Blok zincir uzun bir süredir hayatımızda olan bir terim. Para transferinden, sigorta işlemlerine, akıllı kontratlardan, oy kullanmaya kadar birçok alanda giderek daha agresif ve çevik bir şekilde etkinliğini artırıyor. Görünen o ki sunduklarıyla hayatımızı bundan sonra çok daha hızlı değiştirmeye, günlük hayatımıza ve iş yapış şeklimize yeni alışkanlıklar kazandırmaya hız kesmeden devam edecek. 

Bu yazıda sizlere blok zincirin bir başka kullanım alanını anlatmak istiyoruz: Blockchain Forensics.

Önce şuradan başlayalım: Blok Zincir Nedir?

Blok zincir, bir sistem üzerinde iz bırakan her türlü işlemin merkezi sisteme bağlı olmadan gerçekleştirilerek depolanmasını sağlayan teknolojiye verilen isim. Ağdaki diğer paydaşlar, gerçekleştirilen bu işlemi onaylayarak bir kopyasını saklar, böylece işleme ait kaydın imhası veya değiştirilmesi için bütün kopyaların imha edilmesi veya değiştirilmesi gerekir. Bu yönüyle blok zincir bir işlemin tüm paydaşları için çok daha güvenli bir altyapı vadediyor.   

Bunu farazi bir örnek ile daha iyi ifade etmek gerekirse; şirketiniz için bir demirbaş aldığınızı düşünün ve bu işlemin muhasebe kaydını yapacaksınız. Blok zincir teknolojisiyle bunu tek bir sistem üzerine kaydetmek yerine aynı sisteme sahip birden fazla kullanıcının sistemine şifreli bir şekilde kaydediyorsunuz. Böylece siz veya bir başkası bu işlemde bir değişiklik yapmak isterse sadece sizin sisteminizde değil, diğer tüm sistemlerde değişiklik yapmak zorunda kalıyor. Bu işlem üzerinde bir manipülasyon yapılması teorik olarak mümkün olsa da günümüzde gerçekleşme ihtimali çok düşük olduğu için demirbaş ile ilgili muhasebe kaydınız manipüle edilemiyor. 

Peki “Blockchain Forensics” ne sunuyor?

Teknolojinin olduğu her alandaki gibi regülasyonlar da bu teknolojinin peşinden bir bir geliyor. Amaç, bu teknolojiyi regüle ederek denetlenebilir, şeffaf ve daha güvenilir bir hale getirmek.

İşin özü şu ki tıpkı her alanda olduğu gibi belirli denetimler, gözetimler ve güvence mekanizmaları olmadıkça bir sistemin veya sürecin şeffaflığından ve güvenilirliğinden söz etmek mümkün değil. Her zaman suistimal edenler oldu ve bu alanda da olmaya devam edecek. 

Blockchain Forensics, aslında tam bu noktada devreye giriyor. Blok zincir teknolojisinin içinde olduğu her alanda, kullanıcı güveni oluşmasına yardımcı oluyor ve ekosistemi denetliyor, daha şeffaf bir ekosistem yaratarak yasa dışı işlemler yapacaklar için de caydırıcı bir rol oynuyor. Bu amaçla, bir blok zincir üzerinde teknik incelemeler gerçekleştirerek ve izleri takip ederek kanıtları ortaya çıkarıyor. Sadece denetim ve soruşturma desteği değil, aynı zamanda şirketlerin, kripto para birimleri ve diğer blok zincir uygulamalarıyla ilişkili finansal suçları ve itibar risklerini yönetmelerine yardımcı oluyor.

Vaka Örneği

Colonial Pipeline Amerika merkezli bir enerji şirketi. Operasyonlarının özünde benzin ve jet yakıtının nakliyesi yatıyor. Yüksek maliyetli bir teknoloji ile günde 2.5 milyon varil yakıtın nakliyesi Amerika’nın Teksas şehrinden borularla Güney Amerika’ya yapılıyor. Siber suçlular bu yazılımı ele geçirerek, nakliye operasyonunu durdurdu ve karşılığında 75 Bitcoin talep etti. 

FBI tarafından yürütülen soruşturma ile birlikte blok zincir üzerinde sayısız işlem takip edildi ve belirli IP adresleri belirlenerek faillere ait olduğu düşünülen adreslere yapılan operasyon neticesinde yaklaşık 64 Bitcoin kurtarıldı. FBI parayı nasıl geri kurtardığını tam olarak açıklamadı, ancak birçoğu için büyük bir kanıyı da yıkmış oldu: Kripto paralar takip edilebilir. 

Şu şekilde ifade etmek daha doğru olabilir: Uzman profesyoneller tarafından blok zincir üzerinde yapılacak analizlerle kripto para hareketleri takip edilebilir. 

Büyük resim bize ne söylüyor?

Bu alandaki regülasyonların etkili şekilde uygulandığına emin olmak ve yeri geldiğinde denetimler yapmak için Blockchain Forensics alanında uzman kişilere olan ihtiyacın artmasını bekleyebiliriz. Bundan 30 sene öncesine kadar denetimler belgeler üzerinden fiziksel yapılıyordu. Yakın gelecekte de denetimlerin blok zincir üzerinde olacağını söylemek çok yanlış olmaz.