Laos’taki köylerden birinde gezerken köşe başında ananas satan yaşlı bir kadından alışveriş yapmak istediğimde dijital cüzdan kullanımı imkânsız gibi görünmüştü. Aslında hiç de öyle değilmiş, yaşlı kadın tıpkı eski çağlarda kullanılanlara benzeyen bir tartı kullanarak ananasları tarttı ve sonra da eliyle ahşap tezgâhına bantladığı QR kodunu işaret etti. Ben de bankacılık uygulamamı kullanarak kodu taradım ve ananasların ücretini gönderdim. Telefonumda işlemin tamamlandığı gösteren mesaj belirince kadın bana baktı ve gülümsedi. Bu aslında dönüşümün ve adaptasyon sürecinin oldukça hızlı olduğunun bir göstergesi.

Juniper Research: Dijital cüzdanlar kullanımı 2026 itibari ile 5.2 milyarı aşacak

Son zamanlarda dünyanın dört bir yanında, dijital cüzdanlarda görülen büyüme şaşkınlık uyandıracak düzeyde. Juniper Research’ün gerçekleştirdiği yeni bir çalışma “dijital cüzdan kullanıcısı sayısının 2022’ye göre 3.4 milyar artış göstererek 2026 itibari ile dünya çapında toplam 5.2 milyarı aşacağını ve yüzde 53’ün üzerinde güçlü bir büyüme kaydedeceğini” ortaya koydu. Aynı araştırma, günümüzde “nakit ağırlıklı” olduğu düşünülen Laos gibi gelişmekte olan ülkelerde bile dijital cüzdan kullanımının artmaya devam edeceğini ortaya koyuyor.

Mobil bankacılık uygulamaları işleri kolaylaştırsa da bu uygulamalar hâlâ eski paradigmaların hakim olduğu merkezi bankacılık sistemlerine dayanıyor. Dijital cüzdanların yeni nesil kullanımı blok zinciri cüzdanları olacak ve bu cüzdanların günümüzde kullanılanlarla uzaktan yakından ilgili olmayacak. 

Yerel Web3 cüzdanları, kullanıcıları kripto ekosisteminde bulunan 3,700’ün üzerindeki uygulamaya bağlayan gösterişsiz cüzdanların gelişiminde öncülük eden aslında “süper uygulamalardan” sadece birkaçı. Statista’ya göre bu cüzdanlar çoğunlukla Brezilya, Endonezya, Rusya, Hindistan ve Nijerya olmak üzere dünya çapında önemli bir büyümeye şahit oldu.

Bu cüzdanlar, bir sayı dizisi aracılığıyla blok zinciri üzerinde belirlenir. Bu sayede, cüzdanın kimliğiyle kendi kimliğinizi ayrı tutmayı tercih ettiğiniz ölçüde özeldir. Cüzdan içerisinde gerçekleştirdiğiniz tüm işlemler, blok zinciri üzerine kaydedilir ve söz konusu veriler, tıpkı Google arama geçmişinize benzer şekilde dijital bir kimlik oluşturabilir. Ancak Web3’te verileriniz size ait olur, özel bir şirkete değil. Bu sayede verileriniz reklam verenlere satılamaz veya ihtiyacınız olabilecek ya da olmayabilecek ürünleri size satmak için tasarlanan algoritmalar tarafından kullanılamaz. 

Web3 dünyasında, Daylight ve DeBank gibi uygulamalar cüzdanınızın verilerini sizden izin alarak okur. Uygulamalarını bağladığınızda okuma iznini bizzat siz imzalarsınız ve erişim iznini dilediğiniz zaman geri çekebilirsiniz. Bağladıktan sonra bu uygulamalar işlemlerinizi izleyebilir, varlıklarınızın portföyünü oluşturabilir veya tüm Airdropları, DAO oylarını ve cüzdanınızın blok zincirleri arasında hak sahibi olduğu diğer avantajları listeleyebilir. 

Ancak, Web3 uygulamaları basit olmayan uzmanlık düzeyine (bu ifadeyi blok zincir projelerinin teknik dokümanlarını okurken öğrendim ve etkileyici bir ifade olduğunu düşünüyorum) sahip olmayı gerektiriyor. İşte bu noktada, merkezi kripto borsaları (CEX) sahneye çıkıyor.

Kriptoya adım atan neredeyse herkes, önde gelen CEX platformlarından kripto satın alarak başlangıç yapıyor. Web3 dünyasına açılan önemli bir kapı olan bu platformlar da maksimum kullanım kolaylığı için tasarlanmış benzer cüzdanlar sunuyor. 

CEX cüzdanı, tıpkı MetaMask ve benzerlerinde olduğu gibi aynı merkeziyetsiz uygulamalara (DApp’lere) erişmenizi sağlıyor. Ancak anahtarlarınızın güvenli bir biçimde saklanması, ücretlerin ödenmesi ve güvenlik amacıyla DApp’lerin denetlenmesi gibi işlerle borsa ilgilenmiş oluyor. Bu cüzdanlar, risklerin ve karmaşık süreçlerin birçoğunun ortadan kalkmasıyla kullanıcıların kripto ekosisteminin büyük çoğunluğunu keşfedebilmeleri için oldukça önemli bir adım niteliğinde.  

Metaverse genişledikçe dijital cüzdanlar daha da gelişecek. Ethereum’un kurucu ortaklarından Vitalik Buterin, bu yılın başlarında, cüzdanınıza geldikten sonra transfer edilemeyen yeni bir token standardına sahip Soulbound NFT’lerini tanıtmıştı. 

Orijinal ERC-721 NFT’leri koleksiyonluk jpeg’leri, popüler tasarımcılara ait el çantalarını ve diğer fiziksel ürünleri blok zinciri üzerinde temsil etmek için kullanılırken, yeni Soulbound NFT’leri üniversite diplomaları, kredi puanları ve akademik başarılar gibi önemli belgeleri temsil etmek için kullanılabilir. 

Bir iş başvurusunda bulunurken, son derece havalı bir vesikalık fotoğrafınızın bulunduğu CV’niz yerine, kişisel bilgilerinizi içeren cüzdanlarınızın birini bağlayabilirsiniz. Bu sayede işe alım yöneticisi niteliklerinizi kolayca görebilir ve doğrulayabilir. 101 adlı kripto eğitim platformunun CEO’su Tim Connors, Twitter’da, “Bir alanda sıfırdan kendinizi geliştirmeye başladığınızda, aldığınız kursun içerikleri ve kursu başarıyla tamamladığınızı kanıtlayan sertifika kalıcı olarak saklanır ve dünyadaki herkesle paylaşılabilir” dedi ve şunu ekledi “Eğitim kurumlarına güvenmek zorunda olmadan, doğrudan nelerin öğrenildiğine bakabiliriz. İşte bu tamamen şeffaflık.”

Blok zinciri cüzdanlarınız sadece kripto anahtarlarınızı saklamak veya DApp’lere erişim sağlamak için kullanılmayacak; pasaport, CV, hatta sosyal medya hesaplarınızdaki videolar, fiziksel başarılar gibi unsurları da kontrol edebileceğiniz bir uygulama içerisinde bir araya getirecek. Neye benzerse benzesin Web3 dünyasına erişmek için elinizdeki anahtar olacak. 

“Yok artık, daha neler!” diyorsanız, aslında beş yıl önce bana gelip Laos’un bir köyünde QR kodu ile ananas alacaksın deseler sanırım ben de öyle  derdim. Değişim, sandığımızdan çok daha hızlı gerçekleşiyor.