Dr. Cüneyt Devrim

Kurumların artık Web 3.0 konusunda belli başlı eğitimler vererek hem uzun hem de kısa vadeli olmak üzere çeşitli stratejiler oluşturması gerekiyor.

Kurumların Web 3.0 Yolculuğu

Sanal platformları daha fazla deneyimledikçe dijital varlıklara sahip olma arzumuz da aynı hızda artacak.

Web 3.0 ve Sahiplik

Son dönemin en güncel konusu üzerine bazı düşünceler...

Metaverse: Balon mu, Devrim mi?

Dr. Cüneyt Devrim adlı köşe yazarının tüm yazıları burada! İncelemek için hemen tıklayın!

Dr. Cüneyt Devrim Tüm Haberleri

Berkay Aybey

Yarılanma demişken ilk başlığı Bitcoin madencilerine ayırmak istedim.&nbsp; Bitcoin madencilerinin yüksek elektrik tüketimi yıllardan beri sorgulanan ve tepki çeken bir durum olmuştu. Zaman içerisinde yenilenebilir enerjinin payı ciddi oranda artmış olmasına rağmen henüz tatmin edici bir seviyeye gelmedi. Günümüzde, savaşlar ve enflasyonun getirdiği problemlere paralel olarak enerji piyasasında yaşanan dalgalanma, Bitcoin madencilerinin tükettiği enerjiye daha çok dikkat çekilmesiyle sonuçlandı. Norveç, uzun yıllardır kripto para madenciliğinde adı duyulan bir ülke. İlk sıralarda yer almasa da ülkenin yenilenebilir enerji altyapısının gelişmiş olması, Norveç’i cazip ülkeler arasına sokuyordu. Norveç’te çıkacak yeni bir yasayla veri merkezlerinin regüle edilmesi planlanıyor ki bu merkezlerin içerisine madencilik faaliyetleri de dahil. Regülasyon sonrasında madencilerin engellenmek istediği sıkça konuşuldu. Doğrudan bir yasaklama olmasa da Norveç’te iş yapmanın mantıksız olacağı bir yapının getirilmesi mümkün.&nbsp; İskandinav ülkelerinin yenilenebilir enerjiden ürettiği elektriğin madenciler tarafından tüketilmesi nedeniyle özellikle ağır sanayinin elektrik talebinin zaman zaman karşılanamadığı veya yüksek maliyetlere maruz kaldığı endişeleri daha önce de dile getirilmiş ve madenciler eleştirilmişti. <h1>Hong Kong ETF&nbsp;</h1>Bir önceki sayıda, Hong Kong’un ETF onaylarını vermesinin an meselesi olduğundan bahsetmiştim. Beklenildiği üzere ETF onayları verildi. ABD’den farklı olarak BTC’nin yanında ETH ETF onayları da verildi. Ancak bu ürünler henüz işleme açılmadılar. Sadece bu ürünlerin uygun olduğuna dair onay verilmiş oldu. Çalışmalar tamamlanır tamamlanmaz yakın bir zamanda işleme açılması planlanıyor. <ul><li>İlginizi çekebilir: <a href="https://www.coindeskturkiye.com/piyasalar/gune-bakis-hong-kong-spot-btc-etf-basvuranlari-onay-aldiklarini-duyurdu-6202" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Güne Bakış: Hong Kong Spot BTC ETF Başvuranları Onay Aldıklarını Duyurdu</a></li></ul> Ether ETF’in onaylanması, eğer SEC ETH ETF için ret kararı verirse son derece önemli olacak. Çünkü bu durumda ETH ETF talebi için sermayenin Hong Kong’a doğru kayma ihtimali doğabilir. Nasıl ki Çinli şirketler kendi ülkelerinde yasak olmasına rağmen Hong Kong üzerinden dolaylı yollarla kripto para girişimlerinde bulunuyorsa, ABD’li şirketlerin de Hong Kong’u bu amaçla kullanmak istemesi mümkün olabilir. Dolayısıyla Hong Kong’un verdiği onay, SEC için de bir endişe kaynağı olabilir. <h1>AggLayer Çekim Merkezi Oldu&nbsp;</h1>Marketing konusunda her zaman en başarılı projeler arasında gösterilen Polygon, zero-knowledge tabanlı çalışan blok zincirlerin tek bir arayüz üzerinde toplu şekilde çalışabilmesini sağlayan Agglayer projesi üzerinden yeni girişimleri çekmeye devam ediyor. <ul><li>İlginizi çekebilir: <a href="https://www.coindeskturkiye.com/teknoloji/union-labs-agglayer-entegrasyonu-ile-polygon-ve-cosmosu-koprulemeyi-planliyor-6225" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Union Labs, AggLayer Entegrasyonu ile Polygon ve Cosmos’u Köprülemeyi Planlıyor</a></li></ul> Son olarak OKX kripto para borsası, kendi blok zinciri olan X’i layer 2 ağ olarak hayata geçirdi. Ağın kendi token’ı olarak, OKX’in token’ı OKB seçildi. Zero-knowledge tabanlı X ağı Polygon’un AggLayer altyapısına dahil olacağını da açıkladı. AggLayer katılımcıları bir bir artıyor.&nbsp;&nbsp;<h1>Bytedance-SUI&nbsp;</h1>Tiktok’un sahibi Bytedance, kendisine bağlı Byteplus üzerinden SUI’yi geliştiren Mysten Labs ile bir anlaşma gerçekleştirdi. Anlaşmaya göre özellikle web3 projeleri için Byteplus’ın yapay zeka altyapısı, ağ ve sunucu arasındaki iletişim ve algoritma servisleri Mysten Labs tarafından kullanılabilecek. Bir önceki sayıda yine Mysten Labs’ın Nintendo benzeri bir oyun konsolu çıkaracağından bahsetmiştim. Hemen ardından Byteplus ile olan işbirliği, oyun altyapısı için çalışmalara hız verildiğini gösteriyor. <h1>Aptos Ascend&nbsp;</h1>Aptos, şirketlere yönelik varlık yönetim şirketi kuruyor. Aptos Ascend isimli yeni yapılanma için sektörün önde gelen isimleriyle anlaşmalar imzalandı. Piyasa öngörüleri için Brendan Howard ile anlaşılırken, web3 altyapısı için SK Telecom ile imzalar atıldı. Ayrıca Boston Consultin Group’dan da hizmet alınacak. <h1>Kısa Kısa&nbsp;</h1><ul><li>Tether CEO Ardoino, yeni bir tokenizasyon platformunun reklamını yaptı. Hazine tahvilinden, kahve dükkanlarının hediye puanlarına kadar her şeyin tokenize edilebileceğini iddia etti. </li><li>USDT ve XAUT(altın endeksli stabil para) TON blok zincirine entegre edildi. </li><li>XAI, stake geliri dağıtmak için çeşitli havuzlar kurduğunu duyurdu. </li><li>Worldcoin, OP altyapısını kullanarak kendi blok zinciri World Chain’i hayata geçirecek. </li><li>2022 yılında Mango Markets adlı Defi platformunu dolandıran Avraham Eisenberg, SEC’in dolandırıcılık suçlamasının görüşüldüğü davada suçlu bulundu. </li><li>Hindistan, mevzuatlara uymadıkları için 9 kripto para borsasına erişim yasağı getirmişti. Binance, 2 milyon dolarlık cezayı ödeyerek ülkede tekrar aktif olmayı planlıyor. </li><li>Samsung, akıllı televizyonlarına Polygon blok zinciri altyapısını, OpenSea NFT marketini ve Ledger’ın cüzdan hizmetini entegre edeceğini duyurdu. Bu entegrasyona sahip televizyonlar sınırlı sayıda üretilecek.</li></ul> <h1>NFT Dünyası&nbsp;</h1><ul><li>Stepn, Adidas ile işbirliği açıkladı. İki marka işbirliğinde 1000 adetlik bir NFT koleksiyon çıkarıldı. Adidas, daha önce de BAYC ile işbirliği gerçekleştirmişti. </li><li>Bitcoin merkezli NFT Runestones, kısa bir sürede en değerli ikinci NFT koleksiyonu olmayı başardı. Birinciliği CryptoPunks koleksiyonu korumaya devam ediyor. </li><li>Yuga Labs’in ana ürünü BAYC popülaritesindeki düşüş CEO değişimini beraberinde getirmişti. Yeni yönetim, daha önce duyurulan web3 oyun markalarının satışını gerçekleştirdi. HV-MTL ve Legends of the Mara adlı iki oyun IP’si Faraway’e satıldı. Faraway pek yabancı bir isim sayılmaz. Yuga Labs’in zaten beraber çalıştığı bir nevi kardeş şirket gibi bir konumda bulunuyordu. Satışın asıl amacının Yuga Labs’in kendi ana ürünleri BAYC ve Otherside ekosistemine odaklanarak yan projelerin yönetimini devretmesi olarak yorumlandı. </li><li>Son olarak, 2002’den bu yana 167 milyon kişinin oynadığı Güney Kore merkezli Ragnarok oyunu, Ragnarok: Monster World yenilenmesiyle Ronin blok zincirine geliyor. Axie Infinity ile adını duyuran Ronin, mevcut boğa döneminde yeni oyunları kendi altyapısına dahil ederek oyun çeşitliliği sağlamaya çalışıyor.</li></ul>

Haftaya Bakış: Norveç Madencileri

Burak Tamaç

Bitcoin dünya çapında ilgi görmeye devam ederken, yeni başlayanlara bu kavramı tanıtma yaklaşımı, kitlesel adaptasyon için hayati bir rol oynuyor. Bazı savunucular sıkı bir şekilde "sadece Bitcoin" anlatısına inansa da, bu saldırgan duruş çoğu zaman anlaşmayı engelliyor ve potansiyel benimseyenleri caydırıyor. Bunun yerine, eğitime ve anlamaya öncelik veren "Önce Bitcoin" yaklaşımı, bitcoin'e olan gerçek ilgiyi ve uzun vadeli yatırımı teşvik etmek için daha etkili olabilir. <h1>"Sadece Bitcoin" Yaklaşımının Sınırlamaları</h1>"Sadece Bitcoin" anlayışının savunucuları genellikle bitcoin'in diğer kripto paralara kıyasla üstünlüğü için tutkuyla savunur. Ancak bu yaklaşım yeni başlayanlar için çatışmacı ve itici olarak algılanabilir. İnsanlar saldırıya uğradıklarını veya mevcut yatırımlarının yanlış olduğunu söylendiğini hissettiklerinde, tamamen konuşmadan çekilme olasılıkları artar. Bu, özellikle Türkiye gibi birçok bireyin altcoinler gibi alternatif yatırımlarla içlı dışlı olduğu ülkelerde daha da geçerli hale gelir. <h1>Eğitimin Gücü</h1>Bitcoin benimsemesini etkili bir şekilde teşvik etmek için, odak; insanlara ne yapmaları gerektiğini söylemekten, bilinçli kararlar almaları için onlara bilgi sağlamaya kaydırılmalıdır. Bitcoin'i, kripto para sektörünü anlamanın ilk adımı olarak sunup, eğitimciler insanların bitcoin'in benzersiz özelliklerini ve avantajlarını diğer yatırımları küçümsemeden anlamalarına yardımcı olabilir. Bireyler Bitcoin ağının merkeziyetsiz doğasını, sınırlı arzını ve değer saklama potansiyelini öğrendiklerinde, önemini daha iyi anlayabilirler. Bu bilgi temeli, diğer kripto paraları daha eleştirel bir şekilde değerlendirmelerine ve bitcoin'in değer önerisinin gerçekliğini tanımalarına olanak tanır. İnsanların bitcoin'e yönelik doğru bir anlayış olmadan körü körüne yatırım yapmaları kısa vadeli bir yaklaşımdır. Bireyler sadece çılgınlık ya da fırsatları kaçırma korkusuyla bitcoin satın aldıklarında, piyasa dalgalanmaları sırasında daha kolay panik satış yapma eğiliminde olurlar. Bu davranış sadece kişisel finansal refahlarına zarar vermekle kalmaz, aynı zamanda bitcoin hakkında daha fazla bilgi edinme cesaretlerini de kırar. Buna karşılık, insanlar bitcoin'in temelleri ve uzun vadeli potansiyeli hakkında bilgi edindikten sonra yatırım yaptıklarında, piyasa döngülerinde yatırımlarını tutmaları daha olasıdır. Bu bilinçli karar verme, istikrarı teşvik eder ve daha güçlü, daha dayanıklı bir Bitcoin topluluğu oluşturmaya yardımcı olur. <h1>İleriye Doğru</h1>Bitcoin benimsemesini hızlandırmak için, savunucuların eğitime öncelik vererek başlamaları gerektiğine inanıyorum. Bu eğitim, yanlış yaptıkları şeylerle değil, daha fazla ne yapabilecekleriyle başlayarak devam etmeli. Bitcoin'i finansal okuryazarlık ve teknolojik anlayış yolculuğunun ilk adımı olarak sunup, yeni başlayanlar için daha hoşgörülü ve kapsayıcı bir ortam oluşturmak bu sayede mümkün olacaktır.

Bitcoin finansal okuryazarlığa doğru bir yolculuğun ilk adımı olarak sunuluyor.

Önce Bitcoin, Sadece Değil: Eğitim Yoluyla Kitlesel Adaptasyon

Gökhan Polat

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, dinamik ve rekabetçi bir ortamda faaliyet gösteren karmaşık organizasyonlardır. Böyle bir ortamda organizasyon performansını sadece finansal göstergeler çevresinde takip etmek doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Müşteri memnuniyeti, platform güvenliği, yenilik ve uyumluluk gibi başka faktörlerin de izlenmesi ve dönemsel olarak gözden geçirilmesi kritik önem taşıyor. Bugün, web2 dünyasında kendini kanıtlamış bir araç olan Dengelemeli Puan Kartı (Balanced Score Card - BSC)’nın <a href="https://www.coindeskturkiye.com/tag/web3" rel="noopener noreferrer" target="_blank">web3 dünyası</a> açısından sağlayabileceğe faydalara kısaca değineceğim.&nbsp; BSC, organizasyon iş süreçlerinin, organizasyonun strateji ve vizyonuyla uyumlu hale getirmeye yardımcı olan, stratejik bir planlama ve yönetim aracı olarak tanımlanabilir. BSC’yi kullanan bir organizasyon, dönemsel performans değerlendirmelerinde sadece finansal konuları değil, müşteri geri bildirimleri, iç süreçler ve öğrenme ve büyüme fırsatları gibi konuları da göz önüne alır. Ayrıca BSC ile, organizasyondaki iş birimlerinin çalışmalarının üst seviye iş hedeflerini ne oranda desteklediğini de göz önüne serme imkanımız var. Nasıl mı? Birazdan ayrıntılarını vereceğim BSC’nin dört değerlendirme alanı içinde hedefler ve metrikler tanımlayarak, stratejik hedeflere ulaşmak için net bir yol haritası oluşturulması sağlanır. Böylelikle, müşteri memnuniyeti veya iç süreç verimliliği gibi finansal olmayan metriklerin göz ardı edilmesini önlenir, hedeflerdeki ilerleme metrikler üzerinden takip edilir ve performans açıklarını belirlenerek, kaynak tahsisinde ve süreç optimizasyonunda veriye dayalı karar verme yeteneği artar. Bir önceki paragrafta bahsettiğim gibi BSC dört değerlendirme alanına sahiptir. İlki finansal perspektiftir. Sürdürülebilirlik ve büyüme hedefleyen her kripto varlık hizmet sağlayıcı açısından finansal durumun doğru metrikler üzerinden takip edilmesi gerektiğini biliyoruz. Burada, karlılık, işlem hacmi, ücretlendirmeler gibi metrikler tanımlanır ve takip edilir. Bir diğer alan müşteri perspektifidir. Burada müşteri ulaştığımız platformlarımızın kullanılabilirliği, erişilebilirlik ve sunulan kripto para çeşitliliği açısından ne kadar iyi performans gösterdiklerini ölçmemiz için gerekli metrikler tanımlanıyor. Rekabetçi bir pazarda, müşteri memnuniyeti ve sadakati son derece önemli. BSC’deki üçüncü alanımız iç süreçler perspektifinde, ilgili şirketin ticari işlemlerini gerçekleştirme süresi ve cüzdan güvenliği gibi temel iş operasyonları ne kadar etkili yönettiğini değerlendiriyoruz. Düzenli ve güvenilir bir şekilde işleyen iş süreçlerine sahip olmanın, değişken kripto ortamında kullanıcı güvenini sağlamak açısından ne kadar hayati olduğunu eminim sizler de takdir edersiniz. Son alanımız ise öğrenme ve büyüme perspektifidir. Bir şirketin değişen yasal düzenlemelere uyum sağlama, yeni özellikler geliştirme ve pazarda öncü olma yeteneğini, Ar-Ge yatırımlarını ve teknolojik dönüşümü ne oranda yakaladığını da bu alanda izleriz.&nbsp; Bu yapısıyla BSC, genel stratejinin her perspektif özelinde yeniden tanımlanması, bunların bir birleriyle uyumlaştırılması ve kolektif başarının teşvik edebilmesi konusunda şirket üst yönetimi açısından kullanışlı bir araç olarak karşımıza çıkıyor. Örneğin, bir kripto varlık hizmet sağlayıcı, işlem hacmini artırma ve yeni pazarlara genişleme stratejik hedeflerini aktif kullanıcı sayısı, işlem ücretleri ve müşteri sadakati oranları gibi belirli metriklerle hizalamak için BSC kullanabilir. Böylece ilgili metrikleri düzenli olarak izleyerek, borsa platformlarını geliştirmek ve daha fazla kullanıcı çekmek için iyileştirme alanlarını belirleyebilir. Sonuç olarak; finansal göstergelerden müşteri memnuniyetine, iç süreçlerden öğrenme ve büyüme fırsatlarına kadar geniş bir yelpazede metrikler sunabilen BSC, şirketlerin çok yönlü ve dengeli bir bakış açısıyla gelişimini destekler. Böylece, sadece kısa vadeli kazançları değil, uzun vadeli sürdürülebilir başarıyı hedefleyen kripto platformları, piyasadaki dalgalanmalara karşı daha dirençli ve rekabetçi hale gelebilir.

Kripto Sektöründe Başarıya Ulaşmak: Dengeli Puan Kartı ile Stratejik Uyum

Umut Bakanoğulları

2024 Boğası’nın en popüler konusu yapay zeka projeleri ile birlikte gerçek dünya varlıklarının (<a href="https://www.coindeskturkiye.com/tag/rwa" rel="noopener noreferrer" target="_blank">RWA'lar</a>) tokenizasyonu.&nbsp; Öyle ki, birçok kripto projesinin RWA tokenizasyonu özelliğiyle pazarlandığına ve yatırım topladığına topluluk olarak şahit oluyoruz. RWA tokenizasyonu konulu iş fikirleri ise kısa vadede gerçek bir ticari kullanıma ulaşacaklar mı bu konuda şüpheler mevcut. Her ne kadar kripto ekosistemi yıkıcı inovasyondan beslense de, bu alandaki hukuki kurallar yalnızca sektörel bir regülasyon seviyesinde değil, aynı zamanda dünyanın genelinde benzer şekilde geçerli olan kamu düzeni niteliğinde. <h1>RWA Tokenizasyonu Karşısındaki Engeller</h1>RWA denilince akla ilk olarak taşınır ve taşınmaz eşyalar geliyor. Taşınır ve taşınmaz eşyalara dair mülkiyet tesisi ve devri dünyanın birçok hukuk sisteminde çok katı şekli kurallara bağlanmıştır. Hemen akla geleceği üzere tapu senedi ve taşınmazların devrinin tapu dairesinde yapılması bu kuralların en bariz örneği. Bu kuralların ana amacı ise söz konusu mülkiyet haklarına, hakkın sahibine herkese karşı ileri sürebilmeye imkan veren bir meşruiyet sağlamak. Ana amacın yanında, işlemde bulunan tarafları işlem öncesinde dikkatli düşünmeye sevk etmek gibi işlevleri olduğu da söylenebilir. Söz konusu kurallar çoğu durumda bir geçerlilik şartı teşkil ettiği için, ilgili şekil kuralına uymadan bir mülkiyet devri, rehin vs. işlemde bulunsanız dahi söz konusu işlemi hukuk düzeni korumuyor. Başka bir ifade ile, tapuda edinmediğiniz gayrimenkule veya noter senediyle devralmadığınız araca ilişkin resmi düzlemde hiçbir hak iddia edemezsiniz.&nbsp; <h1>RWA Tokenizasyonunu Diğer Kripto İş Modellerinden Ayıran Unsur</h1>Blok zinciri tabanlı birçok yenilikçi iş fikri maddi dünyaya temas etmeden bir çözüm üretiyor. Sektörel tabirle, üretilen ürünün değer teklifi genelde “on-chain” ortam ile sınırlı oluyor ve ürünü geliştirenler aslında “off-chain” dünyadan “on-chain” dünyaya göçü bir varsayılan durum olarak kabul ediyor. Bu doğrultuda, geliştirilen yazılımların mimarisine bağlı olarak, kapsama alanı sadece “on-chain” dünya ile sınırlı olan birçok <a href="https://www.coindeskturkiye.com/defi" rel="noopener noreferrer" target="_blank">merkeziyetsiz finans (DeFi)</a> ürünü finansal alanda uygulanan regülasyonların kapsama alanından dahi kaçabiliyor. Örneğin, kod gereği uçtan uca bir iletişim sağlayan bir akıllı protokolün, ortada bir aracılık veya sistem işletim faaliyeti bulunmadığı gerekçesiyle ödeme veya yatırım hizmetleri ile ilgili kanunlara tabi olmadığı söylenebiliyor veya en azından tartışma konusu olabiliyor.&nbsp; RWA tokenizasyonu iş fikirleri ise ana fikir olarak, maddi dünyadaki bir varlığın onchain dünyada temsilini yaratmayı vaat ediyor. Bu nedenle, iş fikrinizin merkezine oturttuğunuz varlığın bağlı bulunduğu sistemi aslında dolaylı yoldan tanımış ve egemen olarak kabul etmiş oluyorsunuz. Bu nedenle, bir gayrimenkulün kesirli değerlerini temsil eden dijital tokenlerin, hakiki olarak bir değer ifade edebilmesi ancak gayrimenkulün bulunduğu ülkenin kanunlarınca söz konusu tokenlerin resmi prosedürlere uygun bir şekilde ihraç edilmesine kökünden bağlıdır. Bu nedenlerle, RWA tokenizasyonu iş modellerinin fizibilitesini değerlendirmek için tokenize edilecek RWA’nın niteliği büyük önem kazanmaktadır. Güven gereksiniminin olmadığı bir ortamda, bir kişi bir RWA’yı temsil eden tüm tokenleri onchain işlemler ile satın alırsa, ilgili RWA’nın tek başına hak sahibi olmalıdır. Ancak eğer kullanıcı bir RWA’yı temsil eden tüm tokenlere sahip olsa dahi mülkiyeti doğrudan edinemiyorsa, RWA’nın mülkiyetini edinebilmek için ilave bir işleme daha gerek duyuluyorsa, blok zinciri iş fikirlerinin alametifarikası olan vasıtasızlık ve karşı taraf riskinin ortadan kalkması taahhüdü sekteye uğramış oluyor.&nbsp; <h1>Hangi RWA Tokenizasyon Fikirleri Ticari Olarak Gerçekleştirilmeye Daha Yakın?&nbsp;</h1>Bu soruya genel bir yanıt olarak, hukuki prosedürler ile ilişkisi en az gerçek dünya varlığı cevabı verilebilecektir. Halihazırda resim ve heykel gibi güzel sanat eseri nesneleri temsil eden tokenlerin blok zincirleri üzerinde üretildiği iş fikirleri Türkiye’de ve dünyada mevcut. Türk hukukunda taşınır eşyaların satışı veya bunlar üzerinde bir nisbi bir hak tanınmasına geçerlilik koşulu ihtiva eden bir şekil kuralı olmadığı için bu modelin yapılabilirliğinde ciddi bir hukuki bariyer bulunmuyor.&nbsp; Öte yandan, ülkemiz dahil olmak üzere bazı hukuk sistemlerinde bazı taşınır eşya türleri için de çeşitli sicil sistemleri uygulanmaktadır. Örneğin karayolu taşıtları her ne kadar taşınır sınıfında olsalar da, Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik gereğince, bunların satışının geçerli olması noterde yapılmış olması şartına bağlıdır. Bu nedenle, araçlara dair bazı hak ve faydalar tokenize edilebilecek olsa da, bir araç ile ilgili tüm tokenlere sahip bir kişinin aracın mülkiyetini iddia etmesi noter huzurunda bir devir gerçekleşmeden mümkün olmayacaktır. Gayrimenkullerin tokenizasyonu ise neredeyse dünyanın tüm hukuk sistemlerinde kapsamlı kanuni değişiklikler yapılmadan yeterli bir ticari değere ulaşamayacak bir iş modeli olarak görünüyor.&nbsp; Son olarak maddi bir varlık konusu olmasa da, menkul kıymet, devlet tahvili, kira sertifikası gibi sermaye piyasası araçlarının tokenizasyonu konusunun da ülkemiz ve dünyanın birçok ülkesinde yüksek hukuki engeller ile karşı karşıya olduğunu da belirtmek gerekir. Zira, önümüzdeki dönemde yasalaşması beklenen Türkiye’nin kripto kanunu hazırlık çalışmalarının son taslağında, sermaye piyasası araçlarının blok zinciri üzerinde kaydileştirilmesine yönelik hükümler de eklenmiş görünüyor. Söz konusu maddeler ile, yerli veya yabancı fark etmeksizin bir sermaye piyasası aracını temsil eden tokenlerin, kripto platformları üzerinden dahi olsa, Türkiye’de yerleşik kişilere ihracı veya satışı SPK’dan lisans gerektiren bir faaliyet olacak.

RWA Tokenizasyonu ve Hukuk

Fiyatlar konusunda çoğu kişi mutsuz olsa da önemli olan marketin genel trendinin ne yönde olduğudur. Anlık fiyat takibi yerine gündemdeki haberlere bakarak kararı siz verin. Keyifli okumalar. <h2>Uniswap-SEC</h2>SEC, Uniswap’e ‘wells notice’ denilen resmi bir yazı gönderdi. Bu yazı, SEC’in Uniswap’e dava açma niyeti olduğunu gösteren bir ön bilgilendirmedir. Daha önce benzer süreci SEC’in Coinbase’e açtığı dava öncesinde de görmüştük. SEC’in davayı ne zaman açacağıyla ilgili net bir tahmin yürütmek mümkün değil. Dava kısa bir süre sonra da açılabilir aylar sonra da… Uniswap, tam da gelirin bir kısmını toplulukla paylaşmayı, mevcut hazineyi çeşitlendirmeyi ve yasal şirket statüsüne geçmeyi planlarken SEC’in zamanlaması Uniswap için daha kötü olamazdı. Tüm bu süreçlerin sekteye uğraması, uğramasa da efektifliğini yitirmesi beklenebilir. Uniswap’ın SEC’e karşı cesur bir tavır sergilediğini, mücadele edeceklerine dair atılan tweetler üzerinden gördük. Normalde, regülatörlere karşı yürütülen hukuki süreçlerde bu tür açıklamalar pek görülmez. Bu mücadeleci davranışın öncüsü aslında Coinbase oldu. Brian Armstrong, bu tavrı sayesinde piyasadaki liderlik vasfını pekiştirdi. Ancak hukukçular genel olarak bu tavrın sağlıklı olmadığı ve negatif etki yaratacağı görüşünde. <h2>FTX Dosyası Yıl Sonunda Kapanabilir&nbsp;</h2>ABD’deki FTX yönetimi, ana şirketin bulunduğu Bahamalar’daki sürece müdahil olmama kararı almıştı. Oradaki süreç ayrı bir likidatör tarafından bağımsız, ancak koordineli şekilde yürütülüyor. İki taraf geçenlerde bir toplantı gerçekleştirdi ve geri ödemelerin bu yıl sonunda başlamasını planladıklarını açıkladılar. FTX tam geri ödeme yapacağı için 2025 yılına FTX probleminden kurtulmuş olarak girebiliriz. Ayrıca, Bloomberg’in iddiasına göre FTX’in elinde bulunan ve 4 yıl kilitli kalacak olan SOL tokenler satıldı. Tokenlerin, tanesi 64 dolar gibi piyasa fiyatının altında bir rakamdan, içerisinde Galaxy Digital ve Pantera Capital gibi isimlerin olduğu bir grup alıcıya satıldığı belirtliyor. FTX’in satıştan elde ettiği tahmini gelir 1.6-1.9 milyar dolar arasında. <h2>Ethena İşleri Karıştırdı</h2>Ethena, USDe adlı yeni bir algoritmik stabilparayı piyasaya sürdü ve oldukça ses getirdi. Kimileri bunu yeni Luna olarak duyursa da birçoğu da projenin gelecek vaat ettiğini belirtiyor. MakerDAO, gelecek vaat ettiğini düşünen tarafta yer alarak USDe stabilparasını teminat olarak kabul etmeye başladı. Teminat karşılığında DAI alınabiliyor. Ancak bu karar soru işaretleri oluşturdu. Aave üzerinde yapılan oylamada DAI’nin artık teminat olarak kabul edilmemesi, çünkü USDe üzerinden ciddi bir risk taşıyabileceği belirtildi. Asıl korku USDe’nin herhangi bir problemden dolayı karşılıksız çıkması halinde DAI’nin de karşılıksız olacak olması denebilir. Oylama sonucunda orta yol bulundu. DAI tamamen kaldırılmadı ancak DAI teminat karşılığında verilecek kredi miktarında %12 oranında azaltma uygulanarak Aave’nin riski minimize edilmek istendi. Starknet üzerindeki Nostra Finance ise daha sert bir adım atarak DAI’yi desteklemeyi bıraktı. Ethena dışındaki gelişmeler böyleyken, Ethena teminat olarak kabul ettiği kriptoparalara BTC’yi ekledi. Mevcuttaki stake Etherler gibi faiz getirisi sunmasa da stabilparanın kredibilitesi ve sağlamlığı için önemli bir adım olarak tanıtıldı.&nbsp; <h2>Eigenlayer Aktif</h2>Bir süredir gündemin odağında bulunan ve restaking gibi yeni bir trend başlatacak kadar popülerlik kazanan Eigenlayer, Ethereum üzerinde faaliyete geçti. Başarılı bir operasyonun ardından platformun node katılımcıları da göz kamaştırıyor. Coinbase Cloud, Google Cloud başta olmak üzere Deutsche Telekom MMS, HashKey Cloud, P2P, Nethermind, Figment, Everstake, Kiln ve AltLayer diğer node katılımcıları arasında bulunuyor.&nbsp;<h2>Sushi Savaşları</h2>Sushiswap, uzun bir süredir güç mücadelesi içerisinde bulunuyor. Platformda yüksek oy hakkına sahip olan birkaç kullanıcı, platformun yönetimi konusunda bir türlü anlaşamayınca bu mücadele de uzadıkça uzadı. Öyle ki, platforma bir süre CEO bile seçilemedi. Şu anki mevcut CEO Jared Gray ise tarafları ortak noktada birleştirmede başarısız oldu. Yakın zamanda, yönetimin çalışma şeklini güncellemeyle ilgili verilen öneriler, yine yönetim tarafından kaldırılıp sansürlenerek platformun otoriterleştiğine dair ilk mesajları almamızın ardından şimdi de Sushiswap hazinesinin yönetimin tam kontrolü altında olan tek bir cüzdanda toplanılması için oylama başlatıldı. Mevcut durumda, ciddi harcamalar için DAO’nun onayı gerekiyor. Ancak bahsettiğim gibi büyük oy sahipleri arasındaki mücadele nedeniyle oylamalar her zaman rasyonel yürümüyor. Bu nedenle mevcut yönetim oylama sürecini bertaraf etmek için cüzdan yapısını değiştirmek istiyor. Kimilerine göre bu hackerların ekmeğine yağ sürecek ve bir merkezilik yaratarak güvenlik problemi oluşturacak. Kimilerine göreyse mevcut koalisyon krizini aşmak için denenmesi gereken mantıklı bir yöntem. Oylama 17 Nisan tarihinde sona erecek. <h2>Pac Finance</h2>Blast ağındaki defi platformu Pac Finance yanlışlıkla kullanıcılarının bazılarını likide ederek 26 milyon dolarlık bir zarara neden oldu. Algoritmada yapılmak istenen bir değişikliğin beklenmedik şekilde likidasyon seviyesini düşürmesiyle birlikte likide olmaması gereken krediler likide oldu. Platform, sorun üzerinde çalıştıklarını açıkladı. Pac Finance, Aave platformunun çatallanmasıyla yani kopyalanmasıyla oluşturuldu. Aave CEO Stani bir tweet atarak ekibin algoritmalara tam olarak hakim olmadığını söyledi. <h2>Agora</h2>Uluslararası bankacılık otoritesi BIS, Agora adlı yeni bir projesini duyurdu. Proje, aralarında AB’yi temsilen Fransa, Japonya, Kore, Meksika, İsviçre, İngiltere ve FED New York merkez bankalarını içeren geniş bir katılımcı grubuna sahip. Proje kapsamında ticari banka mevduatlarının tokenizasyonu ve bunların merkez bankası varlıklarıyla entegre çalışabilmesi üzerine projeler geliştirilecek. Daha kısa bir açıklamayla uluslararası bir tokenizasyon altyapısı oluşturulması için ortak bir çalışma yürütülüyor. <h2>Stabilpara Rekabetinde Yeni İsimler</h2>Alışık olduğumuz USDT-USDC ve DAI stabilparalarına ek olarak Ethena’nın USDe ile piyasaya adım attığını yukarıda belirtmiştik. Ek olarak Ripple da kendi stabilparasını çıkartacağını duyurdu. SEC ile olan davanın sona ermeye oldukça yaklaşmasıyla şirket bir süredir genişleme planlarını uygulamaya koymuştu. Stabilpara bu planların en yenisi olarak karşımıza çıkıyor. Stabilparanın, mevcut XRP altyapısı sayesinde faaliyete geçer geçmez geniş bir altyapıya sahip olması bekleniyor. Transfer sürecinde stabilparanın önce XRP’ye dönüştürülüp, hızlı ve ucuz transferinin yapılıp, ardından tekrar stabilparaya geri dönüştürülmesi üzerine bir altyapı oluşturulması bekleniyor. Böylelikle Circle’ın CCTP altyapısına benzer bir süreci Ripple için de görebiliriz. Yakın zamanda kendi stabilparasını çıkaran bir başka şirket Paypal ise PYUSD’nin yurt dışına transfer edilebileceğini açıkladı. Bu hizmet sadece ABD’li kullanıcılara özel olarak sunuldu. Yani ABD’li bir kullanıcı PYUSD’yi yurt dışına transfer ettiğinde, teslim alan kişi bu parayı dönüştürmek veya kendi ülkesi içerisinde transfer etmek zorunda. Stabilpara piyasasında bir de potansiyel bir rakip var. Nikkei, Sony’nin kendisine bağlı Sony Bank üzerinden Polygon ağında stabilpara denemeleri gerçekleştirdiğini yazdı. Sony, hem kriptopara hem NFT konusunda araştırmalarını bir süredir yürütüyor. Stabilpara konusu ise ilk kez gündeme geldi. Ayrıca, Sony’nin Startale Labs ile birlikte kendine ait bir blokzincir geliştirdiği de biliniyor. Bu zincirin de yakın zamanda faaliyete geçmesi bekleniyor. <h2>IBIT Liderliğe Doğru</h2>Blackrock’un BTC ETF ürünü IBIT, gördüğü yüksek taleple Grayscale’in liderlik koltuğunu elinden almaya hızla ilerliyor. Şirketten yapılan açıklamada, IBIT için yetkili şirket sayısında yeni onayların verildiği paylaşıldı. Bu şirketler, kendi müşterilerine IBIT ürününü pazarlayabilecek, yeni paylar oluşturabilecekler. Onay alan şirketler arasında Wall Street’in önde gelen isimleri olduğu için yeni talep dalgasının ciddi boyutlarda olabileceği tartışılıyor. Onay alan şirketler: ABN AMRO Clearing USA , Citadel Securities, Citigroup Global Markets., Goldman Sachs &amp; Co. ve UBS Securities <h2>Daha Çok BTC ETF</h2>ABD’de sükse yapan Bitcoin ETF ürünü Hong Kong tarafından hızlı bir şekilde kopyalanmaya çalışılıyor. Bu hafta başında ilk Bitcoin ETF’nin onaylanması beklenen Hong Kong’da aracı borsa olarak hizmet verecek Hashkey tüm altyapı çalışmalarının tamamlandığını duyurdu. Başvuru yapan şirketler arasında Çin merkezli China Southern Fund(284 milyar dolar) ve Harvest Fund (230 milyar dolar) gibi büyük isimler de bulunuyor. ABD’deki birçok BTC ETF için aracı kuruluş görevini gören Coinbase’in görevini Hong Kong da Hashkey borsası üstleniyor. Hatta doğrudan Coinbase’in iş modelini kopyalayan Hashkey, Ethereum üzerinde kendine ait Layer 2 blokzinciri oluşturdu. Hashkey Chain adlı blokzincirin 1 yıl içinde faaliyete geçmesi bekleniyor. Hong Kong dışında Avustralya da yarışa dahil olmak istiyor. Ülkenin ilk Bitcoin ETF başvurusu Monochrome tarafından yapıldı. 2024’ün ortasına doğru onayın verilmesi bekleniyor. <h2>Kripto Nintendo&nbsp;</h2>Adet olduğu üzere yazının sonuna gelirken kapanışı bir web3 haberi ile yapalım.&nbsp; Playtron ve Mysten Labs ortaklığında Nintendo’nun ünlü oyun konsolunun bir benzeri geliyor. Bu konsoldaki oyunlar kriptoparayla satın alınabilecek. Mysten Labs, Solana’nın kendi telefonları için sunduğu airdrop teşviğine benzer şekilde teşvikler sunacaklarını ancak bu teşviklerin token üzerinden olup olmayacağının kesin olmadığını belirtti.

Bayram tatili sonrasındaki ilk Hafta Bakış sayısında iki haftalık gündemi inceliyoruz.

Haftaya Bakış: Savaş Gündeminin Ardından

Burak Kesmeci

Uzun soluklu bir bayram tatilinin pazar sabahından merhaba. Bugün köşemde sizlere yatırımcı profillerini, Türkiye ve ABD özelinde inceliyoruz. Merak edenler için şimdiden söyleyeyim, aradaki farklar sandığınızdan da büyük! Öncelikle rakamlarla başlayalım. Türkiye'de toplam 10,6 milyon yatırımcı bulunurken, bu sayı ABD'de 69,5 milyona ulaşıyor. Yani ABD'de Türkiye'den yaklaşık 7 kat daha fazla kişi borsada yatırım yapıyor. Farklı yatırım türlerine baktığımızda da ilginç sonuçlar karşımıza çıkıyor. Türkiye'de fon yatırımı yapan kişi sayısı 4,35 milyonken, ABD'de bu sayı 52,2 milyona yükseliyor. Bu da ABD'de yatırımcıların büyük çoğunluğunun (%75) fonları tercih ettiğini gösteriyor. Peki, yüksek bakiyeli yatırımcılar hangi ülkede daha fazla? 100.000 TL'nin üzerinde hesabı olan yatırımcı sayısı Türkiye'de 541.000 iken, ABD'de bu sayı (100.000 dolar) 20,2 milyona çıkıyor. Bu da ABD'de daha fazla varlıklı yatırımcının borsada yer aldığını gösteriyor. Yatırımcıların hisse senetlerini ortalama ne kadar süreyle elinde tuttuğuna baktığımızda da büyük bir fark görüyoruz. Türkiye'de bu süre sadece 34 günken, ABD'de 190 güne kadar çıkıyor. Yani ABD'li yatırımcılar, Türk yatırımcılara kıyasla hisse senetlerini daha uzun süreli tutmayı tercih ediyor. <h2>Peki bu veriler bize ne anlatıyor?</h2> Öncelikle ABD'nin Türkiye'ye kıyasla çok daha büyük ve olgun bir borsaya sahip olduğunu söyleyebiliriz. ABD'de daha fazla yatırımcı, daha fazla fon yatırımı ve daha uzun vadeli bir yatırım anlayışı hakim. İki ülkeyi kıyaslayarak size ABD’deki yatırımcı davranışlarının uzun vadeli yatırım anlayışı için pozitif ayrıştığını açıklamaya çalıştım. Şimdi gelin bu veriler ışığında Bitcoin Spot ETF’lerinin, 2024’de başlayan boğa koşusunda ne denli önemli olduğuna hep birlikte bakalım. <h2>Bitcoin Spot ETF'leri Boğa Rallisi İçin Güçlü Bir Katalizör</h2> ABD'deki bireysel yatırımcıların yüklü miktarda para tutmaları ve hisse senetlerini uzun süreli elde tutma eğilimleri, Bitcoin Spot ETF'leri için de umut verici bir gösterge olarak yorumlanabilir. Borsa ve ETF yatırımlarının olgunluk seviyesine bakıldığında, ABD'li yatırımcıların risk alma konusunda daha rahat olduğu ve uzun vadeli yatırımlara daha açık olduğu görülüyor. Bitcoin'in de riskli bir yatırım aracı olduğu göz önüne alındığında, ABD'li yatırımcıların bu alana da ilgi göstermesi ve uzun vadeli yatırımlar yapması, Bitcoin Spot ETF'lerinin geleceği için oldukça önemli. Bu durum, Bitcoin'in yatırımcılar tarafından bir varlık sınıfı olarak kabul gördüğünün ve uzun vadeli yatırımlar için uygun bir araç olarak değerlendirildiğinin göstergesi olarak da yorumlanabilir. Sonuç olarak, ABD'deki bireysel yatırımcıların davranışları, Bitcoin Spot ETF'leri için önemli bir potansiyele işaret ediyor. Borsa ve ETF yatırımlarının olgunluk seviyesi ve ABD'li yatırımcıların risk alma eğilimi, Bitcoin'in yatırımcılar tarafından kabul görmesi ve uzun vadeli yatırımlar için cazip bir seçenek haline gelmesi açısından oldukça önemli. Uzun vadeli Bitcoin spot ETF yatırımlarının hali hazırda devam eden boğa rallisi için bir katalizör görevi üstleneceğini ön görmek pek de hatalı bir varsayım olmayacaktır.&nbsp;

Yatırımcı davranışlarının benzerlikleri, farklılıkları ve paradigma değişimlerini anlamak zor meziyettir.

Bitcoin ETF'leri ile Borsa Yatırımcılarının Davranışı Arasındaki İlişki Ne Anlama Geliyor?

Esra Özdemir

Teknolojide yaşanan hızlı değişim, her sektörü yakından ilgilendiren birçok fayda sağlarken birtakım zorlukları da beraberinde getiriyor. Günümüzde yeni nesil dijital varlıklar finans alanında yaygınlaştıkça ve mali tablolarda daha sık görüldükçe, gözler bu varlıkların denetimine de çevriliyor.&nbsp; Blockchain teknolojisinin ve kripto para biriminin kullanımı artarken, güvenli denetimlerin önemi bir kez daha ortaya çıkıyor. Geleneksel olarak finansal denetimler, bir şirketin faaliyetlerine ve mali durumuna güven sağlamada çok önemli bir rol oynuyor. Yeni nesil dijital varlıklar dünyasında ise finansal denetim süreci daha karmaşık olabiliyor. Bu anlamda bazı yatırımcılar kripto para borsalarının denetimlerine yönelik şüphelerini dile getiriyor.&nbsp; Merkezi olmayan, karmaşık yapısıyla Blockchain teknolojisi ve kripto para endüstrisi denetim alanında özel bir uzmanlık ve yeterlilik gerektiriyor. Örneğin; bir şirketin elinde tuttuğu dijital varlık miktarını doğrulayan faktörlerden “rezerv kanıtı” önemli denetim prosedürlerinden biridir. Tek başına yeterli olmasa da bu prosedürün de dahil olduğu kapsamlı ve güvenli denetimler olmadan, yatırımcıların ve kamuoyunun bir şirketin faaliyetlerine ve finansal durumuna güvenmesi oldukça zordur. Bu nedenle birçok firma kripto şirketleriyle çalışmaktan korkuyor. Bu durum, şirketleri bu anlamda uzmanlaşmış firmalarla çalışmaya veya kendi iç denetim süreçlerini geliştirmeye yöneltiyor. Bu doğrultuda, Blockchain teknolojilerinde denetçinin ilk sorumluluğu, kullanılan gerçek blockchain protokolünü değerlendirmek olmalıdır. Örneğin, EY Blockchain Denetim Ekibi, dijital varlıkların doğası ve bunların altında yatan protokoller üzerinde yoğun bir şekilde çalışıyor; çünkü bu süreçler, denetçi için Blockchainden elde edilen kanıtları değerlendirirken kritik önem taşıyor. Bir diğer önemli husus ise, işlemlerin manuel olarak mı başlatıldığının yoksa akıllı sözleşme yoluyla otomatik olarak mı yürütüldüğünün denetçi tarafından dikkate alınmasıdır. Otomatik olması durumunda; yazılım kusurları, bilgisayar korsanlığı ve üçüncü taraf veri besleme hizmetleri tarafından blok zincire sağlanan potansiyel olarak yanlış bilgilere güvenme ile ilişkili yetkisiz veya yanlış işlemlere ilişkin riskler vardır. Bu zorluklar, denetçinin dijital varlıkların varlığını doğrulamasının geleneksel varlıklara göre daha zor olması nedeniyle daha da karmaşık hale geliyor. &nbsp; Bunlara ek olarak, farklı muhasebe yaklaşımları denetçiler için zorluk teşkil edebilir, bu nedenle küresel denetim uygulamaları arasında tutarlılığın sağlanmasına yönelik çalışmalar devam ediyor. Bu anlamda muhasebe kurumları, özellikle dijital varlıklar da dahil olmak üzere yeni ortaya çıkan teknolojilerin ele alınmasına odaklanan çalışma grupları oluşturuyor. Prosedürler ve yaklaşımlar tam olarak uyumlaştırılmadan önce hâlâ aşılması gereken engeller olsa da ileriye yönelik umut verici adımları görebiliyoruz.&nbsp; Çoğu hükümet, dijital varlıkların izlenmesine yardımcı olacak düzenlemelerin getirilmesinin yatırımcılara ve işletmelere daha fazla koruma sağlayacağının farkında, ancak uluslararası alanda tutarlı bir düzenleme henüz mevcut değil.&nbsp;Regülasyonu yakından takip edenlerin de bileceği üzere, Temmuz 2023’te Finansal İstikrar Kurulu (FSB) “<a href="https://www.fsb.org/wp-content/uploads/P170723-2.pdf" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Kripto varlık faaliyetleri ve piyasalarının düzenlenmesi, denetlenmesi ve gözetimi için üst düzey tavsiyeler</a>” raporunu yayımladı. FSB özetle, ulusal finansal otoritelerinin ve uluslararası standart belirleyici kuruluşların çalışmalarını, uluslararası düzeyde koordine eden kuruldur. Temmuz 2023’te yayımlanan raporun odak noktası; geniş anlamda kripto varlık faaliyetleri ve piyasaları ile güvenli inovasyonu teşvik etmeye yardımcı olacak düzenleme, denetim ve gözetim konularına ve bu sebeple mali düzenleyici, denetleyici ve gözetim makamlarına yönelik. Bu nedenle raporun kripto varlık faaliyetleriyle ilgili tüm spesifik risk kategorilerini kapsamlı bir şekilde ele almadığını görüyoruz.&nbsp; Raporun sunduğu önerilerden bazılarına göz atmak gerekirse; <ul><li>Yetkili makamlar; kripto varlık faaliyetlerini ve piyasalarını düzenlemek, denetlemek ve ilgili yasa ve düzenlemeleri uygulamak için gerekli yetkilere, araçlara ve yeterli kaynaklara sahip olmalı ve bunları kullanmalı. </li><li>Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının, herhangi bir faaliyete başlamadan önce ilgili tüm düzenleyici, denetleyici ve gözetim gerekliliklerini karşılamasını şart koşmalı. Ayrıca yetkilendirme ve lisanslama dahil olmak üzere tüm teftiş ve inceleme yapma becerisine sahip olmalı. </li><li>Yetkililer görevlerini yerine getirirken birbirlerini desteklemek, düzenleyici ve denetleyici sonuçların tutarlılığını teşvik etmek için, verimli ve etkili iletişim, bilgi paylaşımı ve istişareyi önemsemeli, hem yerel hem de uluslararası düzeyde birbirleriyle iş birliği ve koordinasyon içinde olmalı. </li><li>Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının yürüttükleri tüm faaliyetler için açık ve doğrudan hesap verme sorumluluğu içeren kapsamlı bir yönetişim çerçevesine sahip olmaları şart koşulmalı. Riskleri, büyüklükleri, karmaşıklıkları ile bulundukları faaliyet veya pazarın ortaya çıkarabileceği finansal istikrar riskiyle orantılı olmasına önem verilmeli. </li><li>Yetkililer; kripto varlık hizmet sağlayıcılarının, riskleri, büyüklükleri, karmaşıklıkları ve sistemik önemleriyle orantılı olarak; ilgili politikalar, prosedürler ve altyapılar da dahil olmak üzere, verilerin toplanması, depolanması, korunması ve zamanında ve doğru bir şekilde raporlanması için sistemler ve süreçler de dahil olmak üzere sağlam çerçevelere sahip olmalarını talep etmeli. Yetkililer, düzenleyici, denetleyici ve gözetim görevlerini yerine getirmek için gerekli ve uygun şekilde verilere erişebilmeli. </li></ul>Özet olarak; FSB ve diğer uluslararası standart belirleyici kuruluşlar; kripto varlık faaliyetleri ve piyasaları için düzenleyici, denetleyici, tutarlı ve ortak bir anlayışı teşvik etmeye devam edeceklerini ifade ediyorlar. Ayrıca, kripto varlık faaliyetleri ve piyasalarının gelişmesiyle birlikte, tavsiyelerin uygulanmasında yetkililere destek olacaklarını da belirtiyorlar.&nbsp;

Dijital Varlıkların Denetimi

Gizem Yıldız

Merkeziyetsiz Finans (DeFi) dünyası, sürekli bir inovasyon ve değişim döngüsü içinde. Bu dönüşümün her aşaması kullanıcılara daha iyi fiyatlar, daha az kayma(slippage) ve daha gelişmiş bir kullanıcı deneyimi sunmak için yeni çözümler ortaya çıkarıyor. <h2>DEX Aggregatorları: Parçalanmış Likiditeye Çözüm</h2>DeFi'nin hikayesi, Uniswap ve SushiSwap gibi DEX'lerin ortaya çıkmasıyla başladı.&nbsp; Merkezi borsalardan (CEX) farklı olarak, DEX'ler kullanıcıların doğrudan kendi cüzdanlarından işlem yapmalarını sağlayarak güvenilir bir aracıya olan ihtiyacı ortadan kaldırdı. Otomatik Piyasa Yapıcılar (AMM'ler) tarafından desteklenen bu ilk DEX'ler, DeFi içinde eşler arası işlemler için yeni bir çağın temelini attı. Merkeziyetsiz Borsalara (DEX) olan talep arttıkça, likidite parçalanması ve en iyi takas rotalarını bulma zorluğu da ortaya çıktı.&nbsp; <a href="https://www.coindeskturkiye.com/yazarlar/gizem-yildiz/likiditenin-gucu-token-takaslarinin-evrimi-6074" rel="noopener noreferrer" target="_blank">Önceki yazıda</a> bahsettiğim gibi, bu sorunu çözmek için DEX Aggregatorlar geliştirildi. <a href="http://odos.xyz">odos.xyz</a> gibi platformlar, çeşitli DEX'lerden likiditeyi bir araya getirerek kullanıcılara daha iyi fiyatlar ve daha az kayma(slippage) sunarak takas deneyimini önemli ölçüde iyileştirdi. <img src="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/660cf08898aa6-1712124040.png" style="width: 900px;" class="fr-fic fr-dib" data-uploadid="8571" data-responsetext="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/660cf08898aa6-1712124040.png" data-location="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/660cf08898aa6-1712124040.png" data-url="https://cdn.coindeskturkiye.com/storage/uploads/0/0/0/660cf08898aa6-1712124040.png"> <h2>Meta DEX Aggregatorların Gelişi:</h2>DEX Aggregatorlar artarken, bir adım öteye giderek DEX ve aggregatorları toplayan "meta-aggregatorlar" ortaya çıktı. DeFi Llama gibi platformlar teklif karşılaştırmayı kolaylaştırsa da, aslında iyileştirme sınırlı kaldı. Yeni teknolojik gelişmeler sunmayan bu çözümler, optimizasyonu mevcut aggregatorlara bıraktı. <h2>Intent Tabanlı Platformlara Doğru:</h2>Meta Aggregatorların yetersizlikleri, CowSwap ve UniswapX gibi intent tabanlı platformların gelişmesine yol açtı. Bu platformlar, kullanıcıların takas niyetini (intent) de hesaba katarak en uygun rotaları ve fiyat tekliflerini sunmaya başladı. Intent tabanlı platformlar, DeFi'de yeni bir ufuk açarak kullanıcılara birçok avantaj sunmaya başladı. Karmaşık DEX arayüzleri yerine basit bir arayüzle en uygun rotaları ve fiyat tekliflerini bulma imkanı, artan şeffaflık ve daha düşük işlem ücretleri bu avantajlardan sadece birkaçıdır. Ancak bu platformların bazı zorlukları da mevcuttur. Hala gelişme aşamasında olmalarından dolayı bazı teknik bilgiler gerektirmeleri ve yeni bir teknoloji olmanın getirdiği potansiyel güvenlik riskleri bu zorluklar arasında sayılabilir.&nbsp; Intent tabanlı platformlar, dijital varlık değişiminin geleceği için büyük bir potansiyele sahip. Kullanıcılara daha iyi fiyatlar, daha hızlı işlemler ve daha fazla kontrol sunarak DeFi deneyimini iyileştirmeye yardımcı olabilirler. <h2>Geleceğe Bakış</h2> Merkeziyetsiz dünyada dijital varlık platformları, DEX'lerden intent tabanlı platformlara doğru bir evrim geçiyor.&nbsp; Bu evrimin temelinde, kullanıcıların daha iyi fiyatlar, daha az slippage(kayma) ve daha gelişmiş bir kullanıcı deneyimi talepleri yatmaktadır. Intent tabanlı platformlar, bu talepleri karşılama potansiyeline sahip ve gelişmeye devam ediyor.

Merkeziyetsiz finansın adaptasyonuna kaldıraç etkisi yaratan bir inovasyona tanıklık ediyoruz.

Dr. Cüneyt Devrim

Son Yazılar

Yazarlardan

BA
Berkay Aybey

BT
Burak Tamaç

GP
Gökhan Polat