun, eğitim, mülkiyet hakları ve daha birçok sektörde büyük potansiyel sunmaktadır. Bu nedenle, işletmelerin geleceğe yönelik NFT tabanlı iş modelleri geliştirmek için araştırma, geliştirme ve yatırım yapmaları gerekecektir. Aynı zamanda, bu teknolojinin yasal ve etik sorumlulukları da göz önünde bulundurulmalıdır.&nbsp; NFT'lerin gelecekte sanat, kültür, eğitim ve ticaret dünyasını nasıl şekillendireceğini öngörmek zor olabilir, ancak bu teknolojiyi anlayışlı bir şekilde kullanarak, uzun vadeli bir NFT vizyonu oluşturmak işletmelere büyük fırsatlar sunacaktır.

Köşe yazarlarımızdan Hamdi Küçük (@hamdikucukk) kaleme aldı: "Uzun Vadeli NFT Vizyonu Oluşturma ve NFT Tabanlı İş Modelleri"

Uzun Vadeli NFT Vizyonu Oluşturma ve NFT Tabanlı İş Modelleri

İflas eden şirketler, iflas etmeden 30 gün önce yaptığı ödemeleri geri talep edebiliyor. Mevcut FTX yönetimi bu hakkını kullanarak birçok defa geri ödeme talep etmişti. Şimdi de sıra <a href="https://www.coindeskturkiye.com/tag/bybit" rel="noopener noreferrer" target="_blank">kripto borsası Bybit'e</a> geldi. İflasın hemen öncesindeki 1-2 gün içerisinde Bybit’e bağlı yatırım şirketi Mirana’nın sahip olduğu VIP ayrıcalıklı hesap sayesinde yüklü miktarda para çektiği belirtildi. Açılan davada, Bybit, Mirana ve yine bu gruba bağlı trade şirketi Time Research Ltd. olmak üzere toplamda 3 davalıdan 950 milyon dolarlık geri ödemenin FTX’e yapılması talep edildi. <h1>Guardian Projesi&nbsp;</h1>Singapur’daki regülatörün DeFi-CeFi yani geleneksel ve merkeziyetsiz platformların birleşmesiyle ilgili yayınladığı bir çalışma doğrultusunda, bir süredir finans devleri çeşitli testler yürütüyorlar. Bu testlerin belki de en ses getireni JPMorgan’ın başlattığı girişim oldu.&nbsp; JPMorgan, Guardian Proje girişimini, Evergreen alt ağının merkezi ağ oluşturmaya izin vermesi nedeniyle, Avalanche üzerinde yürüteceğini duyurdu. Varlıkların tokenize edilmesi, bu tokenizasyonun fon yöneticileri tarafından yapılması, tüm sürecin otomatikleştirilmesi ve bankacılık servislerinin de entegre edilmesini hedefleyen kapsamlı bir proje bu. O yüzden de birçok partnere sahip. JPMorgan’ın bu tür servisler için kullandığı Onyx ağı bir Avalanche alt ağı gibi çalışacak ve Wisdomtree ile Apollo şirketleri varlık yönetim tarafında, Avalanche-Oasis Pro- Provanence Blockchain-Biconomy şirketleri blok zinciri üzerine teknik destek tarafında, ağlar arası iletişim ve operasyon için Layerzero ve Axelar projenin ortakları olarak açıklandı. Avalanche gibi halka açık, merkeziyetsiz bir ağ üzerinde bankaların regülasyon ve banka standartlarını karşılayabilecek merkezi bir ağ kurabilmelerine izin verdiği için bu girişim çok önemli.&nbsp; Avalanche ağı geçtiğimiz haftayı yoğun geçirdi. JPMorgan dışında Citibank ve Republic de tokenizasyon için Avalanche ile çalışacaklarını açıkladı.&nbsp; <h1>Bankalar Kriptoya Koşuyor&nbsp;</h1>Her sayıda mutlaka geleneksel finans oyuncularının kripto para adaptasyonuyla ilgili çok sayıda haber yazıyorum. Bu hafta da diğerlerinden farklı olmadı. <ul><li>CBOE, spot BTC ve ETH işlemlerine ek olarak kaldıraçlı BTC ve ETH işlemlerini piyasaya sürmeyi planlıyor. </li><li>UBS, HSBC ile işbirliği yaparak belirli bir varlık düzeyinin üzerinde olan Hong Kong’daki müşterilerine kripto paralarla ilgili ETF’lere yatırım yapma imkanı tanıyacak. &nbsp;</li><li>Blackrock, spot BTC ETF başvurusunun ardından resmen spot ETH ETF başvurusunda bulundu. </li><li>G.Kore’nin ulusal emeklilik fonu, ilk kez kripto para bağlantılı bir yatırım yaparak 20 milyon dolara yakın Coinbase hissesi satın aldı. Piyasanın hareketleneceğini beklediklerini gösteriyor. </li><li>Geleneksel ekonomi sayılmaz ama CoinShares, ABD’ye genişleme planları çerçevesinde Valkyrie’nin kripto para ETF operasyonlarını satın almak için bir opsiyon anlaşması imzaladı. Birinci çeyreğin sonuna kadar geçerli olacak opsiyon, ETF’ler sayesinde ABD piyasasının kripto para oyuncularından tekrar ilgi görmeye başladığını gösteriyor.</li></ul> <h1>DeFi Dolu Dizgin&nbsp;</h1><ul><li>Circle, 2021’den sonra ilk kez altyapı geliştirmesini v2.2 ile duyurdu. Ethereum’un Account Abstraction geliştirmesiyle daha uyumlu çalışma, daha ucuz işlemler ve EVM tabanlı ağlara olan desteğin arttırılması gibi geliştirmeler içeriyor. </li><li>Circle, ayrıca Sei blok zinciri ağına yatırım yaptığını duyurdu. </li><li>Sushi, Filecoin ağında faaliyete geçtiğini açıkladı. Bu ağdaki ilk DEX Sushi oldu. </li><li>Aave ve ona bağlı kuruluşlar, artık Avara adlı üst bir şirkete bağlı olacak. Şirket yapılanması değiştirildi. </li><li>OKX borsası X1 adlı yeni bir Layer 2 ağının testnet aşamasına geçtiğini duyurdu. Ethereum’da Polygon desteğiyle faaliyete geçen ağda, borsanın kendi tokeni OKB’nin kullanılması bekleniyor. </li><li>dYdX, kendi ağını faaliyete geçirmesinin ardından, trade işlemlerinin de faal olduğunu açıkladı. Yavaş yavaş ağ tam kapasite çalışmaya doğru ilerliyor.</li></ul> <h1>Web3&nbsp;</h1><ul><li>Oyun devi Square Enix, ilk NFT entegreli oyunu Symbiogenesis’i piyasaya sürdü. Hikaye bazlı oyunu oynaması ücretsiz ancak tüm bölümleri bitiren ve <a href="https://www.coindeskturkiye.com/tag/NFT" rel="noopener noreferrer" target="_blank">NFT’lere&nbsp;</a>sahip olan kullanıcılardan 3 tanesi, oyunun nasıl biteceğiyle ilgili hikayeyi belirleme opsiyonuna sahip olacak. </li><li>Disney, biraz geç de olsa piyasa hareketlenmeye başlamışken sektöre adım attı. Dapper Labs ile birlikte Disney Pinnacle adlı yeni bir NFT marketin faaliyete geçeceği duyuruldu. İçerisinde hepimizin bildiği Walt Disney, Pixar ve Star Wars markaları da bulunacak. </li><li>Decentraland’ın geleneksel müzik festivali bu yıl da 80’den fazla sanatçının katılımıyla gerçekleştirildi. Metaverse kavramının güçlü kalabilmesi açısından bu tür etkinliklerin düzenli yapılması çok önemli. </li><li>Londra merkezli Degen Distillary, NFT entegrasyonlu Vodka markasını piyasaya süreceğini duyurdu. NFT sahipleri, isterlerse NFT karşılığında 1 şişe vodka alabilecek. Ancak NFT’yi tutmak isterlerse markanın ticari haklarını kullanma hakkına sahip olacaklar. Yani Vodka markasını kullanarak ticari bir gelir elde edebilecekler.&nbsp;</li></ul>

Haftaya Bakış: Bybit’e 950 Milyon Dolarlık Dava

Eren Bozbulut

Nil Vakfı, daha önce zero-knowledge proof (sıfır bilgi ispatı) devrelerini derlemek için "zkLLVM" adında bir derleyici, Ethereum Sanal Makinesinde durum doğrulayıcısı <span style="color: rgb(33, 33, 33); font-family: Helvetica; font-size: 17px; font-style: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; widows: 2; word-spacing: 0px; -webkit-text-stroke-width: 0px; white-space: normal; background-color: rgb(255, 255, 255); text-decoration-thickness: initial; text-decoration-style: initial; text-decoration-color: initial; display: inline !important; float: none;">Mina gibi sıfır bilgi ispatı teknolojileri ve blok zincirinin geleceği için oldukça önemli projelere imza atmış bir vakıf. Vakıf şu anda,Ethereum'u 60,000'den fazla TPS'e (saniye başına işlem) ölçeklendiren ve Web3 geliştiricilerine ölçeklenebilir, güvenli ve birleştirilebilir uygulamalar oluşturma imkanı tanıyan <span style="color: rgb(33, 33, 33); font-family: Helvetica; font-size: 17px; font-style: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; widows: 2; word-spacing: 0px; -webkit-text-stroke-width: 0px; white-space: normal; background-color: rgb(255, 255, 255); text-decoration-thickness: initial; text-decoration-style: initial; text-decoration-color: initial; display: inline !important; float: none;">"=nil;" isimli bir <a href="https://www.coindesk.com/learn/what-are-rollups-zk-rollups-and-optimistic-rollups-explained/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">zk-rollup&nbsp;</a>üzerinde çalışıyor. Gelin, birçoğumuzun yeni tanıştığı "zkSharding" konseptini daha yakından inceleyelim. Günümüzde layer-2 çözümleri ölçeklenebilirlik adına bir "durum parçalanması" yaratıyor. Nil ise birleşik yürütme ortamından ödün vermeden Ethereum ölçeklenebilirliğinin sınırlarını zorlayan bir latman-2 tasarımı sunuyor. Bunu, dinamik bir <a href="https://www.coindesk.com/learn/what-is-ethereum-sharding-a-beginners-guide/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">sharding&nbsp;</a>mekanizmasıyla Ethereum verilerine doğrulanabilir erişimi birleştirerek ve sıfır bilgi teknolojisi ile güvence altına alarak yaptığını iddia ediyor. =nil; zk-rollup’ının hedefi, Tip-1 zkEVM sahibi bir zk-rollup olmak. Vitalik Buterin’in tanımladığı Tip-1, tamamen Ethereum dengi anlamına geliyor. Bu da =nil; üzerinde, Ethereum’da çalışan bütün uygulamaların hiçbir değişikliğe gerek duyulmadan çalışabileceğini ifade ediyor. Tip-1 olmanın avantajlarını ve dezavantajlarını Vitalik’in kendi blog sayfasında tarafımdan <a href="https://vitalik.ca/general/2022/08/04/zkevm_TR.html" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Türkçeye çevrilmiş hali ile</a> bulabilirsiniz. Blok zinciri ve kriptografi meraklıları, geleneksel bir zk-Rollup anlayışının dışına çıkan "=nil;" projesini sabırsızlıkla bekliyor. Nil Vakfı’nın zkSharding ile getirmek istediği yenilik, Nil Vakfı'nın CEO'su ve kurucu ortağı Misha Komarov CoinDesk ile röportajındaki "Bir süredir yol haritasında olan, uzun süredir vaat edilen sharding'i, müdahalesiz bir şekilde getirmeye çalışıyoruz” cümlesi ile özetlenebilir.

Köşe yazarlarımızdan Eren Bozbulut (@notereneth) kaleme aldı: "@nil_foundation zkSharding’i Tanıttı"

Meltem Erdem

Son Yazılar

Yazarlardan

DD
Doç. Dr. Caner Özdurak

BA
Berkay Aybey

GP
Gökhan Polat